Helgarpósturinn - 30.07.1982, Qupperneq 19

Heigi
Skúli Kjartansson
Þá er Reykjavikurborg búin aö
ákveða aö selja íkarusana þrjá,
og þvi er ég auðvitaö alveg sam-
mála. Fyrst borgin er staöfast-
lega horfin frá þvi að kaupa íkar-
usa i stórum stil, þá er ekkert vit i
að vera aö eiga þessi þrjú kvik-
indi til frambúðar. Upp úr þvi
heföist ekkert nema reynslan, en
reynsla af vögnunum fæst hvort
sem er suöur i Kópavogi. Ef tim-
inn er óhentugur til aö selja vagn-
ana núna, þá kemur það bara i
ljós þegar tilboöin berast (eöa
berast ekki), og þá má reyna bet-
ur seinna.
Alitamálið er hitt, hvort borgin
hefði fremur átt að kaupa glás af
íkarusum. Hún gerir það auðvit-
að ekki úr þessu. bað ákváðu eig-
inlega kjósendur, þvi að Sjálf-
stæðisflokkurinn var búinn að
hafa svo hátt um þessa voluðu
vagna, að nýi meirihlutinn getur
með engu móti farið að velja þá,
og skiptir þar engu máli hvað
mönnum kann raunverulega að
virðast um kosti þeirra eða hag-
kvæmni. Ég hef þess vegna ekki
lengur áhuga á Ikarus-vögnunum
sem raunverulegu tækifæri, en
hitt er mér enn ofarlega i huga,
hvort við kjósendur stóðum nógu
vel að vigi að skera úr um þetta i
kosningunum i vor.
Tvær meginstaðreyndir voru
alltaf á hreinu i málinu:
—• Það var hægt að fá mun betri
vagna en íkarus,
— en þeir voru miklu dýrari.
Hvort átti nú að vega þyngra,
verðmunurinn eða gæðamunur-
inn? Hverjir voru kostir annarra
vagnafram yfir tkarus, og hvern-
ig átti að meta þá til peninga
hvern fyrir sig? Þetta var kjarni
málsins.En svona úrlausnarefni,
flókið og vandasamt, mjög sér-
fræðilegt i eðli sinu, er óhentugt
rifrildisefni fyrir stjórnmála-
menn. Þeim hentar að tala i
svörtu og hvitu, en útkoman úr
Ikarus-dæminu hlaut að verða
einhvern veginn grá, þótt kannski
hefði með réttu mátt deila um
hvort hún væri fremur ljósgrá eða
dökkgrá. Niðurstaðan varð auð-
vitað sú, að stjórnmálamennirnir
höfðu sina hentisemi, fóru litiö út
i samanburðinn á gæðamun og
verðmun, heldur rifust þeir um
eitt og eitt atriði i einu og sáu
bara svart og hvitt.
Sumpart leiddist umræðan út i
allt aðra sálma, einhver auka-
atriði sem hægt var að tengja for-
dómum fólks. Ikarus var austan-
tjaldsbill, og maður hefur nú
náttúrlega heldur svona for-
dóma fyrir austantjaldinu. Svo
var enginn almennilegur heildsali
með umboð fyrir þetta, heldur
eitthvert samvinnufélag suður i
Kópavogi; Kóþavogur er raunar i
seinni tið snöggtum skárri i vit-
und almennings en austantjaldið
en altént hefur maður þó fordóma
fyrir öðru hvoru, heildsölum eða
samvinnufélögum.
Gæðasamanburður var talsvert
til umræðu, og þar gerðu Ikarus-
sinnar þþ skyssu að reyna að af-
saka hvern galla fyrir sig, i stað
þess að spyrja hvað þeir hrykkju
langt til að mæta verðmuninum.
Að rifast um pólitik er eins og að
spyrja fifil. Það er hægt aö segja:
Hún elskar mig, hún elskar mig
ekki. Eða: Þeir eru vondir, nei,
góðir. En það er of flókið fyrir fif-
ilinn að svara: Hvaö elskar hún
mig mikið, og of flókið fyrir
stjórnmálamann aö segja: Hvaö
mikið er hann vondur?
Ikarus-fjendur reyndu eftir
föngum aö tala um gæði vagn-
anna án þess að verðið kæmi við
sögu. Þeir vildu helst tiunda galla
Ikarus-vagnanna og draga af
þveim þá ályktun, að vagnarnir
væru einfaldlega ófullnægjandi;
liklega átti að skilja það svo að
þeir væru að engu nýtandi, jafn-
vel þótt þeir fengjust gefnir. En
þetta er aö sjálfsögöu blekking
ein. Jafnvel þótt á þaö sé fallist,
að vagnarnir séu „ófullnægjandi”
sem ég skal engan dóm á leggja,
þá er það annarlegur fordómur að
Reykjavikurborg hljóti endilega
að kaupa sér strætisvagna „full-
nægjandi” aö gæðum. Það er
nefnilegasvomargt við þjónustu i
Reykjavik sem varla getur talist
„fullnægjandi”. Feröatiönin er
a.m.k. allsófullnægjandi, yfirleitt
hálftimi á milli vagna á kvöldin,
jafnvek þar sem margir fara
sömu leið þvi að þá er afkasta-
geta vagnanna ófullnægjandi og
óforsvaranlega mörgum troöið i
þá.Svoerófullkomiðhve krókótt-
ar sumar leiöirnar eru og þar af
leiðandi seinfarnar; ófullnægj-
andi hve li'tið er af sérstökum
strætóreinum; viðsuma fjölfarna
staði vantar stoppistöövar; helst
þyrfti einhverja næturþjónustu;
sumir vildu fá farið ódýrara, og
þannig mætti lengi telja. Ég er
ekki aö heimta breytingar á neinu
af þessu, a.m.k. ekki fullkomnar
úrbætur á þvi öllu, af þvi aö ég tek
það alveg gilt að borgin hafi ekki
efni á að halda uppi „fullnægj-
andi” strætisvagnaþjónustu. En
af hverju á þá akkúrat þessi þátt-
ur þjónustunnar, gæði strætis-
vagnanna, að vera skilyrðislaust
„fullnægjandi” hvað sem það
kostar?
Þetta er að visu sá þátturinn
sem hvaðbeinast snýr að bilstjór-
unum og ræður miklu um þeirra
vinnuskilyrði. Þvi er harla eðli-
legt að þeir mæli með bestu vögn-
unum, jafnvel þótt dýrir séu. Ég
vona að enginn hafi verið svo vit-
laus fyrirfram að treysta á með-
mæli vagnstjóra með Ikarus og
ég skil ekki hvers vegna nokkur
gerir sig svo heimskan eftirá að
láta sannfærast af andstööu
þeirra. Vagnstjórarnir eru að
visu manna best fallnir til aö
finna og skilagreina galla Ikarus-
vagnanna, en til að meta þessa
galla á móti verðmuninum eru
strætóstjórar bara ekki hlutlaus
aðili.
Annars vil ég aöallega saka Ik-
arus-sinna um þann annmarka
allrar deilunnar, aö það var rætt
um kosti og galla strætisvagn-
anna sjálfra án þess aö tengja þá
við aðra agnúa á strætisvagna-
þjónustunni. Maður fékk þá hug-
mynd að verðmunurinn væri bara
sparnaður, fundið fé fyrir borgar-
sjóð, og upphæðin var svo svim-
andi há að maður greip hana
varla. Það vantaði Utreikninga á
þvi hve mikið mætti bæta úr öör-
um ágöllum með þvi aö fá vagn-
ana ódýra. T.d. með þvi að bæta
við aukavögnum á annatimum,
jafnvel þétta ferðimar á öðrum
timum eða fjölga leiðunum. bað
komst bara alls ekki til skila i
umræðunni, að borgin hlyti að
gera rétt i að kaupa fleiri vagna
ef þeir ódýru yröu fyrirvalinu.
Fleiri varavagnar myndu gera
kleift að dreifa viöhaldsvinnunni
og nýta þannig verkstæöiö jafnar
og betur og færa eitthvaö af næt-
urvinnu yfir i dagvinnu, en þaö
vantaði allar tölulegar upplýsing-
ar um þvili'k sparnaðartækifæri,
alveg eins og vanrækt var að
skýra hvernig fleiri vagnar gætu
þýtt bætta þjónustu.
Framhald á 3. siöu
w
Eftirmæli Ikaruss
eða
Hverniger hægt aðheyja pólitiska rimmu um strætisvagna?
I hita dagsins
Hlýir sunnan og þessari einmunatiö, og ekki
suðvestanvindar hafa
ieikið um bæinn hina
siðustu daga, nokkuð
hvassir á stundum það er
satt, en hvað gerir slikt til
þegar hitamælirinn sýnir
Akurevrarpóstur
frá Reyni Antonssyni
tuttugu gráöur og þaðan af
meira. A slikum dögum er
upplagt að fara i göngu-
ferðir um nágrennið, og
það var einmitt á einni
slikri sem mér varð gengið
inn eftir Byggðaveginum
og aö liklega einni litrik-
ustu borg sem um getur,
það er að segja tjald-
stæðum bæjarins, litrikri
borg bæði i eiginlegri og
óeiginlegri merkingu þess
orðs. Þau eru ófá þjóðernin
sem öll þessi gulu. bláu,
grænu og brúnu tjöld hýsa
og tungur ýmsar má heyra
þar talaöar. Og ekki er
hægt að segja að það væsi
um túrhestana blessaða i
spillir þaö aö rétt viö hlið
tjaldstæöisins er hin ómiss-
andi KEA kjörbúö með
allar nauðsynjar fyrir
ferðalanginn.
■ eröamannavertiðin
mun hafa hafist nokkuð
meö seinna móti hér, en aö
sögn kunnugra hefur vel úr
ræst. Upplýsingamiöstöö
sú fyrir feröamenn sem
sett var á stofn hér i bæ nú i
sumar viröist hafa gefið
mjög góða raun, en af
hverju i fjáranum var ekki
með nokkru móti hægt að
finna henni annan staö en i
anddyri Hótels KEA, til
dæmis likt og gert er i
Reykjavik, i turni á Torg-
inu. En hvaö sem þvi nú
liður, þá er vist aö þjónusta
við ferðamenn mun stór-
aukast hér i bæ á næstu
árum, ekki sist ef tekið
verður upp beint áætlunar-
flug hingað frá útlöndum,
en ég er engan veginn viss
um að Kaupmannahöfn sé
rétti áætlunarstaöurinn
eins og hugmyndir munu
vera uppi um. Svo viröist
sem flestir þeir útlendingar
sem hingað koma séu ein-
hversstaöar frá Mið-
Evrópu til dæmis Þýska-
landi, Frakklandi og Sviss.
Þvi væri örugglega eins
hentugt að fljúga héðan til
staöa á borö við Genf,
Mlinchen eða Nice, auk
þess sem ekkert áætlunar-
flug er nú héðan til þessara
staða.
Já,það litur vist vel út
með ferðamannavertfðina,
og það heyrist einnig aö
sjaldan hafi veriö meira
um ferðir Islendinga til út-
landa þrátt fyrir allt
krepputalið, eða er það ef
til vill vegna þess? Ef til
vill eru menn að nota tæki-
færið aö skoöa sig um i
heiminum áður en koll-
steypan kemur og næsta
leiftursókn gegn blessaðri
krónunni hefst. En ef til vill
er þó enn ein ástæða fyrir
þessum miklu utanferðum
fólks, ástæða sem ekki er
svo oft drepiö á, en það eru
þau fargjöld sem allt i einu
bjóöast.
Þaö hefur nefnilega
sýnt sig, að þaö er meö
góðu móti hægt að koma
fólki út fyrir pollinn á far-
gjöldum sem venjulegt fólk
ræður við. Hann Stein-
grimur hefur gert margt
vitlausara en þaö að veita
Arnarflugi leyfi til áætl-
unarflugs milli landa. Það
er ekki aöeins þaö.að þeir
sem að rekstri þess standa
séu ungt og dugandi fólk
sem starfað hefur i sjálfu
fluginu (þótt einhverjir
frammaraauökýfingar eigi
ef til vill einhverjar krónur
i þvi svona til þess að full-
nægja lögmálumpólitiskrar
fyrirgreiðslu), heldur er
verðstriðið milli hinna
tveggja félaga ólikt öörum
striöumað þvi leyti aö þaö
kemur þolendum sinum til
góðs eins. Þaö þyrfti bara
aö koma á samskonar sam-
keppni I innanlandsfluginu.
Hve dýrlegt yrði ekki að
geta skroppið til Reykja-
vikur á hálfvirði eða
minna.
En þaö eru ekki allir
sem bregða sér út fyrir
pollinn. Þeir eru einmitt
margir sem láta sér nægja
að feröast um eigið land, og
einmitt nú fer i hönd mesta
feröahelgin hér innan-
lands, helgin sem kennd er
við blessaða verslunar-
stéttina þegar stór hluti
þjóðarinnar blótar Bakkus
úti i guðsgrænni náttúr-
unni. Hér skulu nefndir
tveir blótstaðir sem fjöl-
sóttir eru af Akureyr-
ingum. Annar er Laugar
þar sem væntanlega verður
nóg af þingeysku lofti til
staðar á hinni árlegu hátiö,
og hinn er i þveröfuga átt
frá bænum, Húnaver, en
þar gefur meðal annars að
heyra um þessa helgi elstu
starfandi danshljómsveit
landsins, Gauta frá Siglu-
firði sem á þessu ári heldur
upp á fertugsafmæli sitt en
mun þó enn vera ung i
anda.
Og um verslunar-
mannahelgina gerist annar
árviss viöburöur. Þegar
fólk kemur heim misjafn-
lega eftir sig eftir
Bakkusardýrkun helgar-
innar, biður þess kærkom-
inn gestur. Blessaður imb-
inn er nefnilega kominn i
gang aöaflokinni sinni ár-
vissu og umdeildu sumar-
lokun. Raunar hafa deil-
urnar um hana aldrei veriö
eins magnaðar og nú i
sumar.ekki hvað sist vegna
heimsmeistarakeppninnar,
en áhugi á henni virtist ná
langt útfyrir raðir þeirra
sem dags daglega eru
sólgnir i tuðruspark.
Raunar er sýnt að niður-
soðin knattspyrna (aö
sjálfsögðu Made in Den-
mark) mun taka drjúgan
tima á skjánum svona fyrst
i stað a.m.k. En vist er aö
ýmsir heföu nú heldur
kosið nýmetið, enda sagt
hollara. Annars var það að-
dáunarvert hvernig full-
trúa Vídeósön i Útvarps-
ráði tókst aö fiska vita-
spyrnu með þvi að brjóta
gróflega á Andrési. Það
versta er bara að hætt er
viö þvi að boltinn lendi i
neti RUV, og kann markið
að verða hið afdrifarikasta
fyrir alla ljósvakafjölmiöl-
un i landinu. Og þvi miöur
jafnvel riða henni að fullu
sem almenningsþjónustu,
þar sem yfirlýst stefna
þeirra hjá Videósón er
ekkert annað en að græða
peninga sem er i sjálfu sér
ofur eðlilegt út af fyrir sig,
nema hvaö slikt á engan
veginn við þegar um fjöl-
miðlun er að ræða.
Viö fljúgum meö frakt til og frá
New York 8 sinnum í viki
FLUGLEIÐIR
FLUGFRAKT