Fram - 24.06.1922, Page 2

84
Nr. 23
t
Eríendur Páísson
verslunarstjórí á Hofsós,
andaðist að heimili sínu í Hofsós
úr slagi, á laugard.morguninn 10. þ.m
Erlendur sál. var ættaður úr Hörg-
árdal og mun hafa fæðst þar, en
fæddur var hann 24. mars J856.—
Hann fluttist barn að aldri, með
foreldrum sínum. að Brúnastöðum
í Fljótum, og síðar að Arnarstöð-
um í Sléttuhlíð, en þaðan fluttust
foreldrar hans upp í Hjaltadal og
bjó íaðir hans þar lengi. Erlendur
var bróðir þeirra Vilhelms og Magn-
úsar Pálssona, sem um langt skeið
hafa dvalið vestan hafs og mörg-
um eru kunnir.
F.rl. sál. réðist innan við tvítugs-
aldur, til Snorra heitins Pálssonar
verslunarstjóra hér á Siglufirði, og
starfaði alla æfi síóan við Oránu-
félagið meðan það var til og síðar
við eftirkomendur þess, sam. versl-
anirnar, fyrst sem búðarþjónn og
bókhaldari hér á Siglufirði og Sauð-
árkrók, og síðan um 20 ár, sem
verslunarstjóri á Orafarós og Hof-
sós.
Árið 1884 giftist Erl. sál. eftirlif-
andi ekkju sinni, Ouðbjörgu Stef-
ánsdóttur, ættaðri austan úr Keldu-
hverfi. Eru 6 börn þeirra á lífi, —
2 synir, Páll bóndi á Þrastarstöð-
um og Vilhelm sem nú hefir tekið
við forstöðu verslunarinnar í Hof-
sós, og 4 dætur, allar fullorðn-
ar og giftar.
Erl. sál. var vel gefinn bæði til
sálar og líkama; — fríðleiksmaður
í sjón og prúðmenni hið mesta í
a'.lri framkomu, skemtilegur og skýr
í viðræðum og gestrisinn með af-
brigðum. Var kona hans og börn
honum samhent í því sem öðru.
Er heimili þeirra viðbrugðið víða
fyrir það, hve skemtilegar og góð-
arviðtökur gestir og gangandi áttu
þar, og gestrisni þeirra hjóna tók
eigi aðeins til vinanna og þeirra
sem liærra voru settir, heldnr einn-
ig og engu síður til hinna sem
þeim voru lítið kunnugir eða alls
ekki, og eigi síst til þeirra sem
voru fátækir og áttu lítið að sér.
Minnist sá er þetta ritar þess eigi,
að hafa annarstaðar átt ástúðlegri
og betri viðtökur óþektur, en á
heimili þeirra hjóna.
- Sem verslunarstjóri var Erl. sál.
einkar vel látinn bæði af yfirboður-
um sínum og viðskiftamönnum, og
er slíkt þó frenuir fágætt. Mun hans
mjög saknað af mörgum.
Vinátta sem nær lengra
en að grafarbarminum.
Eins og mönnum hér alment er
kunnugt, og um hefur verið getið
hér í blaðinu áður, hafa líorðmenn
safnað samskotum til minnisvarða
yfir Hafliða heitinn Ouðmundsson
hreppstjóra. Gengu samsl<ot joessi
mjög greiðlega og safnaðist fé um
Ffy\M
allan Noreg, alstaðar átti höfðing-
inn og ljúfmennið dána, trygga og
góða vini. Þetta geroist meðan
heimsstríðið stóð sem hæst, svo
frekari framkvæmdum var frestað.
Nú hefir minnisvarðinn verið gerð-
ur í vetur, og kom hingað til Siglu-
fjarðar með »Sirius« síðast. Er það
9 feta há súla höggvin úr norskum
granít, en á framhlið súlunnar cr
greypt andlitsmynd Hafliða heitins
úr eir.
Norðmönnum sem hingað eru
komnir hafa gefendurnir falið að
sjá um að koma minnisvarðanum
fyrir. Verður hann reistur á afgirt-
um bletti fyrir framan íbúðarhús
Hafliða, og er þegar byrjað á und-
irbúningi, en ekki mun minnisvarð-
inn verða afhjúpaður fyr en í byrj-
un ágústmánaðar.
Ekkju Hafliða heitins, börnum
hans og aðstandendum öllum, er
það óblandin gleði, hversu mikla
virðingu og staðfasta vináttu Norð-
menn auðsýna hinum látna, og ó-1
hætt mun að fuilyrða, að öllum
sönnum Siglfirðingum muni það
fölskvalaus gleði að taka við svo
göfugri virðingargjöf frá öðru landi,
til minningar um einhvern hinn
besta mann, og mesta höfðingja
sem fjörðurinn hefur átt.
a—b.
D-listinn
8. júlí.
Á fjessum lista eru þeir efstir
Jón Magnússon fyrverandi forsæt-
isráðherrð og næstur Sigurður Sig-
urðsson ráðunautur Búnaðarfélags
íslands, en fjórði mað.ur á listan-
um er Páll Bergsson útgerðarmað-
ur í Hrísey; þá eru þar þrír aðrir
sem okkur eru minna kunnir.
Aðalumboðsmenn þessa lista í
Reykjavík hafa falið mér að verá
umboðsmaður þessa lista við kosn-
ingarnar hér 8. júlí og mæla fram
með listanum. Eg gjöri hvorttveggja
með ánægju. Því þótt eg sé ekki
allskostar ánægður með röðina á
listanum, — hefði t. d. óskað að
Ráll Bergsson stæði ofar —, þá
dettur mér ekki í hug að taka neinn
af hinum listunum til jafns við
þennan hvað þá heldur fram yfir
hann. Eg mun því hiklaust kjósa
D-listann, og skora á alla góða
menn í kjördæmi þessu að gjöra
slíkt hið sama, og vona að svo
verði sem víðast gjört; en svo sem
öllum ætti að vera kunnugt, er list-
inn kosinn með því að gjöra kross
framan vió lista-bókstafinn, framan
við stóra D, þannig: x D-!isti.
B. Porsteinsson.
Ágangur búfjár,
einkum sauðfjár og geitfjár á
Hvanneyrartún, bæði heimatúnið og
strandartúnið er orðinn svo afskap-
lega mikil og kæruleysi fjáreigend-
anna í þessum efnum orðið svo
óþolandi, að við slíkt er ekki unnt
að una lengur. Vil eg því biðja alla
þá, sem eiga sauðfé eða geitfé í
Hvanneyrarlandi, að taka það strax
og þeir hafa lesið eða heyrt þessa
aðvörun, og flytja það út á Strönd
og upp á Dal og halda því síðan
þar, fjarri túnunum. Vona eg að
menn bregðist vel við þessari sann-
gjörnu kröfu og bæði sjái það og
viðurkenni, hvílíkan skaða þessi á-
gangur gerir mér og hve miklafyr-
irhöfn eg og fólk mitt máhafafyrir
fénaði þeirra. Sjái eg litla eða enga
viðleitni fjáreigenda í þá átt að draga
til muna úr ágangi þessum, þá rek-
ur að því, að eg neyðist til að
grípa til þess óyndisúræðis, sem eg
hef ætlað að hlífast við í lengstu
lög, að banna öllum fjáreigendum
undantekningarlaust alla hagbeit í
iandi Hvanneyrar frá næsta nýjári.
B. Þorsteinsson.
Tóbakseinkasa/an.
. Landsverslun eða ríkissjóður er
nú búinn að taka tóbakssöluna í
sínar hendur svo sem kunnugt er.
Tilgangurinn með því var sá, að
afla ríkissjóði tekna og ef til. vill,
enn þó að miklu minna leiti sá, að
takmarka tóbaksbrúkun landsmanna,
og á þann hátt spara landinu eða
þjóðarbúinu ónauðsynleg útgjöld.
Það er ofskamt umliðið síðan
þessi lög komu í framkvæmd, til
þess að hægt sé að dæma ábyggi-
lega nm það, hvort þau muni verða
að tilætluðum notum eða ekki, en
allar líkur virðast benda til þess að
þau verði það ekki í fyrra atriðinu
heldur þvert á móti. Það virðist
fyrirsjáanlegt að ríkissj. tapar tekj-
um við þetta. Vér skulum leitast
við að færa rök fyrir þessu.
1. Landsverslun hefir eigi séð
fyrir nægum byrgðum af tðbaki inn
í landið svo allvíða hefir orðið ekla
á því og sumstaðar alger vöntun.
(Sbr. kvörtun í »Vísi« urn neftó-
baksvöntun í Reykjavík og tilfinn-
anlega munntóbaksvöntun hér í
Siglufirði.)
2. Þetta heíir orðið til þess, að
ýnisir kaupmenn liafa haft á boð-
stólum og selt gamalt og skemt
tóbak, sem gekk ekki út hjá þeim
á meðan kostur var á að fá óskemda
vöru, og þetta tóbak hefir verið
selt við talsvert hærra veiði enn á
því var meðan það var óskemt.
Þetta kemur óorði á landsverslun,
því henni og lögunum er nieð réttu
kent þetta.
3. Landsverslun lætur ekki tóbak
til kaupmanna nema gegn greiðslu
út í hönd, en það er mörgum kaup-
manni ókleyft að fá sér vörur á
þann hátt nú í peningakreppunni,
auk þess sem þeir (kaupm.) munu
tæpast leggja mikla áherslu á það,
að kaupa inn gegn peningum þá
vöru sem þeir hafa talsvert minni
söluhagnað af enn öðrum vörum
Innilegt þakklæti til allra
þeirra, er sýndu hluttekningu
við fráfall og jarðarför litla
sonar og fóstursonar okkar.
Agúst Hreggviðsson
/. Tynes O. Tynes
er þeir geta fengið með lægra verði
eða skemri gjaldfresti, og þeir voru
vanir við gjaldfrest á tóbakinu með-
an verslun með það var frjáls.
Af þessum ástæðum hiýtur tó-
bakssala að verða miklum mun
minni enn stjórn og þing áætlaði
við undirbúning laga þessara og
tekjur ríkíssjóðs sem því svarar
minni, en hitt er annað mál, hvort
lögin ná tilgangi sínum í síðara at-
riðinu, — hvort tóbaksnautn lands-
manna fer minkandi. Það æ 11 i að
vera svo ef dæma mætti eftir ofan-
greindu eingöngu, og væri þá vel
að verið, jafnvel þótt ríkissjóður
inisti tekna í við það, en því mun
verða ver og miður að tóbaksnautn-
in takmarkast eigi að því skapi
nema á hagskýrslunum. — Smygl-
unarleiðin stendur opin hverjuifl
þeim sem lund og lægni hefir
þess að nota hana, og eitir bann-
lögunum að dæma þá mun sú leið
verða ótæpt notuð.
Tryggingin er engin í því, þótt
alt tóbak frá landsverslun verði
stimplað. Ef það er satt sem vér
höfum heyrt, að t. d. munntóbak 1
1|8 kg. sé stimplað þannig, að askj-
an með 5 kg. sé stimpluð en ekki
hvert stykki, þá sér nú hver maður
að vandalítið er að selja innsmygl-
að tóbak í skjóli þess, að vér ekki
tölum um hve auðvelt það er, að
smygla því inn til eigin neytsln»
enda ætti og verður sjálfsagt ekki.
gjörð svo mikil rekistefna úr því,
þótt Pétur eða Páll skreppi um
borð í miMiferðaskipin og fái sér
»höpk eða »rulln«.
Meðan tolleftirlit er ekkert til sem
gagn sé að hér hjá oss íslending"
um, þá er ekki við öðru að búas*
en því, að aðflutningshöít og að-
flutningsbönn séu brotin, og þsð
sem verst enbrotin fara s t ó r-
kostlegaívöxtmeðhverjú
á r i. — Þessi lög munu auka þau
til muna en ekki minka, og sérstak-
lega er vöntun á óskemdu tóbak'
beinlínis hvatning til smyglunar, og
er það ilt, því á þann háttinn tap-
ar ríkissjóður af tekjunum, en kaup'
andinn græðir ekki að sama skapji
því smyglarnir munu hafa vit á þvl’
að setja verðið nógu hátt.
Það má gleggst sjá hve þýðiní'
arlítið er að setja takmarkanir urT1
innflutning einstakra vörutegund3'
þegar ekki fylgir þeim takmörki"1'
um fullkomið tolleftirlit, er vér a*'
hugum árangurinn af banninu gegn
innfl. ýmisk. óþarfa varnings. ^
Postulín og átsúkkulað hefir ve".
á boðstólum í næstum annari hve
sölubúð og það jafnvel í þeim, selt1
ekkert höfðu til af því áður erlt1
það bann var sett, enda alku"n*
að postulíni hefir verið smyg|a