Skólavarðan - 01.12.2008, Blaðsíða 22

SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 8. ÁRG. 2008
22
RANNSóKN
Gísli Þorsteinsson er lektor í hönnun og
smíði við Háskóla Íslands og stundar
doktorsnám við Loughborough Háskólann
í Englandi. Á síðasta ári gerði hann
frumrannsókn á ákvarðanatöku 11-14 ára
nemenda um val á verkefnum í hönnun og
smíði. Skólavarðan fékk Gísla til að segja
frá rannsókninni og niðurstöðum hennar.
Rannsóknin var gerð í samvinnu við tvo
evrópska háskóla, Loughborough Uni-
versity og The University of Cyprus.
Kenndar eru sambærilegar kennslugreinar
í þessum löndum. Rannsóknin byggðist á
námskrárgreiningum og viðtölum við grunn-
skólakennara.
Meginmarkmið
1. Að skoða hlutverk kennara og skilning
þeirra á mikilvægi sjálfsákvörðunarréttar
nemenda þegar þeir velja sér verkefni.
2. Að skoða samræmi milli tækifæra
nemenda til að velja verkefni sín sjálfir,
samkvæmt aðalnámskrám, og þess
hvernig kennarar skilja ábyrgð sína á
tengslum milli námskrár og skólastarfs.
Rannsóknarspurningar
1. Hvaða tækifæri fá nemendur til að
taka ákvarðanir um val á verkefnum,
samkvæmt aðalnámskrám, fyrir hönnun
og smíði (á Íslandi) og hönnun og tækni
(í Englandi og á Kýpur)?
2. Hvaða tækifæri fá kennarar á Íslandi,
Englandi og Kýpur til að heimila nem-
endum að taka ákvarðanir í hönnunar-,
tækni- og smíðaverkefnum?
3. Hvað er sameiginlegt og hvað ólíkt í hug-
myndum íslenskra, enskra og kýpverskra
kennara (í þessum greinum) um þjálfun
nemenda í að taka ákvarðanir?
Rannsóknaraðferðin
Gagnasöfnun var byggð á hálfskipulögðum
viðtölum við tíu starfandi kennara á Íslandi,
Englandi og Kýpur og samantekt úr nám-
skrám landanna. Viðtölin voru hljóðrituð,
skrifuð orðrétt upp, greind, flokkuð og
borin saman með fyrirbærafræðilegri
nálgun (ferill uppgötvunar) í samræmi við
rannsóknarspurningar. Rannsóknarniður-
stöður fyrir löndin voru bornar saman og
sameiginleg niðurstaða fengin.
Niðurstöðuþáttur I: námskrárgreining
Þegar námskrár landanna voru bornar
saman kom í ljós að enska og íslenska
námskráin byggja meira á vinnuferlum en
námskráin á Kýpur, sem byggir fremur á
tæknilegum lausnum. Hönnun verkefna og
smíði þeirra er undirstaða hugmyndafræði
allra greinanna ásamt hagnýtingu þekkingar.
Allar námskrárnar krefja nemendur um
ákvarðanatöku sem byggist á tæknilegum
skilningi.
Niðurstöðuþáttur II: viðtöl
Kennarar telja að sumar kröfur námskrár um
ákvarðanatöku nemenda séu ekki fýsilegur
kostur í skólastarfi og of mikil vinna fyrir þá.
Nemendur leita mjög sjaldan að upp-
lýsingum og nota sjaldan mælivarða sem
styðja við ákvarðanir þeirra á verkefnavali.
Hlutverk tæknilegrar þekkingar í
ákvarðanatöku nemenda er mikilvæg í öllum
löndunum.
Nemendur treysta mjög á kennarann og
fyrri reynslu sína við ákvarðanatöku.
Nauðsynlegt er að setja ákveðnari kröfur
inn í námskrár allra landanna um þróun á
hæfni nemenda til að taka ákvarðanir um
verkefnaval.
Formleg þjálfun nemenda í aðferðum
við ákvörðunartöku tengdum hönnunarferli
greinanna gæti einnig hjálpað til.
Nemendur hafa meiri áhuga á að velja
verkefni ef það hefur persónulega merkingu
fyrir þá.
Nemendur eiga erfitt með að setja upp
eigin matslykil fyrir vali á verkefnum.
Margir nemendur sjá ekki þýðingu í að
staldra við ákvörðunarþáttinn og vilja strax
fara að smíða verkefnið.
Að lokum: Ákvarðanataka felur í sér val
milli mögulegra kosta. Hæfileikinn til að
taka ákvarðanir er stór hluti af daglegu lífi
okkar. Þess vegna ætti skólakerfið að gefa
nemendum frá unga aldri tækifæri til að
þjálfa slíka leikni.
Gísli Þorsteinsson
Hönnun og smíði
Rannsókn á verkefnavali grunnskólanemenda
Nemendur treysta mjög á kennarann og fyrri reynslu sína
við ákvarðanatöku og þeir hafa meiri áhuga á að velja
verkefni ef það hefur persónulega merkingu fyrir þá.
Gísli Þorsteinsson
Ljósmyndir frá höfundi