Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1997, Blaðsíða 34

Ef ég í raun og veru kom einhverju í verk á
meðan ég var þarna eystra þá tel ég að nýja
sjúkrahúsálman liají skipt mestu.
Enginn vafi var á því að það sem kallað hafði
verið Nightingale-valdið var staðreynd. Florence var
orðin alls ráðandi í því neyðarástandi sem ríkti. Hún
varð kletturinn sem aðrir studdu sig við, sú eina sem
gat komið einhverju skipulagi á öngþveitið. Þetta
rann upp fyrir æ fleiri og til liennar leituðu læknar,
liðsforingjar og svokallaðir yfirinenn á öllum stigum
í birgðahaldinu. Meira að segja yfirmaður heilhrigð-
isráðuneytisins, sem á sínum tíma hafði verið ein-
dreginn mótstöðumaður hennar, varð að beygja sig
og viðurkenna að „konur sjá livar skórinn kreppir
þar sem karlar mundu ekki láta sér koma til hugar
að einhverju væri ábótavant. Þær eru næmar á hluti
sem körlum yfirsjást algjörlega,“ sagði liann. Síðan
bætir hann við, að vísu með semingi: „Það verður að
segjast að för ungfrú Nightingale til Skutari var afar
mikilvæg.“ IVJeðal hermannanna var hún dáð nánast
sem yfirnáttúruleg vera: „Ef hún hefði verið í fylk-
ingarbrjósti hefðum við náð Sevastopol á okkar vald
á einni viku,“ sögðu þeir.
Florence hafði auga á þúsundum atriða, ef ekki
hundruðum þúsunda, í smáu og stóru sem nota
þurfti, gerði gangskör að útvegun þess sem vantaði,
skipulagði störfin og stjórnaði þeim. A hverri nóttu,
eftir að hún hafði gengið marga kílómetra um allt
sjúkrahúsið frá einum beði til annars, settist hún við
nokkurs konar skrifborð, lítið og óstöðugt húsgagn
bak við forhengi í ísköldu turnherberginu. Þar mátti
sjá ljós frá litlum lampa fram undir morgun. Hennar
fyrsta verk var að þíða blekið því það fraus eins og
allt sem frosið gat í fimhulkuldanum. Glæða svo eld-
inn í viðarkolum í glóðarkeri til að hlýja ískalda
fætur sína og taka síðan til við að gera endalausa lista
yfir það sem vantaði eða þurfti úrbóta við.
Smátt og smátt varð ég eins konar „smásali“ í
öllu milli himins og jarðar.
Það var ekkert smáræði sem þurfti að nota af
skyrtum, sokkum, hnífum og göfflum, þvottaskálum,
borðum og bekkjum, kálmeti og gulrótum, skurð-
borðum, handklæðum og púðum til að styðja við þar
sem hendur eða fætur höfðu verið limaðir af og ann-
að í þá veru.
Eða lyf til aflúsunar! Ef lýsnar í Skutari hefðu
haft með sér samtök og skipulagt sig hefðu þœr getað
borið öll rúmin, sem í röð voru um átta kílómetrar,
héðan og heim í hermálaráðuneytið í White Hall í
Lundúnaborg.
Vistarvera Florence var kölluð Babelsturn. Þang-
að streymdi hjúkrunarfólk, umsjónarmenn, starfs-
fólk úr eldhúsi, læknar og liðsforingjar; Tyrkir,
Grikkir, Frakkar og Italar til að fá svör við ólíklegstu
spurningum og bera frain kröfur.
Eg vissi til dœmis ekki hvort ég átti að hlœja eða
gráta þegar tyrkneskur sendimaður varð að ná tali
af mér til að spyrja hvort ég hefði til ráðstöfunar
einhverja þœgilega og þybbna hjúkrunarkonu sem
myndi falla vel inn í kvennabúr soldánsins.
Eða: Afsakið frú, en gætuð þér útvegað mér skrif-
pappír með sorgarrönd?
Eða: Sjúklingur nr. 3149 ])olir ekki kjötseyði,
haldið þér að hann haji gott af að fá egg?
Og þegar systir Margrét kom til mín og sagði að
lnin hefði ekki vitað að höfuðfatið, sem tillieyrði ein-
kennisbúningnum, myndi verða svona óklæðilegt,
hún væri efins um að luin risi undir því að ganga ineð
húfuna og líklega væri best að hún færi aftur heim.
Við óðum blóðflekkinn upp á miðja kálfa og oft
þegar ytri aðstœður knýja fólk til hins ýtrasta segir
það og gerir undarlegustu hluti. Systir Margrét var
kyrr á sínum stað þrátt fyrir einkennisbúninginn og
reyndist dugandi í starfi.
Þegar allt þetta fólk, sem streymdi inn td hennar,
hafði fengið úrlausn sinna mála hóf Florence að
skrifa einhverja af þeim endalausu skýrslum sem
senda varð yfirvöldunum í Englandi. Hér er tekið eitt
lítið sýnishorn af þvUíkri skýrslu, skrifuð 14. desem-
ber 1855:
1. Tilbúið er nú til nota eldhús þar sem matreitt er
handa sjúklingum sem eru á sérfœði.
2. Umtalsverð hreingerning á sjúkrarými með
skúringarburstum, veggir hvítkalkaðir.
3. 2000 skyrtur þvegnar, í heitu vatni - takið eftir
því! Og afhentar.
4. Opnuð deild fyrir fœðingar, fram að þessu höfum
við tekið á móti 36 börnum.
5. Daglegt eftirlit með opnum sárum og beinbrotum.
6. Sjúkrarými fyrir 800 manns sett í stand.
Þetta er ef til vill bjartsýnisskýrsla frá „kven-
foringjanum“ eins og farið var að kalla hana. Nýir
bardagar og ósigrar voru fram undan en einnig nýjar
vonir og sigrar fyrir þá sem ekki gefast upp.
Framliald í nœsta blaði.
98
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 2.TBL. 73. ÁRG. 1997