Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2014, Blaðsíða 25

24
leg vorið 1865. orðrómurinn sagði skipið sem átti að sækja Íslendingana
ýmist statt í Hamborg, komið til Kaupmannahafnar eða jafnvel farið yfir
hafið til Reykjavíkur.9 Einnig var gasprað um uppreisn er átti að hafa brot-
ist út á draumaslóðum íslensku Brasilíufaranna og að indíánar, eða negrar,
færu þar um eins og eldur í sinu og þyrmdu engum hvítum manni. En Jón
Jónsson í Vogum við Mývatn var efins, kannski hefði þessi kvittur þann til-
gang einan að „hræða útflutningsmenn frá áformi sínu“.10
Vafalítið hefur baðstofuhjalið víða verið í takt við skrif „Húnvetningsins“
í Norðanfara 1865 en honum varð tíðrætt um grimmd innfæddra sem vildu
ekkert frekar en „að ná hvítum manni í soðið“. Svo bregða þeir hnífi á
brjóst sér fyrir hvern hvítingjann er þeir ná og sá er mestur sem hefur flest
örin, fullyrti Húnvetningurinn.11
Þannig var róið, líka á bak við tjöldin, og huldumenn gerðu sitt besta
til að eyðileggja Brasilíudrauminn. Þeir virðast jafnvel hafa reynt að trufla
póstsendingar til Einars og fylgismanna hans. Þessu trúði að minnsta kosti
Jakob Hálfdanarson þegar hann skrifaði í dagbók sína árið 1865, sár og
svekktur, enda Brasilíuförum þá að fatast flugið og draumurinn orðinn að
martröð:
Eitt af því versta sem á þessu ári hefur fyrirkomið er að nokkrir fjöl-
skyldumenn og fleiri áformuðu að flytja af landi í sumar og seldu
alla búslóð sína og losuðu sig við jarðir, en alt saman brást, svo þeir
verða að vandræðast svona ofan í þeim þrengslum sem eru, og eru
nú að svo stöddu, að útkulna vonir um framgang þess fyrirtækis.
Félagsmenn hug- og úrræðalausir, en mótmælendur fagna, sem þó
verða að líða nokkuð íllt af öllu saman sem síður hefði verið, hefðu
þeir frá upphafi fremur stutt, en spilt og hindrað bréf frá löndum
vorum þar síðan kom fram í júní.12
Áróðursstríð í fjölmiðlum
Andstaðan í samfélaginu var ekki eina hindrunin sem Brasilíufararnir
þurftu að kljást við. Í apríl 1869 setti Björn Jónsson, ritstjóri Norðanfara,
svolitla fréttaklausu í blaðið frá ónefndum fréttaritara í Árnessýslu. Þar
sagði af dönskum verslunarþjóni, Wickmann að nafni, sem hefði farið frá
9 Lbs. 2415 8vo, Jón Jónsson, dagbókarbrot, 5. og 6. júlí og 10. júlí 1865.
10 Lbs. 2415 8vo, Jón Jónsson, dagbókarbrot, 6. júní 1865.
11 Húnvetningur, „Fátt er of vandlega hugað“, Norðanfari 7. apríl 1865, bls. 24–25.
12 Lbs. 4 NF, VII, 3a, Jakob Hálfdanarson, dagbók 1862–1874, bls. 79.
JÓN HJALTASoN