Fram - 30.04.1921, Qupperneq 2

60
FRAM
Nr. 17
aldrei þéttar nægilega vel eftir end-
urmat eða ápökkun.
Við þetta sull er svo miklu af
blóðpæklinum helt niður, en hans
má síldin síst án vera eigi hún að
vera falleg og góð vara. Endurmat
og ápökkun verða því aldrei til
þess að gera síldina b e t r i eða
ódýrari heldur v e rri og dýrari.
Síldin verður b e s t úr »fiski-
pökkuðum« tunnum, hafi þær
verið gerðar pækil-heldar fyrstu 3 til
6 dagana, sem síldin lá í þeim.
Og síldin verður ó d ý r a r i á
því að hún sé ekki ápökkuð, því að
vinnulaunin og skemdin á síldinni
við það kák, verður meira virði en
það sem fæst við það af tunnum
og tolli.
Af þessu get eg staðið reiknings-
skil ef einhver vill. Eins og nú lítur
út með sfldar sölu að sumri og
eins og henni hefir reitt af tvö síð-
ustu ár, þá finnst mér ástæða til að
hér sé athtjgað eitt aðalatriðið, er
að henni lítur, sem sé það a ð k o m a
síldinni sem fyrst á mark-
a ð i n n. F*að er þetta sem íslenskir
síldarútgerðarmenn hafa g e f i ð o f
1 í t i n n g a u m að undanförnu. Peir
hafa flestir geymt sína síld til þess
að fá tilboð í hana hér í landi, en
á m e ð a n hafa Norðínenn og Svíar,
sem salta hér utan og innan land-
helgi — sent sína síld útjafnóðum
og hún hefir veiðst,
Halda ntenn, að nefndir útlendir
útgerð.armenn, séu að senda stór
skip hingað a ð g a m n i s í n u til
a ð b í ð a eftir f y r s t u s í I d u n-
ti m sem veiðast og fara með þær á
markaðinn.
Nei, stjórn Eimskipafélags íslands
ætti að gefa íslenskum útgerðar-
mönnum, sem ekki hafa bolmagn
til að taka skip á leigu — kost á að
minsta lcosti einu skipi til að koma
út fyrstu síldunum sem þeir salta.
Pað ætti að vera eins gróðavænlegt
fyrir það — og all þriflegra bjarg-
ráð fyrir þjóðina eins og að senda
þau tóm aila leið til Vesturheims.
Af því að heill og framtíð síldar-
útvegsins er svo mjög komið undir
þessu atriði, þá er alt skyldu-
u n d i r m a t alveg óalandi og óferj-
andi í síldarmatslögum þess lands.
Meira.
.~-=
Síidarmatið.
Það hefir verið rætt og ritað margt
og mikið um síldarmatið nú í seinni
tíð, og þá slæmu útreið er fram-
leiðendur hennar hafa fengið nú
þessi 2 síðastiiðin ár. Pað eitt er
víst að það eru fleiri ástæður til
þessara vondu afkomu með síldina
en matið á henni frá fyrstu hendi.
Pótt því hafi stórum verið ábóta-
vant á sumum stöðum, þar sern
síldarmatsstarfinn hér hefir verið
nokkurskonar uppeldisstofnun handa
letingjum, lærlingum o. fl., hefir það
haft niin^t að segja þar sem helítin
af sildinrii hefir verið endurmaíin
eftir hæíilega langan tíma frá fyrstu
söltun.
E11 hvað er það þá sem hefir
gjört það að verkum að síldin hef
ir ekki reynst samkvæmt matsvott-
orðum yfirmatsmanna þá er hún
hefir komið á markaðinn? Til þess
liggja þessar ástæður, að vottorðin
hafa öil verið eins að því leiti að
það hefir verið fínasta og besta
vara sú síld sem þau hafa fylgt út
yfir pollinn, en reyndin hefir orðið
önnur þegar þangað kom sem eðli-
legt var; bæði er það að síldin er
alls ekki jöfn að gæðum þá hún
er metin hér og stafar það bæði af
misjöfnum tunnum, misjafnri hirð-
ingu og mismunandi salti. Svo þóii
skoðað sé 5—10% af stóru partíi
og lítið eða ekkert finriist athuga-
vert við það, getur mörg tunnai
verið pækilþur og skemd eigi að
síður, svo eftir að þessi vottorð eru
gefin liggur síldin máske svo vik-
um og mánuðum skiftir hér áður
henni er skipað út og hvernig hefir
þá hirðingin verið, og hvernig hefir
eftirlitið frá yfirmatsmanns hendi
verið við útskipun og lestun og
meðferð hennar í skip? F*að hefir
vægast sagt ekkert verið hér á Siglu-
firði. Pá er það eitt með öðru fleira,
sem hefir hjálpað til að skemma
síldina, það er sú stífa pökkun sem
á henni er höfð við endurniatið.
Okkar feitu síld má als ekki stramni-
pakka. það er blóðpækillinn sem
hún þarfnast í fullum mæli, allir
uppsláttur á síldinni er heldur til
skemdar en bóta, og því meira sem
það er oftar gjöit. Væru tunnurog
fragt ekki eins gífurlega dýrt sem
það nú er, ætti sern mest af síld-
inni að sendast fiskipakkað og það
sem fyrst á markaðinn; mundi það
borga sig fyrir framleiðendur. FM
sem sagt, alt handvolk með síldina
eftir fyrstu sölttin er fremur til að
skemma hana en bæta. Og áreið-
anlegt er það, að þessi strammpökk-
un á síldinni, þótt eftir 3 vikur sé,
er frekar til að skemnia hana ei
bæta.
Margt tr vel sagt hjá lierra C’.
Tuliníus í ísafold um síldveiði ’ og„
sölu. En ekki get eg verið á hans
skoðun, að ætla með lögum a^
takmarka framleiðsluna. F*að er víst
viðurkent urn heim allan að það sé
lífsskilyrði hverrar þjóðar, að auka
og efla alla framleiðslu. Að vilja
hefta þennan atvinnuveg út í blá-
inn framleiðendum og landinu til
tjóns, gegnir furðu að skuli koina
frá jaín framgjörnum og frjálshugs-
andi manni sem hr. Tuliníus. AÖ
fjölyrða um þessa tiilögu lierra T.
er þarflaust, hún er svo vanhugsuc.
Hér á landi eru mörg söltunarplás.1;
gæti farið svo að eitt plássið yrc i
búið að salta alt að helmingi í f
þessari lögboðnu söltun áður am -
að plássið fengi nokkra tunnu, o;
útlit fyrir framhaldandi fiskirí, æt i
þá að sleppa veiði í þessu fiski-
plássi og bíða hvort hinir gæt i
ekkeit fengið? Um þessa vanhug: -
unar einokunar framleiðslu get eg
ekki verið að rita lengra mál; hún
dæmir sig sjálf, óalandi og óíeij-
andi. Pá er veiðitímatakmörkun hans
jafn varhugaverð og þarfleysa ein
að fara að semja lagabákn um það
atriði; fyrst er það sjaldan að nokk-
uð af síld sé komið á iand eða
saitað fyr en eftir 20. júlí, og þótt
þessi júlísíld sé oft feit og átumik-
il dít eg hættulaust að salta hana,
aðeins að saltið sé ábyggilegt að
styrkleika, og pækill góður. Pað
getur haft mikil og skaðleg áhrif
fyrir framleiðendur að vera bannað
með lögum að veiða síld þótt ekki
sé nema síðasta vikan í júlí, ef síld
er fyrir landi og gæftir góðar, því
hvorutveggja getur verið breytt 1.
ágúst.
Meðai annars til að bæta sölu-
verð íslensku síldarinnai hjá herra
Tuliníusi er fyrst takmörkun veið-
arinnar, svo að öll sala sé á einni
hendi; um það inál er eg ekki fær
að dæma, en margt getur komið
þar til greina, sem varhugavert er,
við þvingunadög í því tilliti. Öll
þvingunarlög á atvinnurekstur fjöld-
ans álít eg óholl og jafnvel skað-
leg fyrir þjóðfélagið; álíti framleið-
endur síldarinnar nauðsynlegt að
síldarsalan kotnist á eins manns
eða félags hendi, geta þeir myndað
þann félagsskap innbyrðis sín á
niillum og tekið í það samband þá
er þar vilja vera með. Yrði reyndin
sú að samvinnusalan færi betur úr
hendi þeirra en einstaklingnum,
mundi það fljótt ná allri íslenskri
síld í sínar hendur, án nokkurra
þvingunarlaga. F*að sjá aliir að með
þesskonar þvingunarlögum er bæði
Norðmönnum og Svíum og sem
sagt öllum útlendingum bolað frá
allri veiði, það er að segja til þess
að flytja síldina í land hér til verk-
unar. Pví sjálfir mundu þeir trúa
sér betur fyrir sölunni en íslenska
samlaginu. En gæti ekki skeð að
þeir mundi verða búnir að koma
talsverðri síld frá íslandsströndum á
markaðinn áður en samlagið væri
búið að flytja út eina tunnu?
Eg var búinn að ætla mér að
svara Sigurði þorsteinssyni út af
greinum hans í Vísir, sem snerta
síldarmatsfrumvarp það er Siglfirð-
ar sömdu og sendu þinginu, en
honum hefir nú verið svarað, svo
eg get verið stuttorður.
Enda er flest í þessari Vísirs grein,
sem snertir frumvarpið, aðeins hár-
toganir og vífilengjur, sem leiðinlegt
er að eltast við, er þar sjáfanlegt,
að hann er hræddur við að missa
spón úr aski sínum ef skyldumat á
nýrri síld yrði afnumið, en þáerað
reyna að koma sjer vel við stjórn-
ina og ná í eitthvert af þessum 6
embættum, sem hann er að dylgja
með, jafnvel þótt eg og fleiri hér á
Sigluí. áliti annað rag honum hentara
en síldarmat. Mér þykir hann löðr-
unga sjálfan sig þar sem hann læt-
ur A. Hövik llytja út nokkur hundr-
uð tn. af skúflaðri síld, ein'mitt frá
því plássi, sem hann var matsmað-
ur á. ’Hvar var eftirlitið iians þá?
Líklega verið að kaupa eða salta
þessa aðdáanlegu síld sína.
O. B
Vikan.
Tíðin hefir verið indæl allavikuna-'
sól og suinar, einkum nú seinustu daga1’*'
Oullfoss kom á þriðjud. kvöldi®
og með honuin kaupmaður S. A. Blöuáa
og frk. Sigríður Fiiðfinnsdóttir, bæði fra
Kaupm höfn, en frá Reykjavík kauprnaður
Helgi Hafliðason og kona hans og kaup111,
Þorm. Eyólfsson.
Keisaraskurður. SteingríinurIs^11’
ir á Akureyri hefir nýlega gert keisara’
skurð á konu héðan úr bænuin — kon11
Joh. Landmark. Skurðttrinn tókst sniláar’
lega — móðir og barn bæði lifandi
líður vel, að því er heyrst hefir. Auk þeS*
er Steingr. nýbúinn að gera botnlangaskUr“
á barni héðan, sem líka gekk ágætlega-
Engin skeyti borist blaðinu í dag'
En í símtali við Rvík í dag var sagt eííí'
muna gott tíðarfar syðra, fiskiafli með al’
brigðum rnikill, og heldur að lifna yf11
horfum með fiskverð.
Indriði Einarsson skáld og Jóhann F°r’
kelsson dómkirkjuprestur báðir 70 í dag-
Ekkert samkomulag ennþá um kolaverk'
fallið enska, og ekki útlit fyrir að því lé*11
í bráð.
Skíðafélagið heldur dansskeintuU
hér í kvöld.
A 1 in. borgarafundur annaðkvöld
kl. 8 í samkomusal bæjarins. FrunivafP
Síldarsamlagsins til umræðu og aíhugui>ar'
Boðað til ftindarins að tilhlutun bæjar’
stjórnar.
Borgararnir ættu að fjöhnenna.
1 f r a m h a 1 d i af yfirlýsingu FrínianUs
B. Arngrímssonar í s. tbl. »Frams« biður
sami þess getið að ineð áininstum hUu%
indum fyrir bæina Bakka og Hvamm se
átt við raforku til Ijósa og suðu.
Ennfretnur að veiðirétturinn yrði seld>ir
samkv. niati.
Dansfýstin minkar.
Almenningur í Berlín hefir nú u1’1
langt skeið verið vitlaus í d^s'
leiki, en nú fyrir skömmu hafaBef’
línarblöðin getið þess með ánsegi11;
að nú sé svo komið, að öll þesS'
dansfýst sé farin að ininka. E'11
stakir menn hafa aldrei áður
önnur eins ósköp á því, að gefS
dansinn að atvinnu sinni og aldre'
hafa menn borgað slík kynstur fyf’
ir það að »læra sporið« og
tízkudansinn« er sú atvinnugr6'11,’
sem þykir einna gróðavænlegust t1?
sem stendur. Menn þeir, sem ge*3
kent þessa nýtízkudansa, fá svo ríf'
lega borgun fyrir tilsögnina, a
slíka þóknun fengu áður á tíðu111
engir aðrir en t. d. heimsfríeg^
læknar fyrir aðgerðir sínar. En a
er breytingum háð í heimi þessd111
— þessi mikla dansdýrkun eins °j
hvað annað, svo sem drepið var *
í byrjun greinar þessarar.
Skömmu áður en ófriðurinn n1'*
skall á mátti svo heita, aö »nýtí2%,
dansarinn« væri óþekt fyrirbrigði
Berlín sem sérstakur kunnáttumaðdh
en að vísu könnuðust menn v'^
»Dancing Oirls« eða daiismeyja' a
ýmsu tægi, bæði Ijósliærðar, döK
hærðar og rauðhærðar, fiá fjölle1^
húsunum og fengu þa$ 5—®
mörk í laun á mánuði. Fyrsta »pa''
sem dansaði nýlízkudansa í a'a^
skrautl. samkvæmisbúningi, sýlT