Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 174

-166-
Kollafirði. í því eldishúsi er mögulegt að ala 150-200 laxafjölskyldur á ári. Segja má
haustið 1990 hafi hafist skipulagt val á völdum efnivið til kynbóta í hafbeit.
Eldislax
Kynbætur á eldislaxi eru ekki enn hafnar á íslandi. Fyrir liggur áætlun um að hefja
kynbætur á eldislaxi veturinn 1990-1991 fáist nægjanlegt fjármagn. Áætlunin gerir ráð
fyrir að ala 100 fjölskyldur á ári í Kollafirði síðan yrðu sömu fjölskyldur fluttar og
aldar í sjó í Silfurgen á Reykjanesi og aldar á öðrum samvinnustöðvum.
Helstu vandamál í laxeldi í dag er ónógur vöxtur, snemmbær kynþroski og
sjúkdómar. Því er gert ráð fyrir að kynbótamarkmið verði þau að auka vaxtarhraða,
sjúkdómsviðnám og hindra snemmbæran kynþroska.
Á íslandi í dag eru bæði til norskir og íslenskir laxastofnar. Almennt er talið að
norsku laxastofnarnir vaxi hraðar og verði síður kynþroska snemma á eldisferlinum en
íslensku laxastofnarnir. Vegna umhverfissjónarmiða er bannað að ala norskan lax í
kvíum á íslandi nema í Lóni í Kelduhverfi og er eldi norska laxins bundið
strandstöðvum. Einnig er allur innflutningur á kynbættum efnivið bannaður og verður
því að hefja kynbætur á þeim laxastofnum sem til staðar er í landinu. Því er mjög
brýnt að hefja kynbætur sem fyrst til að auka arðsemi laxeldis í dag.
Hugsanlega má ná örari framförum í kynbótum á íslandi en gerist í Noregi.
Þetta er eflaust hægt með því að stytta ættliðabil um eitt til tvö ár með framleiðslu
svokallaðra 0-seiða. Byggist þetta á því að nýta jarðvarmann hér á landi til að flýta
eldi laxaseiða og gera þau sjógönguhæf heilu ári fyrr en ella. Þannig að kynslóðabil
styttist úr fjórum árum f þrjú eða jafnvel tvö. Þetta byggir meðal annars á
hugmyndum Árna ísakssonar7* um framleiðslu 0-seiða og Stefáns Aðalsteinssonar81 um
styttingu ættliðabils úr fjórum árum í þrjú og jafnvel í tvö. Þar kemur fram að
hugsanlega geta kynbótaframfarir orðið 12,6% á ári sé ættliðabil stytt í tvö ár.
Rannsóknir á framleiðslu 0-seiða hófust í Kollafirði veturinn 1989-1990 og var sleppt
3000 merktum 0-seiðum til hafbeitar og 500 komið fyrir í eldi á Grundartanga í
samvinnu við Járnblendifélagið. Fyrirhugað er að halda áfram þessum rannsóknum.
Bleikja
Hafnar eru rannsóknir þar sem verið er að kanna hvort munur sé milli bleikjustofna
í eldi. Er þá um að ræða afföll á fyrstu stigum eldis, vaxtarhraða, kynþroskaaldur og
fleira. Fyrsti hluti rannsóknarinnar fer fram á Keldnaholti í umsjá Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins og á Hólum í Hjaltadal í umsjá Hólalax. Rannsóknirnar eru