Ráðunautafundur - 15.02.1991, Side 236

-228-
FRAMKVÆMD SKIPULEGS KYNBÓTASTARFS í ÍSLENSKRI HROSSRÆKT
Félagskerfi
Búnaðarfélag íslands er framkvæmdaraðili kynbótastarfsins í hrossarækt sem í öðrum
búgreinum, svo sem búfjárræktarlög mæla fyrir um. Það ásamt búnaðarsamböndunum
sem eru deildir félagsins veita leiðbeiningaþjónustu í greininni. Leiðbeininga-
þjónustunnar verður getið nánar síðar í erindinu eftir því sem tilefni sýnist til. Ýmis
félagasamtök bænda og hestamanna láta sig ræktunarmálin varða. Má þar geta
hrossaræktarsambandanna en landssamband þeirra er Hrossaræktarsamband íslands,
Landssambands hestamannafélaga og Félags hrossabænda. Hlutverk þessarar félags-
starfsemi þarf nauðsynlega að liggja skýrar fyrir en nú er hvað kynbótamálin varðar.
Þetta félagskerfi á sér sína sögu en staða hrossaræktarinnar innan landbúnaðarins
hefur hins vegar tekið miklum breytingum frá því t.d. um 1950. Þróun síðustu tíu ára
eða svo gefur ástæðu til að ætla að hrossaræktin geti orðið mikilvæg stoðbúgrein
innan íslensks landbúnaðar. Öll starfsemi í þjóðfélaginu þarf að fylgja kröfum tímans,
þar er hrossaræktin ekki undanskilin hvort sem um leiðbeiningaþjónustu eða félags-
kerfi ræktenda er að ræða.
Ný búfjárræktarlög, (lög nr. 84 frá 1989) fela í sér ákvæði sem ættu að tryggja
traustan grunn að víðtækri stefnumótun í búfjárrækt þar sem fagleg sjónarmið verði
höfð að leiðarljósi. Hér er átt við ákvæði um búfjárræktarnefndir. Hvað búfjár-
ræktarnefnd í hrossarækt varðar er mikilvægt að sjónarmið .neytenda" jafnt sem
ræktenda fái þar notið sín auk sjónarmiða þeirra sem starfa í greininni sem ráðu-
nautar. í Hrossaræktarnefnd sitja nú sjö fulltrúar, sex þeirra ásamt jafnmörgum
varamönnum voru kjörnir á Búnaðarþingi 1990 en formaður og varaformaður skipaðir
af stjórn Búnaðarfélags íslands. Af þessum sex fulltrúum eru tveir tilnefndir af Félagi
hrossabænda og tveir af Landssambandi hestamannafélaga en einungis tveir voru
starfandi ráðunautar þegar kjör fór fram (nú einn). í 5. gr. laga nr. 84 frá 1989,
búfjárræktarlaga, segir m.a.: .f búfjárræktamefnd sitja fimm menn og jafnmargir til
vara, kosnir til tveggja ára í senn. Búnaðarþing kýs tvo nefndarmenn úr hópi héraðs-
ráðunauta og aðra tvo úr hópi starfandi bænda í búgreininni. ...
Heimilt er að ákveða að í búfjárræktarnefnd sé tveimur fulltrúum færra en áskilið
er í 1. mgr. eða tveimur fulltrúum fleira ef sérstakar ástæður mæla með. Þó skulu
hlutföll haldast óbreytt milli héraðsráðunauta og bænda."
Víðtæk umræða um kynbótamarkmið í hrossarækt er aðkallandi og markviss leit
að bestu aðferðum til að ná því má aldrei liggja niðri. Hér á eftir verður leitast við
að gera hverjum þætti kynbótastarfsins í hrossarækt einhver skil.