Jökull - 01.12.1970, Qupperneq 13

dagsmorgni. Mjög hvasst var allan þennan dag
og mikill skafrenningur og því ekki unnt. að
snúa sér að fyrirhuguðum störfum. A miðviku-
dagsmorgun hafði veður gengið niður, og var
þá hafizt handa um að grafa gryfju og taka
sýni úr henni. Lauk því um síðdegið. Eftir há-
degi tók að hvessa og um klukkan fjögur var
orðið svo hvasst og skafrenningur svo mikill, að
ekki var mögulegt að halda rannsóknastörfum
áfram. Tvo næstu daga var veður svipað, þótt
ekki væri eins hvasst. Gekk þó sæmilega að
bora með liinum endurbætta snúningsbor og
urðu gryfjan og borholan samanlagt um 16 metr-
ar á dýpt. Með þessari borun fékkst verðmæt
reynsla af bornum, en á grundvelli hennar voru
nokkrar mikilvægar endurbætur gerðar á bor-
tækninni eins og þegar hefur verið skýrt frá.
Hitamælingarnar gengu einnig ágætlega, og
verður greint frekar frá þeim hér á eftir.
Þar sem stöðug þoka lá yfir jöklinum og oft
með skafrenningi, var ekki hægt að framkvæma
fyrirhugaðar þykktarmæhngar, því hinar ná-
kvæmu hæðarmælingar er einungis hægt að gera
í góðu skyggni. Um nónbil á föstudag var hald-
ið niður af jökli og gekk sú ferð sæmilega
greiðlega.
Niðurstöður hitamælinganna eru sýndar á
Mynd 11, en þar er hitastigið sýnt á mismun-
andi dýpi. Fyrsta hálfa metrann undir yfirborði
jökulsins stígur liitastigið úr — 4° C upp í
— 2° C, en næstu 3 metra þar fyrir neðan fell-
ur hitastigið aftur. í stórum dráttum má skýra
Mynd 10. Borað með hinum rafknúna snún-
ingsbor á Bárðarbungu í mai 1970.
Fig. 10. Drilling with the electric rotary drill
at Vatnajökull in May 1970.
HITASTIG °C
-4 -2 0
Mynd 11. Hitaferill í gryfju og borholu á
Bárðarbungu í 1800 m hæð 21. maí 1970.
Fig. 11. Temperature versus depth in a pit
and borehole a,t an altitude of 1800 rti at Bárd-
arbunga, Vatnajökull, May 21, 1970.
hitaferilinn á eftirfarandi hátt: Iíuldabylgja
vetrarins er enn í efstu 14 metrum jökulsins,
en kuldalágmarkið er á 3 metra dýpi. Á 14
metra dýpi er hitastigið komið upp að frost-
marki og helzt við frostmark svo djúpt sem
mælingar ná. Er jökullinn vafalaust allur á
frostmarki þar fyrir neðan. Efsta hálfa metr-
ann fer hitastigið vaxandi með dýpi. Þetta
sýnir, að síðasta sólarhring hefur hitastigið ver-
ið töluvert lægra en mánuðinn þar á undan.
Eins og getið var um hér að framan, var
hitamæling þessarar holu rædd nokkuð á hinu
alþjóðlega jöklafræðingamóti að Skógum í sum-
ar (1970), og þótti sérfræðingum þar þessi hita-
ferill víkja svo mikið frá því, sem vænta mætti,
JÖKULL 20. ÁR 1 1