Ráðunautafundur - 15.02.1986, Blaðsíða 71

-61-
Umfangsmiklir útreikningar á arfgengi á garuflokk voru geróir á
gögnum frá Hvanneyrir, Reykhólum, Skriðuklaustri og HÓlum frá árunum
1965-1971.
Arfgengiö á gæruflokk, reiknað út frá hálfsystkinafylgni, reyndist
0,49 ± 0,05 og 0,54 ± 0,04 reiknað sem línulegt samband afkvæmis og
móður. 1 þessari rannsókn kom einnig fram, að tíðni á mislitu var hærri
hjá D-flokks einstaklingum (gult á belg) heldur en hjá einstaklingum i
A, B og C-flokki.
Þá var einnig bent á það i sömu grein að alhvitt fé væri oft
arfblendið eða arfhreint fyrir tvílit. Einnig var bent á það að ef magn
rauðgulra illhæra byggðist á tiltölulega fáum erfðavisum mætti búast við
þvi að arfgengi væri breytilegt eftir þvi hver tíðni þessara erfðavisa í
stofninum væri.
Rannsóknir erlendis hafa staðfest að erfðavisir fyrir tvilit i
arfblendnu eóa arfhreinu ástandi eyðir gulum lit úr hvitu fé (Lauvergne,
1975, Lauvergne og Stefán Aðalsteinsson, 1976, Stefán Aðalsteinsson og
H. Wardum, 1978) .
Arfgengi á ullarflokk áa reyndist vera 0,55 + 0,06 í rannsókn á
gögnum frá 7464 afurðaárum 2116 áa á rikisbúunum 4 undan 184 hrútum á
timabilinu 1966-1975 (Jón Viðar Jónmundsson o.fl., 1977).
Nýjustu tölur um arfgengi á gæruflokk eru úr gögnum ullar- og
gæruverkefnisins frá haustinu 1984. t>á reyndist arfgengi á gæruflokk
lágt eða 0,17 ± 0,11 (Emma Eyþórsdóttir og Magnús B. Jónsson, 1985).
Hið lága arfgenngi á gæruflokk frá haustinu 1985 hefur verið skýrt
með þvi að tiðnin á alhvitum lit hafi þá ýmist verið mjög há eða mjög
lág á einstökum búum og munur milli búa mikill, en breytileiki innan búa
litill.
Samband lita og afurðasemi.
Hvítt borið saman við mislitt-
JÓhannes Daviðsson i Neðri Hjarðardal i Dýrafirði ritaöi grein i
Frey 1966 þar sem hann skýrði frá frjósemi áa sinna. Mislitu ærnar i
hjörð hans höfðu átt 0,16 lömbum fleira við burð heldur en hvitu ærnar.
Svipaður munur hefur fundist i þremur öðrum tilvikum hjá islensku fé eða
0,15 (Stefán Aðalsteinsson, 1970), 0,15 (Stefán Aðalsteinsson, 1975b og
1975d) og 0,18 (Ólafur R. Dýrmundsson og Stefán Aðalsteinsson, 1980).
Samkvæmt þessum niðurstöðum leikur enginn vafi á þvi aö mislitu ærnar
eru til muna frjósamari en hvitu ærnar.
Sérstök úttekt hefur verið gerð á því hvort munur sé á frjósemi
arfblendinna hvitra og arfhreinna hvitra áa. Kom i ljós að litlu munaði
hjá tvævetlum, en þriggja og fjögurra vetra ær voru mun frjósamari ef
þær voru arfblendnar heldur en arfhreinar hvítar. Munurinn á mislitum
ám og arfhreinum hvitum ám, þriggja og fjögurra vetra, nam 0,23 lömbum
eftir á við burð, mislitu ánum i vil (Stefán Aðalsteinsson, 1984d).
há hefur komið fram i tveimur óháðum rannsóknum að mislit lömb voru
þyngri en hvít (Stefán Aðalsteinsson, 1963, Stefán Aðalsteinsson og JÓn
Viðar Jónmundsson, 1978b).