Jökull - 01.11.1998, Page 43

Cour vildi þó ekki láta deigan síga: hann skrifaði þann
18. maí, að Danir og Svisslendingar muni koma
stöðinni á Snæfellsjökli upp og fjármagna hana, smíði
húss sé langt komin og búið að kaupa vistir fyrir tvo
menn í 13 mánuði.
Þorkell kynnti sér notkun segulmæla í Kaup-
mannahöfn um vorið (eins og margir aðrir sem ætluðu
að nota þessi dönsku tæki) og fékk styrk úr Menn-
ingarsjóði til starfrækslu þeirra í Reykjavík á heim-
skautaárinu. Hann fékk síðan senda segulmæla frá la
Cour og auk þess litrófssjá til norðurljósaathugana;
Nippoldt (1933) nefnir að Þjóðverjar láti gera norður-
ljósarannsóknir á Islandi, og er þar e.t.v. um sama
tæki að ræða.
Um þetta leyti sendu tuttugu veðurathugunar-
stöðvar á íslandi skeyti til Veðurstofunnar, flestar
tvisvar á dag. í grein eftir Jón Eyþórsson (1932)
kemur fram að brýn þörf sé á bættu loftskeytasam-
bandi Veðurstofunnar við skip og útlönd til að bæta
nákvæmni veðurspáa. Þeir erlendu aðilar sem skipu-
lögðu leiðangurinn á Snæfellsjökul, voru líklega mest
að vonast til að geta aukið almenna þekkingu á veður-
fræðilegum þáttum og á dreifingu útvarpsbylgja, en
þeir hafa haft minni áhuga á hagnýtum vandamálum
eins og þessu, þótt aðkallandi væri.
LEIÐANGUR 7'IL ÍSLANDS - STÖÐ VIÐ
SNÆFELLSJÖKUL KOMIÐ UPP
Hinn 6. ágúst 1932 lagði leiðangur upp frá Kaup-
mannahöfn með m/s Dronning Alexandrine. Einn leið-
angursmanna, J. Egedal veðurfræðingur, átti að setja
upp segulmælingastöðina í Reykjavík, en hinir að búa
vetrarlangt „paa Toppen af Snefjeldet Jpkull i over
1300 Meters H0jde“ eins og Ekstrabladet orðar það í
frétt af verkefninu. Þeir voru Poul Fritz la Cour, sonur
Dans la Cour, dr. Th. Zingg veður- og jarðfræðingur frá
Sviss, P.-L. Mercanton sem fyrr var nefndur, og
Daninn P.J. Jensen loftskeytamaður (Mynd 3a). La
Cour sem var þá nýorðinn tæknifræðingur, átti að stýra
húsbyggingunni, en Zingg síðan mælingunum sjálf-
um. Farangurinn vóg 8 smálestir. Við komu til
Reykjavíkur var honum umskipað yfir í m/s Esju og
hann svo selfluttur í land í Ólafsvík hinn 16. ágúst.
Þegar leiðangursmenn höfðu fengið þar inni með
gistingu og eini vörubíll staðarins komið farangrinum í
hús, var farið að huga að staðsetningu stöðvarinnar.
Leigðir voru menn með 10 hesta (Mynd 3b) til að flytja
búnaðinn upp að jöklinum, en rigningar töfðu það verk.
Varð fljótlega ljóst, að óvinnandi vegur yrði að reisa
stöðina á jöklinum sjálfum svo síðla sumars, enda var
hann bæði sprunginn og sleipur neðantil. Var því
ákveðið að hafa hana rétt austan eða norðaustan við
jökulröndina á hálsinum milli Ólafsvíkur og Arnar-
stapa, í 820 m hæð (Mynd 4). Með miklu harðfylgi
tókst að reisa húsið þar þann 7. september, og um það
leyti hvarf prófessor Mercanton aftur til Sviss. Þá var
enn eftir að flytja margt upp eftir, m.a. rafstöð; nokkrir
kraftamenn úr Ólafsvík skiptust á að bera stærsta
stykkið úr henni alla leið. Hinar ýmsu mælingar hófust
smátt og smátt síðari hluta septembermánaðar, og
Jensen náði sambandi við útlönd með stuttbylgju-
senditækjum sínum hinn 2. október (Zingg, 1941).
RANNSÓKNIRNAR UM VETURINN
1932-33
Meðan á flutningunum upp að jökli stóð, gaf sig á
tal við leiðangursmenn ungur sjómaður úr Ólafsvík,
Matti Ó. Ásbjömsson. Hann var þeim síðan til aðstoð-
N
Mynd 6. Vindstefnur á Snæfellsjökli 1932-33, úrZingg (1941)
- Rose diagram ofwind directions.
JÖKULL, No. 46, 1998
41