Skagfirðingabók - 01.01.2001, Qupperneq 155

MÚRINN RAUÐI Á HÓLUM
skiptir þó mestu fyrir okkar sögu er að Auðunn flutti með sér
steinsmiði úr heimalandi sínu og opnaði steinnámu á Hólum.
Hann lét síðan hlaða steinaltari í kirkjuna og ofn í nýju timb-
urstofuna sem var fyrstur sinnar tegundar á landinu. En að
mati þeirra fræðimanna sem um málið hafa fjallað lét biskup-
inn rauði ekki þar við sitja, heldur hóf að reisa stóra steinkirkju
árið 1321 sem honum entist ekki aldur til þess að Ijúka því
hann lést ári síðar. Þá áttu allar framkvæmdir að hafa stöðvast,
en hlaðnir steinveggir stóðu eftir kringum timburkirkjuna á
Hólum.
Efasemdir
Það fyrsta sem vekur efa um að Auðunn hafi ætlað að byggja
steinkirkju, er sú staðreynd að ný timburkirkja var fyrir á
Hólastað þegar hann kom þangað. Sú kirkja var byggð 10—20
árum fyrr, í tíð Jörundar biskups Þorsteinssonar. Öllum heim-
ildum ber saman um að hún hafi verið vönduð og vegleg10 og
því vart brýn þörf á að reisa nýja kirkju þegar þá var komið
sögu. Jörundarkirkja stóð reyndar í rúm 70 ár eftir andlát Auð-
unar, eða þar til hún fauk í miklum stormi árið 1394. Þess
vegna er auðsætt að hafi Auðunn ætlað að byggja steinkirkju,
var það af hreinum persónulegum metnaði og framkvæmdaþrá,
en ekki af knýjandi nauðsyn. Vel var messufært í þeirri stóru
timburkirkju sem forveri hans hafði rétt látið reisa, enda verð-
ur ekki betur séð af heimildum en metnaður Auðunar hafi
staðið til þess að bæta Jörundarkirkju fremur en rífa hana, t.d.
með því að láta hlaða holt steinaltari inni í kirkjunni.
Þá er dálítið einkennilegt að timburkirkjan skyldi ekki tekin
ofan ef reisa átti nýja kirkju á sama kirkjustæði, en það virðist
hafa verið ætlun Auðunar ef marka má staðsetningu múrsins. í
stað þess virðist sem þeir veggir steinkirkjunnar sem upp
10 Sjá umfjöllun hjá Herði Ágústsyni (1981) eða Þorsteini Gunnarssyni (1993).
153