Ný Dögun - 01.11.1993, Blaðsíða 32

/\)ý Dögurv
Hringt hefur verið yfir tuttugu þúsund
sinnum á síðustu fimm árum.
Stúlkur eru í miklum meirihluta þeirra
sem hringj a og þ ótt símaþj ónustan sé hugsuð
fyrir fólk undir tvítugu eru 20% símtalanna
frá fullorðnum. Meirihlutiþeirra sem hringj a
er til að leita ráða vegna barnanna sinna.
Flest eru börnin sem hringja á aldrinum 12-
lóára. Oftasterhringt síðdegismilliklukkan
13 og 17. Þetta er sá tími sem grunnskóla-
nemar eru að koma heim úr skóla og foreldr-
arnir ókomnir heim úr vinnu.
Ástæður hringinganna eru margvíslegar
og nánast engin takmörk fyrir því hvað
krakkarnir vilja ræða. Ákveðnir þættir eru
þó meira áberandi en aðrir og tengjast flestir
gelgjuskeiðinu. Spurningarnar snúast um
getnaðarvarnir, kynlíf, líkamann, ástina,
tilfinningar, samskipti við foreldra, sam-
skipti við gagnstæða kynið, vímuefni,
sjálfsmyndina, einelti, ofbeldi og vanlíðan
af ýmsum toga.
Hvernig fær unglingur útrás fyrir tilfinn-
ingaleg viðbrögð sín þegar hann hefur misst
ástvin í dauða? Leitar hann til foreldra, afa
og ömmu, vina, eða til vandalausra? Þegar
skoðuð eru símtöl Rauðakrosshússins þar
sem skráð hefur verið ástæða hringinga "sorg
/söknuður"síðastliðin tvöoghálftár, kem-
ur í ljós að það eru aðeins innan við 1%
símtala, eða um 170 skráð sem ástæða hring-
ingar sorg eða söknuður. Hægt er að álykta
að börn og unglingar eigi erfitt með að tjá
tilfinningar sínar með orðum. Reynsla mín
af unglingum staðfestirþað, að unglingsárin
eru oft miklir umrótatímar í tilfinningalífi
einstaklingsins.
Tilfinningaviðbrögð vegna ástvinamissis
eru því ekki sett í samhengi hvorki af full-
orðnum né einstaklingnum sem í hlut á.
Fyrsti missirinn er þ ví oftar en ekki geymdur
þar til næsta áfall verður. Manneskjan getur
svæft tilfinningaumrótið, oft um margra ára
skeið, skilur svo ekkiþegar t.d. á fullorðins-
árum föðurmissirinn, sem hann eða hún
varð fyrir í bernsku, leitar stöðugt á.
Eg tel að mikilvægt sé fyrir börn og
unglinga að þekkja sjálfa sig. Geta skilgreint
fyrir sjálfum sér gleði og sorg. Til þess að
geta hjálpað ungviðinu að öðlast slíkan
þroska, verðum við uppalendur að vera í
stakkbúin að tjá okkur sjálftilfinningalega.
Mikilvægasteraðbyrja strax ífrumbernsku
að viðurkenna og skapa svigrúm fyrir ein-
staklinginn til að fá útrás tilfinninga sinna.
Að öll tilfinningaleg viðbrögð eru eðlileg og
ekki til að skammast sín fyrir. En uppalendur
bæla oft tilfinningalega útrás barna sinna
með ómeðvituðum viðbrögðum á borð við
eftirfarandi setningar: " Þú ert nú orðin svo
stór strákur. Ekki gráta ", " Svona lítil sæt
stelpa á ekki að reiðast, þá verður hún ekki
lengur sæt" .
Ef einstaklingur missir ástvin á unglings-
árunum, er það mín reynsla að oftar en ekki
lokar hann á tilfinningar sínar, byrgir inni
sársauka og söknuð, lærir að lifa með
innibyrgðum tilfinningum. Oft brýst sár-
saukinn út við notkun áfengis eða annarra
vímuefna. Slík gerviútrás gerir þó illt verra
og leiðir oftar en ekki til óöryggis og birtist
í lélegri sjálfsmynd.
Nánari athugun á símtölunum.
Skoðuð voru 44 símtöl þar sem ástæða
hringingar var sorg/söknuður nánar.
Konur eru í miklum meirihluta þeirra
sem hringdu, eða 37 konur á móti 7 karl-
mönnum. Ég tel það eðlilegt því konur eiga
yfirleitt auðveldara með að tjá tilfinningar
sínar í orðum en karlar.
Þó svo að símaþjónustan sé miðuð við
börn og unglinga nota fullorðnir þjónustuna
jafn mikið og börn og unglingar í þessum
málaflokki. En hlutfall hópsins er 21 full-
orðinn (20 ára og eldri), og 23 einstaklingar
undir tvítugu. Flestir voru á aldrinum 13-15
ára.
Hvenær sólarhrings er hringt?
Flest símtölin eru milli klukkan 13-16
eða 16 samtals.
Á kvöldin og nóttunni hringdi tæpur
helmingur, eða 20. Athyglisverter að meðal-
lengd símtalanna er um 23 mínútur en meðal-
lengd allra símtala á tímabilinu er innan við
5 mínútur. Víðmælendum líður illa, þeir
eru oft grátandi, einmana og örvæntinga-
32