Morgunblaðið - 06.07.2017, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Heill mán-uður erliðinn
frá því að Sádi-
Arabar og
Egyptar ásamt
stjórnvöldum í
Barein og Sameinuðu arab-
ísku furstadæmunum til-
kynntu að þau hygðust
skera á öll tengsl við Persa-
flóaríkið Katar. Sagt var að
þetta væri vegna þess að
stjórnvöld þar hefðu hallað
sér um of að Írönum, helstu
andstæðingum Sádi-Araba í
valdatafli því sem nú á sér
stað í Mið-Austurlöndum.
Fleiri múslimaríki hafa
slegist í hópinn, en fátt
bendir til að lausn sé í sjón-
máli.
Í miðjum þessum stormi
kom það nokkuð á óvart
þegar konungsfjölskylda
Sádi-Arabíu tilkynnti það í
lok júní, að ákveðið hefði
verið að svipta krónprins
landsins, Muhammad bin
Nayef, öllum titlum sínum,
og færa völd hans í hendur
Mohammed bin Salman,
elsta syni Salmans kon-
ungs. Virtist sem þar væri
Salman konungur að reyna
að breyta erfðaröð landsins
þannig að sinn ættleggur
fengi þar forgang, frekar en
að elsta barnabarn Ibns
Saud, stofnanda ríkisins,
fengi krúnuna líkt og búist
var við.
Bin Salman var áður
varnarmálaráðherra lands-
ins, og ber sem slíkur helstu
ábyrgðina á stríðsrekstri
Sádi-Araba í Jemen, sem
dregist hefur á langinn. Þá
mun bin Salman, stuttu áð-
ur en hann var gerður að
krónprins, hafa verið einn
helsti talsmaður þess innan
ríkisstjórnar landsins, að
viðskiptabann yrði sett á
Katar og stjórnvöldum þar
settir ýmsir úrslitakostir, á
meðan bin Nayef talaði fyr-
ir sáttum. Mun það hafa átt
sinn þátt í því að ákveðið
var að skipta honum út.
Nokkur ólga virðist ríkja
innan Sádí-Arabíu vegna
málsins, og berast nú fregn-
ir af því, að bin Nayef og
fleiri meðlimir konungsfjöl-
skyldunnar hafi verið settir
í nokkurs konar stofufang-
elsi, til þess að koma í veg
fyrir að hann og fylgismenn
hans geti stungið saman
nefjum og haft áhrif á fram-
gang mála. Vakna um leið
ýmsar spurningar um það
hvort hin mikla
deila við Katar
sé, að minnsta
kosti að ein-
hverju leyti, knú-
in áfram af
innanlands-
stjórnmálum Sádi-Arabíu.
Alltént virðist sem við-
brögð Sádi-Araba og
bandamanna þeirra séu
nokkuð yfirdrifin, þar sem
rót deilunnar mun upp-
haflega hafa verið frétt,
sem síðar var borin til baka,
um að emírinn af Katar
hefði gefið Írönum fullmikið
undir fótinn. Það, ásamt
ósönnuðum ásökunum um
að stjórnvöld í Katar styðji
við bakið á öfgahópum,
leiddi til þess að settar voru
fram kröfur í þrettán liðum,
sem nánast voru óaðgengi-
legar.
Meðal þeirra voru kröfur
um að dregið yrði úr sam-
skiptum Katara við Írana
og að tyrkneskri herstöð
yrði lokað. Þá fylgdi einnig
krafa um að arabísku sjón-
varpsstöðinni Al Jazeera
yrði lokað, en fréttaflutn-
ingur hennar hefur verið
óþægilegur fyrir stjórnvöld
í Persaflóaríkjunum, á sama
tíma og stjórnvöld í Katar
hafa verið tekin silkihönsk-
um og hagsmuna þeirra
gætt. Einnig hefur verið
fundið að því að stöðin hafi
ýtt undir arabíska vorið,
sem flestir eru sammála um
að hafi fljótt snúist yfir í
vetrarhörkur, og hafi stuðl-
að að öfgum í arabaheim-
inum.
Katar hefur nú hafnað
kröfunum, og óvíst er um
framhaldið. Ein afleiðing
deilunnar er hins vegar sú,
að Íranar, sem deilan snýst
að einhverju leyti um, geta
varpað öndinni léttar, þegar
helstu nágrannaríkin við
Persaflóa eru komin í hár
saman, á sama tíma og
Bandaríkjamenn voru að
reyna að byggja upp sam-
stöðu meðal þessara sömu
ríkja gegn Írönum.
Deilan við Katar gæti því
endað með þeirri þver-
sagnakenndu niðurstöðu að
Íranar næðu að auka ítök
sín við Persaflóa og í Írak, á
meðan Sádi-Arabar hefðu
lítið upp úr krafsinu. Nema
ef til vill það, sem kann að
þykja nokkurs virði, að
tryggja rétta erfðaröð í
konungdæminu fyrir sitj-
andi valdhafa.
Katar-deilan kemur
upp í miðri valda-
togstreitunni í
Sádi-Arabíu}
Býr meira að baki?
F
yrir ekki svo löngu varð uppi fótur
og fit meðal tónlistarmanna í net-
heimum. Upphafið mátti rekja til
þess að varaformaður ungra Pír-
ata á Íslandi ákvað að tjá sig á
netinu. Í röðum Pírata má finna fólk sem hefur
lag á því að vekja athygli með skrifum sínum.
Ef ég fengi lítið brot af þeirri athygli út á mín
skrif væri ég sjálfsagt byrjaður að troða mér
fram fyrir röð í Hagamelsísnum.
Varaformaðurinn lýsti meðal annars skoð-
unum sínum á nafntoguðum Íslendingum í
kjölfarið á hringlandahætti nemendafélagsins í
Versló, um hverjir væru þess verðugir að troða
upp rétt á meðan nemendurnir litu upp úr bók-
unum (ef slíkt er þá ennþá notað við kennslu).
Varaformaðurinn fullyrti að Ingólfur Þórar-
insson og Egill Einarsson væru eitthvað sem
hann kallaði „creeps“. Opnaði hann sig einnig um heilsu-
farsvandamál og lýsti því að hann verkjaði í líkamann yfir
því að einhvers staðar kynni einhverjum að þykja tónlist
Ingólfs góð.
Mögulega er þar um nýja áskorun fyrir læknavísindin
að ræða en úr urðu ritdeildur á Facebook. Annar tón-
listarmaður, Svavar Knútur, lækaði færsluna. Ingólfi
sárnaði það augljóslega og skammaði Svavar fyrir. Þriðji
tónlistarmaðurinn, Hreimur Örn Heimisson, blandaði sér
í deiluna og tók til varna fyrir Ingólf.
Atburðarásin var á þessa leið í afar stuttu máli og sjálf-
sagt hafa ófáir netverjar skemmt sér yfir henni. Tvennt
vakti fyrst og fremst athygli mína. Annars
vegar þegar Svavar sagðist ekki endilega læka
alla færsluna heldur hefði færslan verðskuldað
lækið þar sem sumt í henni hefði verið fyndið
að hans mati. Ingólfur sagði læk-hnappinn
geta verið mjög kröftugan þegar þekktir ein-
staklingar ættu í hlut.
Þetta tvennt finnst mér áhugavert. Á maður
að læka færslu ef manni líkar sumt í henni en
annað ekki? Eða er eðlilegra að setja læk við
færslu ef maður er ánægður með hana í heild?
Í þessum efnum virðist enginn leiðarvísir vera
til. Fyrir utan hyggjuvitið auðvitað en ekki
hefur það nú fleytt manni langt. Ég rek mig
stundum á þetta á flandri um Facebook. Fólk
deilir grein þar sem mér líka 90% innihaldsins
en ég hef mig ekki í að splæsa í læk þar sem
eitt atriði eða svo fer í taugarnar á mér.
Heimspekingar samtímans brjóta sjálfsagt heilann um
samskipti fólks á netinu. Um stund er spurningin um hver
sé tilgangur lífsins ef til vill lögð til hliðar og frekar spurt
hver sé tilgangur læksins.
Spurningin um hvort fegurðin skapi hamingjuna víkur
líklega fyrir spurningunni um hvort prófílmyndin skapi
hamingjuna.
Ef Seinfeld-þættirnir væru enn starfandi gæti ég séð
fyrir mér að Larry David og Jerry Seinfeld myndu skrifa
epískan þátt um það hvenær eðlilegt sé að læka færslu á
Facebook og hvenær ekki. En ég er ekki nógu hæfileika-
ríkur til þess. kris@mbl.is
Kristján
Jónsson
Pistill
Hvenær lækar maður færslu?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Arnar Þór Ingólfsson
athi@mbl.is
Stjórnvöld í Norður-Kóreuhalda því nú fram að ríkið séorðið kjarnorkuveldi, meðgetu til þess að senda lang-
drægar eldflaugar búnar kjarnaodd-
um hvert sem er á jörðinni. Þessi
þróun mála hefur valdið töluverðum
titringi í alþjóðasamfélaginu og í gær
var haldinn neyðarfundur í öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna að ósk
Bandaríkjamanna.
Kommúnistaríkið Norður-
Kórea er eitt helsta ógnarríki ver-
aldar. Skýrsla rannsóknarnefndar
Sameinuðu þjóðanna frá árinu 2014
vakti mikinn óhug, en í henni má
finna fjölmargar frásagnir af kerfis-
bundnum mannréttindabrotum yfir-
valda í Pyongyang, frá norðurkór-
eskum borgurum sem hafa náð að
flýja ógnarstjórnina.
Hörmuleg einangrunarstefna
Ríkið var stofnað árið 1948 með
stuðningi Sovétríkjanna, eftir
þriggja ára hersetu Sovétmanna á
norðanverðum Kóreuskaga. Skag-
anum var skipt upp á milli Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna eftir að
Japanir, sem áður höfðu yfirráð á
skaganum, voru sigraðir í síðari
heimsstyrjöld.
Kim-Il Sung var fyrsti leiðtogi
landsins og hann mótaði þá hug-
myndafræði sem ríkið hefur fylgt allt
til þessa dags. Stefnan kallast juche
á kóreskri tungu og felur í sér að rík-
ið verði sjálfu sér nægt um nauðsynj-
ar. Þannig verði velferð borgara
tryggð í sósíalísku skipulagi.
Þessi einangrunarstefna hefur
leitt af sér margskonar hörmungar
fyrir almenna borgara. Árið 1996 er
talið að þrjár milljónir íbúa hafi látist
úr hungri í kjölfar flóða og upp-
skerubrests.
Árið 1994 lést Kim Il-Sung og
þá tók sonur hans, Kim Jong-il, við
æðstu stjórn landsins. Hann hélt
áfram að framfylgja stefnu föður
síns, ekki síst hvað uppbyggingu her-
afla ríkisins varðar. Á tíunda áratug
síðustu aldar var ríkið ítrekað ávítt
fyrir brot á kjarnorkusáttmálum.
Kínverjar hafa löngum stutt
yfirvöld í Norður-Kóreu og verið
þeirra helstu bandamenn. Á undan-
förnum árum hafa samskipti ríkj-
anna þó orðið stirðari og kínversk yf-
irvöld hafa ítrekað lýst sig andvíg
frekari kjarnorkutilraunum ná-
granna sinna í suðri.
Kínverjar vilja forðast ófrið
Forseti Kína, Xi Jinping, hefur
aldrei hitt núverandi leiðtoga Norð-
ur-Kóreu, Kim Jong-un, sem tók við
stjórn ríkisins eftir andlát föður síns,
Kim Jong-il, í árslok 2011. Xi er eini
forseti Kínverja sem hefur ekki hitt
leiðtoga Norður-Kóreu.
Kínverjar vilja þó nú sem fyrr
tryggja stöðugleika í Norður-Kóreu,
enda má leiða líkum að því að
straumur flóttamanna myndi liggja
norður yfir landamærin fari allt í bál
og brand á Kóreuskaga. Íbúar í
Norður-Kóreu eru um 25 milljónir
talsins.
Kim Jong-un hefur ekki hikað
við að koma nánum samstarfs-
mönnum sínum fyrir kattarnef og
herskáar yfirlýsingar hans gagnvart
þeim sem hann álítur óvini ríkisins,
aðallega Bandaríkjunum, valda
reglulega fjaðrafoki.
Hann þykir óútreiknanlegri en
faðir hans og afi og því ekki að undra
að alþjóðasamfélagið fylgist náið
með kjarnorkuvæðingu einræðis-
ríkisins.
Töluverður titringur
vegna Norður-Kóreu
Ljósmynd/AFP
Kim Jong-un Leiðtogi Norður-Kóreu fagnar eldflaugaskoti á þriðjudag.
Kjarnorkutilraunir Norður-Kóreu hafa vakið hörð viðbrögð.
Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra telur
ástæðu til að hafa nokkrar áhyggjur af þróun mála í
málefnum Norður-Kóreu. „Spennan hefur vaxið á
þessu ári vegna þessara ítrekuðu tilrauna stjórn-
valda í Norður-Kóreu með langdrægar eldflaugar,
sem gætu flutt kjarnavopn. Við höfum vitaskuld
fordæmt þessar tilraunir og munum gera það
áfram,“ segir Guðlaugur Þór í samtali við Morgun-
blaðið.
Utanríkisráðherra telur nauðsynlegt að Kína,
helsta viðskiptaland Norður-Kóreu, sendi stjórn-
völdum í Pyongyang skýr skilaboð. „Ef einhvern tímann hefur verið
þörf á því að Kínverjar láti til sín taka í þessum málum þá er það
núna.“
VIÐBRÖGÐ RÁÐHERRA
Guðlaugur Þór
Kínverjar láti til sín taka