Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2009, Blaðsíða 59

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 6. tbl. 85. árg. 2009 55
Ritrýnd fræðigrein
á spítalanum. Athyglisvert er að sjúklingar eru marktækt
ánægðari með umönnunina á spítalanum þegar þeir eru
spurðir á spítalanum heldur en heima. Þetta bendir til þess að
tímasetning gæðakannana með þátttöku sjúklinga á þjónustu
spítala geti haft áhrif á niðurstöður. Á meðan á spítaladvöl
stendur eru sjúklingar háðir hjúkrunarfræðingum og öðru
starfsfólki um velferð sína en heima hefur skapast fjarlægð frá
reynslunni sem fékkst á spítalanum. Þetta getur haft áhrif á
hvernig svarað er.
Meginveikleiki þessarar rannsóknar er að ekki skyldi vera
safnað gögnum um sjúklinga sem höfðu hlotið greiningu um
þunglyndi eða kvíðaröskun. Þær upplýsingar hefðu gefið skýrari
mynd af sálrænum vanda skurðsjúklinga á Landspítala. Svörun
á spítalalista var viðunandi en 76,5% þátttakenda svaraði
honum. Hins vegar hefði mátt standa betur að því að fá svör
við heimalistanum. Sjúklingar fengu að velja að taka listann með
sér heim eða fá hann sendan og virðist það hafa leitt til þess
að hluti hópsins svaraði listanum fljótlega eftir heimkomu. Af
481 sjúklingi, sem skilaði heimalista, svöruðu 65 listanum innan
fjögurra vikna, en óskað var eftir að svarað væri sex vikum eftir
heimkomu. Heppilegra hefði verið að póstsenda öllum listann
og bjóða ekki upp á þetta val en þá hefðu þeir 65, sem svöruðu
of snemma, ef til vill svarað á réttum tíma og svörun verið
hærri en 56,8%. Við mat á þátttöku verður að hafa í huga að
þátttakendur voru misvel á sig komnir. Þeir sem fóru í einfaldari
aðgerðir sem gáfu góðan bata hafa kannski ekki fundið tilgang
í að svara síðari spurningalistanum. Á sama hátt má ætla að
veikburða sjúklingar og þeir sem fengu ekki lausn sinna mála
hafi síður svarað listanum. Jafnframt má velta upp gildi þess að
skoða hópinn í heild þar sem um ólíkar aðgerðir er að ræða.
Rannsókn þessi nær til meirihluta þeirra sjúklinga sem kallaðir
voru inn í skurðaðgerð á Landspítala á hálfsárstímabili.
Niðurstöður hennar gefa til kynna að sálræn vanlíðan sé
vangreind hjá skurðsjúklingum og að áhættuhópa megi
greina með lítilli fyrirhöfn. Á tímum niðurskurðar og skilvirkari
læknismeðferðar er legutími sjúklinga sífellt að styttast. Það
ýtir undir mikilvægi þess að greina vanlíðan skurðsjúklinga.
Ástæða er til að skoða vel hvort greining og einföld íhlutun geti
á árangursríkan hátt komið í veg fyrir vandamál síðar.
ÞAKKIR
Höfundar vilja þakka hjúkrunarfræðingunum Katrínu Blöndal,
Heiðu Steinunni Ólafsdóttur, Sesselju Jóhannsdóttur og Sigríði
S. Þorleifsdóttur fyrir vinnu að þessu verkefni, þátttakendum
rannsóknarinnar fyrir svörin, Margréti Lúðvígsdóttur fyrir
aðstoð við undirbúning handrits og B­hluta vísindasjóðs FÍH
og vísindasjóði Landspítala fyrir veittan stuðning.
HEIMILDIR
Ai, A.L., Peterson, C., Bolling, S.F., og Rodgers, W. (2006). Depression,
faith­based coping, and short­term postoperative global function­
ing in adult and older patients undergoing cardiac surgery. Journal of
Psychosomatic Research, 60 (1), 21­28.
Ásta Thoroddsen, ritstjóri (2002). Skráning hjúkrunar – Handbók (3.
útg.). Reykjavík: Landlæknisembættið.
Baker, R.A., Andrew, M.J., Schrader, G., og Knight, J.L. (2001).
Preoperative depression and mortality in coronary artery bypass surgery:
Preliminary findings. ANZ Journal of Surgery, 71, 139­142.
Ben­Zur, H., Rappaport, B., Ammar, R., og Uretzky,G. (2000). Coping strat­
egy, life style changes, and pessimism after open­heart surgery. Health
and Social Work 25 (3), 201­209.
Boeke S., Jelicic, M., og Bonke, B. (1992). Pre­operative anxiety variables
as possible predictors of post­operative stay in hospital. British Journal
of Clinical Psychology, 31 (3. hluti), 366­368.
Burns, N., og Grove, S.K. (2005). The Practice of Nursing Research.
Conduct, Critique, and Utilization (5. útgáfa). St. Lous: Elsevier
Carr, E.C.J., Vicky Thomas, N., og Wilson­Barnet, J. (2005). Patient experi­
ences of anxiety, depression and acute pain after surgery: A longitudinal
perspective. International Journal of Nursing Studies, 42 (5), 521­530.
Connerney, I., Shapiro, P.A., McLaughlin, J.S., Bagiella E., og Sloan, R.P.
(2001). Relation between depression after coronary artery bypass sur­
gery and 12­month outcome: A prospective study. Lancet, 358 (9295),
1766­1771.
Ene, K.W.,Nordberg, G., Johansson, F.G., og Sjöström, B. (2006). Pain,
psychological distress and health­related quality of life at baseline and 3
months after radical prostatectomy. BMC Nursing, 5, 8.
Erlín Óskarsdóttir (2002). ‘Solitary struggle’: Getting back to normal. Óbirt
MS­ritgerð: The Royal College of Nursing Institute, London.
Frazier, S.K., Moser, D.K., Daley, L.K., McKinley, S., Riegel, B., Garvin, B.J.,
og An, K. (2003). Critical care nurses’ beliefs about and reported man­
agement of anxiety. American Journal of Critical Care, 12 (1), 19­27.
Glaser, R., Kiecolt­Glaser, J.K., Marucha, P.T., MacCallum, R.C., Laskowski,
B.F., og Malarkey, W.B. (1999). Stress related changes in proinflamma­
tory cytokine production in wounds. Archives of General Psychiatry, 56
(5), 450­456.
Hall, A., A’Hern, R., og Fallowfield, L. (1999). Are we using appropriate self­
report questionnaire for detecting anxiety and depression in women with
early breast­cancer? European Journal of Cancer, 35 (1), 79­85.
Herdís Sveinsdóttir og Anna Gyða Gunnlaugsdóttir (1996). Verkir
og verkjameðferð skurðsjúklinga. Væntingar og reynsla. Tímarit
hjúkrunarfræðinga , 72 (5), 232­239.
Herrmann, C. (1997). International experiences with the Hospital Anxiety
and Depression Scale – A review of validation data and clinical results.
Journal of Psychosomatic Research, 42 (1), 17­41.
Jakob Smári, Daníel Þór Ólafsson, Þórður Örn Arnarson og Jón Friðrik
Sigurðsson (2008). Mælitæki fyrir þunglyndi fullorðinna sem til eru í
íslenskri gerð: Próffræðilegar upplýsingar og notagildi. Sálfræðiritið, 13,
147­169.
Kalkman, C.J., Visser, K., Moen, J., Bonsel, G.J., Grobbee, D.E., og Moons
K.G. (2003). Preoperative prediction of severe postoperative pain. Pain,
105 (3), 415­423.
Karanci, A.N., og Dirik, G. (2003). Predictors of pre­ and postoperative anxi­
ety in emergency surgery patients. Journal of Psychosomatic Research,
55, 363­369.
Karl Kristjánsson, Þórunn Guðmundsdóttir og Magnús R. Jónasson (2007).
Algengi, greining og meðferð þunglyndis og kvíða sjúklinga í hjarta­
endurhæfingu. Læknablaðið, 93 (12), 841­845.
Kleinbeck, S.V. (2000). Dimensions of peri­operative nursing for a national
specialty nomenclature. Journal of Advanced Nursing, 31(3), 529­535.
Kocaman, N., Kutlu, Y., Ozkan, M., og Ozkan, S. (2007). Predictors of psy­
chosocial adjustment in people with physical disease. Journal of Clinical
Nursing, 16 (3a), 6­16.
Lára Borg Ásmundsdóttir (2007). Verkir skurðsjúklinga. Óbirt MS­ritgerð:
Háskóli Íslands, hjúkrunarfræðideild.
Leinonen, T., og Leino­Kilpi, H. (1999). Research in peri­operative nursing
care. Journal of Clinical Nursing, 8 (2), 123­138.
Leinonen, T., Leino­Kilpi, H., Stahlberg, M­R., og Lertola, K. (2001). The
quality of perioperative care: Development of a tool for the perceptions of
patients. Journal of Advanced Nursing, 35 (2), 294­306.
Leung, J.M., Sands, L.P., Mullen, E.A., Wang, Y., og Vaurio, L. (2005).
Are preoperative depressive symptoms associated with postoperative
delirium in geriatric surgical patients? The Journals of Gerontology Series
A: Biological Sciences and Medical Sciences, 60A (12), 1563­1568.
Levenson, J.L., Hamer, R.M., og Rossiter, L.F. (1990) Relation of psycho­
pathology in general medical inpatients to use and cost of services. The
American Journal of Psychiatry, 147 (11), 1498­1503.
Magnusson, A., Axelsson, J., Karlsson, M.M., og Oskarsson, H. (2000).
Lack of seasonal mood change in the Icelandic population: Results of a
cross­sectional study. American Journal of Psychiatry, 157 (2), 234­238.
Manyande, A., og Salmon, P. (1998). Effects of pre­operative relaxation on
post­operative analgesia: Immediate increase and delayed reduction.
British Journal of Health Psychology, 3, 215­224.
Mitchell, M. (2005). Anxiety management in day surgery. A nursing perspec­
tive. London: Whurr Publishers Ltd.