Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.2016, Side 40
Helgarblað 9.–12. desember 201636 Menning
Þ
að er óhjákvæmilegt að bera
aðra skáldsögu Orra Harðar
sonar, Endurfundi, saman
við þá fyrstu, Stundarfró,
sem kom út fyrir aðeins
tveimur árum. Það er svo
margt líkt með bókunum
hvað varðar meginvið
fangsefni og þær gerast
á sama tímabilinu, lýsa
tíðaranda á Íslandi fyrir
um aldarfjórðungi. Að
alpersónur beggja bóka,
Arinbjörn í Stundarfró
og Ágúst í Endurfund
um, eru báðir æsku
menn hinna brostnu
vona. En þeir eru um
leið andstæður. Arin
björn er álitinn vera
efni í stórskáld, hvort
sem hann er það eða
ekki, en hann sóar hæfileikum sín
um í drykkjuskap. Hann er glæsilegt
kvennagull, flugmælskur og hroka
fullur. Ágúst er hins vegar andhetja.
Það að hann skuli hafa haldið í kvik
myndanám er dæmigert fyrir hugs
unarhátt hans kynslóðar: hæfileika
laus maður fer í kvikmyndanám sem
hann ræður ekkert við en telur sig
eiga erindi í eingöngu af því hann
hefur mikinn áhuga á kvikmyndum
og hefur hangið mikið á vídeóleig
unum í bænum. Fólk af hans kyn
slóð ætlaði allt að meika það og í
öðru hverju húsi leyndust stórkost
legir listamenn.
Ágúst er ekki drykkfelldur einsog
Arinbjörn heldur átvagl sem er meira
en 20 kílóum yfir kjörþyngd þrátt fyr
ir ungan aldur. Hann er innhverft
ungmenni með lítið sjálfstraust, dáð
laus og lokaður. Hann er sumpart
meira ögrandi og áhugaverðara ver
kefni í persónusköpun fyrir rithöf
und en Arinbjörn, hvers glæsileiki
var efniviður í heillandi andrúmsloft
sögunnar. Það er meira krefjandi að
gera meðalmennskuna áhugaverða.
Það tekst ekki fylli
lega í Endurfundum
og sagan hefði þurft
á því að halda að þeir
möguleikar sem til
staðar eru til að skapa
meiri fléttu í plottinu
hefðu verið nýttir.
Ágúst Bergsson kemur til heima
bæjarins Akraness með skottið á milli
lappanna eftir að hafa flosnað upp úr
námi í kvikmyndagerð í Bandaríkj
unum og misst frá sér unnustuna í
faðm konu. Lesendur kynnast fjöl
skyldu Ágústs (hann flytur aftur inn á
foreldra sína) og fjölmörgum skrýtn
um karakterum í bænum. Á þeim
tíma sem sagan gerist gerir Ágúst
enga tilraun til að endurnýja metnað
sinn heldur fer að stunda láglauna
störf í heimabænum. Mesta eftir
væntingu lesandans vekja ástamál
Ágústs en nokkur framvinda með til
heyrandi óvissu verður í þeim.
Framan af sögunni eru gefin fyrir
heit um áhugaverðar flækjur sem síð
an verður ekkert úr. Í fyrsta lagi rík
ir mikil spenna milli foreldra Ágústs
og lesandinn fær á tilfinninguna að
þarna leynist eitthvert leyndarmál.
En engar skýringar á þessu verða
í sögunni nema hvað faðir Ágústs
sýnir tengdadóttur sinni fullmikla
vinsemd og athygli án þess að nokk
uð ósæmilegt virðist þar vera á seyði.
Systir Ágústs hefur óbeit á bróður
þeirra og þau talast ekki við. Á þessu
fæst aldrei nein skýring í sögunni og
er það vægast sagt sérkennilegt. Enn
fremur laðast Ágúst mjög að gullfal
legri mágkonu sinni og henni virðist
líka afar vel við hann. Sú spenna fjar
ar hins vegar út og ekkert verður úr
ósiðlegum samdrætti.
Saga sem um tíma lætur eins og
hún ætli að verða mjög dramatísk
verður þannig í heildina fremur
tíðindalítil. Allt það dramatíska er
þegar búið að gerast: Það er búið að
svíkja Ágúst í ástum, hann er búinn
að gefast upp á náminu, hann er
kominn heim og alla söguna er hann
að sleikja sárin og rifja upp fortíðina
fremur en að lenda í nýjum hrakn
ingum. Það er ekkert að því að skrifa
tíðindalitla skáldsögu en stíllinn í
Endurfundum ber ekki uppi tíð
indaleysið. Þó að Orri sé í sjálfu sér
ágætur stílisti og fundvís á skemmti
legt orðfæri þá skapar hann ekki í
þessari sögu andrúmsloft sem les
andinn vill gleyma sér í, heldur er
maður frekar að bíða eftir að eitt
hvað áhugavert gerist. Afar mikið
púður fer í að lýsa sérkennilegum
karakterum á Akranesi, sem vafa
lítið eru í bland uppdiktun og afurð
lifandi fyrirmynda. Lýsingarnar eru
vel gerðar en sagan er ofhlaðin af
þeim og í stað þess að þær dragi les
andann inn á sögusviðið fer honum
að líða eins og utanbæjarmanni í fé
lagsskap heimamanna að skiptast á
sögum sem koma honum ekki við.
Það er eitthvert ójafnvægi í upp
byggingu Endurfunda sem truflar
lestrarupplifunina. Stundarfró var
glimrandi góð skáldsaga, hlaðin
heillandi andrúmslofti, vel fléttuð,
viðburðarík og spennandi. Í Endur
fundum er of mikið efni og of lítil
söguframvinda. Of mikið af litlum
frásögnum, of mikið af aukapersón
um á aðeins 230 blaðsíðum. Þegar
komið er fram yfir miðja sögu er
enn verið að kynna til leiks skrýtna
aukakaraktera úr bæjarlífinu á Akra
nesi, þegar fyrir löngu á að vera búið
að draga upp mynd af sögusviðinu
fyrir lesandanum.
Orri Harðarson er hæfileika
ríkur höfundur og Endurfundir er
ekki slæm skáldsaga. Hún stendur
hins vegar ekki undir þeim vænting
um sem Stundarfró vakti og stendur
henni langt að baki. Kannski eru
þessar bækur of lík verkefni með of
stuttu millibili. n
Ágúst Borgþór Sverrisson
agustb@dv.is
Bækur
Endurfundir
Höfundur: Orri Harðarson
Útgefandi: Sögur útgáfa
231 bls.
„ Í Endurfundum er
of mikið efni og of
lítil söguframvinda.
Of margir þræðir,
of lítil úrvinnsla
Orri Harðarson
S
agan Bangsi litli í sumar
sól fjallar í stuttu máli um
Bangsapabba og Bangsa
litla sem verða fyrir því óláni
að leggjast í vetrardvala uppi á
þaki óperu húss. Erillinn í og við
bygginguna vekur þá um hávetur og
í framhaldinu villast þeir í leikfanga
búð. Þar verður Bangsapabbi við
skila við Bangsa
litla og í fram
haldinu upphefst
mikið ævintýri.
Það sem
er sérstakt við
söguna og skapar
henni sérstöðu í samanburði við aðr
ar barnabækur eru myndirnar. Þær
standa einar og sér og þekja stærstan
hluta sögunnar. Hvert einasta smá
atriði er úthugsað og börnin hafa
einstaklega gaman af því að finna
bangsana tvo á hverri opnu sem leiðir
lesandann áfram úr snjó og slabbi um
borð í skemmtiferðaskip og inn í frum
skóginn svo eitthvað sé nefnt.
Höfundur bókarinnar, Benjamin
Chaud, er einn ástsælasti teiknari
og barnabókahöfundur Frakka. Saga
hans um Bangsa litla er grípandi,
yfir gripsmikil og teikningarnar setja
algjörlega punktinn yfir iið. n
G
læpasagnahöfundurinn
Stefán Máni brá sér sannar
lega í splunkunýtt hlutverk
þegar hann skrifaði söguna
Daprasta litla stúlka í öllu heimin
um.
Söguþráðurinn reynir töluvert
á ímyndunaraflið og sýnir svart á
hvítu að það er ekk
ert alltaf auðvelt að
vera barn þar sem
fullorðnir ráða ríkj
um. Aðalpersónan
sem heitir Lovísa
Perlufesti Blómas
dóttir er daprasta
prinsessa í öllum
heiminum. Hún
býr í kastala uppi á
drungalegu fjalli í
dimmu landi og er
mjög einmana.
Í raunveruleikanum á Lovísa
sem er því miður ekki alvöru
prinsessa, ósköp hefðbundið nafn,
venjulega foreldra og lítinn ómögu
legan bróður. Lovísa heitir í raun og
veru Agnes og líkt og flest börn þá
er hún uppátækjasöm og með hug
myndaflugið í lagi hvort sem hún er
döpur eða kát.
Stefáni Mána
tekst vel upp með
söguna sem flétt
ast skemmtilega
saman. Það sem
betra er er að því
oftar sem bókin er
lesin þá uppgötvar
barnið, og legg
ur meiri áherslu á,
eitthvað nýtt í sögu
þræðinum. Sem er
mjög hressandi fyrir
foreldri sem hefur
lesið í gegnum haug af barnabók
um sem virðast margar skrifaðar
eftir sömu formúlunni.
Bergrún Íris Sævarsdóttir
myndskreytti bókina nokkuð vel.
Myndirnar eru fallegar og drunga
legar í bland þegar við á. Skemmti
lega blanda sem allir krakkar hefðu
gaman af að lesa eða hlusta á. n
Skemmtileg blanda Grípandi bók
Kristín Clausen
kristin@dv.is
Bækur
Bangsi litli í sumarsól
Höfundur: Benjamin Chaud
Þýðandi: Guðrún Vilmundardóttir
Útgefandi: Angústúra
32 bls.
Kristín Clausen
kristin@dv.is
Bækur
Daprasta stúlkan
í öllum heiminum
Höfundar: Stefán Máni og Bergrún Íris
Útgefandi: Sögur útgáfa
38. bls.
Metsölulisti
Eymundsson
1.–7. desember 2016
Íslenskar bækur
1 AflausnYrsa Sigurðardóttir
2 PetsamoArnaldur Indriðason
3 Stjörnuskoðun Sævar Helgi Bragason
4 Pabbi prófessor Gunnar Helgason
5 Vögguvísurnar okkarÝmsir
6 Þín eigin hrollvekjaÆvar Þór Benediktsson
7 HeiðaSteinunn Sigurðardóttir
8 Íslandsbók barnanna Margrét Tryggvadóttir/
Linda Ólafsdóttir
9 ÖrAuður Ava Ólafsdóttir
10 Svartalogn Kristín Marja Baldursdóttir