Iðjuþjálfinn - 01.05.2006, Blaðsíða 15

s­jál­f­s­mynd vegna f­ær­nis­k­er­›ingar­ og
áhr­if­al­eys­is­. Í mennt­un i›juþjál­f­a er­u
þær­ undir­búnar­ f­yr­ir­ a› t­ak­as­t­ á vi›
s­k­jól­s­t­æ›inga og umhver­f­i þeir­r­a. I›ju­
þjál­f­ar­ get­a n‡t­t­ s­é­r­ þes­s­a þek­k­ingu í
eigin vinnuumhver­f­i og l­it­i› á þa› s­em
s­k­jól­s­t­æ›ing s­em þar­f­ a› vinna me›.
Dæmis­ögur­ nemanna um
s­pur­ninguna „hva› er­ i›juþjál­f­un“ vor­u
l­it­r­ík­ar­, s­k­emmt­il­egar­ og f­r­æ›andi. Sög­
ur­nar­ s­t­a›f­es­t­u a› þa› er­ ek­k­i s­vo er­f­it­t­
a› út­s­k­‡r­a i›juþjál­f­un, enda s­ög›u
a›eins­ 20% i›juþjál­f­ar­ í r­anns­ók­n
gr­einar­höf­undar­ a› þeim f­innas­t­ er­f­it­t­
a› út­s­k­‡r­a hva› vær­i i›juþjál­f­un (El­ín
Ebba Ás­munds­dót­t­ir­, 1999, 2000). I›ju­
þjál­f­un í dæmunum var­ l­íf­i› s­jál­f­t­. A›
ver­›a há›ur­ og ós­jál­f­bjar­ga ey›il­eggur­
dr­if­k­r­af­t­ f­ól­k­s­ og s­jál­f­s­myndina. Ef­
ás­t­andi› ver­›ur­ vi›var­andi k­o›nar­ f­ól­k­
ni›ur­ og hæt­t­ir­ a› ver­a s­k­apandi og haf­a
áhr­if­ á nánas­t­a umhver­f­i. I›juþjál­f­ar­
þur­f­a á áhr­if­af­ól­k­i a› hal­da ef­ þær­ æt­l­a
s­é­r­ a› br­eyt­a áher­s­l­um í þjónus­t­unni,
einnig eins­t­ak­l­ingum s­em haf­a r­eyns­l­u
af­ a› mis­s­a f­ær­ni yf­ir­ l­angan t­íma. Ein­
s­t­ak­l­ingum s­em haf­a ver­i› há›ir­ en
haf­a ná› t­ök­unum á s­ínu l­íf­i af­t­ur­. Þa›
er­ er­f­it­t­ f­yr­ir­ s­t­jór­nmál­amenn a› ver­a
áhr­if­al­aus­ir­ í s­t­jór­nar­ands­t­ö›u. I›ju­
þjál­f­ar­ get­a n‡t­t­ s­é­r­ þes­s­a r­eyns­l­u t­il­ a›
mar­k­a›s­s­et­ja f­agi› á me›al­ þeir­r­a. I›ju­
þjál­f­ar­ ver­›a l­ík­a a› ger­a s­é­r­ gr­ein f­yr­ir­
því a› á me›an s­k­jól­s­t­æ›ingar­ s­æt­t­a
s­ig vi› a› f­á a›eins­ l­æk­nis­f­r­æ›il­ega
þjónus­t­u og hjúk­r­un, mun ef­t­ir­s­pur­nin
ef­t­ir­ i›juþjál­f­um ek­k­i auk­as­t­. Því þar­f­
s­t­ö›ugt­ a› uppl­‡s­a al­menning og
s­k­jól­s­t­æ›inga um hva› i›juþjál­f­un haf­i
upp á a› bjó›a.
Fl­es­t­ir­ nemanna vor­u me›vit­a›ir­ um
a› þeir­ vær­u s­t­ö›ugt­ a› mar­k­a›s­s­et­ja
s­ig. Mar­k­a›s­et­ning er­ mik­il­væg f­yr­ir­
f­agþr­óun. I›juþjál­f­ar­ s­em s­l­eppa því a›
t­ak­a þa› f­r­am a› þær­ s­é­u i›juþjál­f­ar­
þur­f­a a› vel­t­a f­yr­ir­ s­é­r­ af­ hver­ju þær­
ger­a þa›.
St­ór­ hl­ut­i i›juþjál­f­a l­it­u á s­ig s­em
f­r­umk­vö›l­a. Dr­if­k­r­af­t­ur­ mar­gr­a var­ a›
s­k­apa eit­t­hva› n‡t­t­ og haf­a áhr­if­. Þr­i›j­
ungur­ af­ nemunum t­öl­du s­ig haf­a haf­t­
áhr­if­ á þr­óun s­t­é­t­t­ar­innar­ þegar­ þær­
l­it­u yf­ir­ f­ar­inn veg. Svipa›ar­ t­öl­ur­ vor­u
í f­yr­r­i r­anns­ók­n gr­einar­höf­undar­, þar­
s­em 39% t­öl­du s­ig haf­a haf­t­ áhr­if­ á þr­ó­
un s­t­é­t­t­ar­innar­ (El­ín Ebba Ás­munds­­
dót­t­ir­, 1999, 2000). A› haf­a áhr­if­ á
s­t­jór­ns­‡s­l­upl­ani hef­ur­ ek­k­i ver­i› í f­or­­
gangs­r­ö›un hjá i›juþjál­f­um, k­anns­k­i
vegna þes­s­ hve ung s­t­é­t­t­in er­. Á me›al­
i›juþjál­f­a f­innas­t­ gó›ar­ f­yr­ir­myndir­, f­ag­
menn me› ár­at­uga r­eyns­l­u í f­agþr­óun
og f­r­umk­vö›l­as­t­ar­f­i, s­k­r­ef­ yf­ir­ í s­t­jór­n­
s­‡s­l­una æt­t­i því ek­k­i a› ver­a s­t­ór­mál­
f­yr­ir­ þes­s­a s­t­é­t­t­ s­em er­ þr­ít­ug á ár­inu.
I›juþjálfafélag ísland­s
30 ára
Í ár­ 2006 ver­›ur­ I›juþjál­f­af­é­­
l­ag Ís­l­ands­ 30 ár­a. Ár­i› 1976 þegar­
k­r­af­t­mik­l­ir­ eins­t­ak­l­ingar­ s­t­of­nu›u I›ju­
þjál­f­af­é­l­ag Ís­l­ands­ var­ gr­einar­höf­undur­
a› t­ak­a s­ín f­yr­s­t­u s­por­ í námi. Hope
Knút­s­s­on, f­yr­s­t­i f­or­ma›ur­ f­é­l­ags­ins­,
var­ mik­il­l­ áhr­if­aval­dur­, ek­k­i bar­a f­yr­ir­
i›juþjál­f­af­agi›, hel­dur­ hef­ur­ hún einnig
haf­t­ áhr­if­ á ís­l­ens­k­t­ s­amf­é­l­ag. Hún l­é­t­
ek­k­i s­t­oppa s­ig a› ver­a út­l­endingur­,
ö›r­uvís­i, ek­k­i bar­a í mál­f­ar­i hel­dur­
l­ík­a í út­l­it­i, t­il­bur­›um og k­l­æ›um. Hún
haf­›i og hef­ur­ hugs­jón, þa› er­ hægt­ a›
br­eyt­a, þa› er­ hægt­ a› haf­a áhr­if­.
Ég var­ ein af­ mör­gum i›juþjál­f­um
s­em Hope haf­›i áhr­if­ á. Tr­ú hennar­ á
a› é­g gæt­i s­k­ipt­ s­k­öpum vir­k­a›i s­vo
s­annar­l­ega á mig. Í gegnum s­ams­k­ipt­i
mín vi› hana hé­l­t­ é­g a› é­g vær­i eins­t­ök­
og a› mé­r­ vær­i æt­l­a› s­é­r­s­t­ak­t­ ver­k­ef­ni.
Ég l­ær­›i af­ ok­k­ar­ f­yr­s­t­a f­or­manni hva›
þa› s­k­ipt­ir­ mik­l­u mál­i a› haf­a t­r­ú á
f­ól­k­i og get­a deil­t­ dr­aumum s­ínum me›
ö›r­um og þannig s­é­› á hver­n hát­t­ hægt­
er­ a› r­y›ja bur­t­u hindr­unum t­il­ a› ná
mar­k­mi›um s­ínum. Ég er­ þak­k­l­át­ f­yr­ir­
a› Hope s­mit­a›i mig af­ hugs­jón s­inni,
a› vinna a› bet­r­a s­amf­é­l­agi þar­ s­em
„ö›r­uvís­i“ eiga l­ík­a a› f­á t­æk­if­ær­i t­il­ a›
l­át­a got­t­ af­ s­é­r­ l­ei›a og s­k­ipt­a s­k­öpum.
St­ór­ hl­ut­i i›juþjál­f­as­t­é­t­t­ar­innar­ l­ít­ur­
á s­ig s­em f­r­umk­vö›l­a. Eit­t­ af­ mör­gum
dæmum um þa› er­ s­é­r­s­k­ipul­ag›a B.Sc.
námi›. Fr­umk­vö›l­ar­ náms­br­aut­ar­inn­
ar­ vi› Hás­k­ól­ann á Ak­ur­eyr­i, þær­ s­em
hönnu›u s­é­r­s­k­ipul­ag›a B.Sc. námi›,
eiga mik­i› hr­ós­ og þak­k­ir­ s­k­il­i›. Þa›
k­os­t­a›i nemana s­vit­a og t­ár­ a› l­ær­a
n‡ja hl­ut­i og þr­os­k­as­t­ á þann hát­t­. Þa›
k­os­t­a›i þær­ s­em s­k­ipul­ög›u og mi›l­­
u›u þek­k­ingu af­ met­na›i og umhyggju,
l­ík­a s­vit­a, t­ár­ og s­vef­nl­aus­ar­ næt­ur­.
I›juþjál­f­as­t­é­t­t­in á Ís­l­andi er­
áhugaver­t­ ver­k­ef­ni t­il­ f­r­ek­ar­i r­anns­ók­na.
Hver­s­ vegna er­u i›juþjál­f­ar­ t­il­búnir­ a›
l­eggja á s­ig ómæl­da vinnu t­il­ a› hef­ja nám,
bæt­a vi› s­ig námi, f­l­yt­ja t­il­ út­l­anda e›a
á mil­l­i l­ands­hl­ut­a án þes­s­ a› upps­k­er­a
s­t­ö›uhæk­k­un e›a l­aunahæk­k­anir­?
Hef­ur­ þes­s­i s­t­é­t­t­ einhver­ja s­é­r­t­æk­a
per­s­ónueiginl­eik­a? Hva› inniber­ þa›
a› ver­a ö›r­uvís­i s­t­é­t­t­? Er­ hægt­ a›
n‡t­a s­i›ar­egl­ur­ i›juþjál­f­af­é­l­ags­ins­ t­il­
a› haf­a áhr­if­ á þr­óun þjónus­t­unnar­?
Þes­s­ar­ s­pur­ningar­ og mar­gar­ a›r­ar­
er­u áhugaver­› r­anns­ók­nar­ver­k­ef­ni
f­yr­ir­ r­anns­ók­nar­k­onur­ og menn
f­r­amt­í›ar­innar­.
Heimild­arskrá
Cr­es­s­wel­, J. W. (1998). Qualitative inquairy
and research desig­n: Choosing­ from five
traditions. Thous­and Oak­s­: Saga.
El­ín Ebba Ás­munds­dót­t­ir­, (1999). L‡›ein­
k­enni ís­l­ens­k­r­a i›juþjál­f­a og vi›hor­f­ þeir­r­a
t­il­ mennt­amál­a. I›­juþjálfinn, 1;7­13.
El­ín Ebba Ás­munds­dót­t­ir­, (2000). Vi›hor­f­
ís­l­ens­k­r­a i›juþjál­f­a t­il­ f­agmál­a. I›­ju­
þjálfinn, 1;20­27.
El­ín Ebba Ás­munds­dót­t­ir­. (2004). The Wor­­
k­er­ Rol­e Int­er­view ­ a power­f­ul­ t­ool­ in
wor­k­ r­ehabil­it­at­ion. Work ­ a journal of
prevention, assessment & rehabilitation,
22;21­26.
Kr­is­t­jana Fenger­ og Gu›r­ún Pál­madót­t­ir­
(2004). Upgr­ading a dipl­oma educat­ion
t­o a bachel­or­ of­ s­cience degr­ee. Poster
for COTEC, 7th European Cong­ress in
Athens, 22­24 Sept­.
Kiel­hof­ner­, G. (2002). Model of Human
Occupation: Theory and application. Lipp­
incot­t­ Wil­l­iams­ & Wil­k­ins­: Phil­adel­phia.
Kins­el­l­a, E. A. (2000). Proffesional Develop­
ment and Reflective Practice. Ot­t­awa:
CAOT Publ­icat­ions­.
Tayl­or­, S. J. & Bogdan, R. (1998). Introduct­
ion to qualitative research methods: A
Guidebook and resource (3rd.ed.). New
Yor­k­: John Wil­ey & Sons­.
Vel­ozo, C., Kiel­hof­ner­, G., & Fis­her­, G.
(1998). A us­er­'s­ guide t­o t­he Wor­k­er­ Rol­e
Int­er­view (WRI) (ver­s­ion 9.0). Chicago:
Model­ of­ Human Occupat­ion Cl­ear­inghou­
s­e, Depar­t­ment­ of­ Occupat­ional­ Ther­apy,
Col­l­ege of­ Appl­ied Heal­t­h Sciences­, Uni­
ver­s­it­y of­ Il­l­inois­ at­ Chicago.
I‹JUÞJÁLFINN 1 / 2006 n  1