Tíminn - 29.01.1927, Blaðsíða 1

©Jaíbferi
09 afgreiðslumatmr Címans er
Hannpeig þ o r s t e i n s ðó tti r,
Sambanösfyúsinu, HeYfjapíf.
^fgreifrsía
limans er i Sambanbsi)úsinu.
©pin baglega 9—\2 f. f)>
Sími ^90.
XL ár
Reykjavík, 29. janúar 1927.
5. blað.
Utan úrheimi.
Frá iNoregi.
Gm- og klaulnaveikin lieiir í
vetui' iierjaö 1 iNoregi sunnan-
veroum, og bykii' bændum par,
sem ekki iiaii verri gestur kom-
iö til lanasms. iiaía margar ráö-
statann- venö gerðar öæöi tii aö
ninara aO veikin bærist mn 1
ianaio, og tii aö iunOia utöreiosiu
uennar, en pvi nuúm' neiir pao
öonö utinn arangui'.
iNoröinenn iiöíóu tii varúðar
baimaö mniiutnmg írá syktum
lonaum, par á meöai Ganmorku
og iNoregi á öJium vorutegunaum,
sem tauo var nkiegt aö gætu Joor-
10 veikina. iSomuieiðis var eítii'iit
1 ödum iiaínarbæjum og á járn-
örautarstoövum með mönnum
sem komu irá lönaum þar sem
pestin geysaöi. Voru peu' sum-
part emangraöir sjaiiir og iot
peirra og iarangur sótthr'einsaö.
nrogm voru ekki svo nákvæm sem
skyiai, nenia gagnvart útiendum
monnum, en siðar Jieíir vitnast
aö iogregian neíir gagnvart norsk-
um oorgui'um öeitt strangara
eitirliti en iog geröu ráö íyrir.
bvo mjóg' íundu trunaöai'meim
ianasins par iivua á sér ábyrgö
iyrir aimenningsiieiii.
itnginn veit uvemig sýkin heí-
ir konust tii iandsins. Kr jaln-
vei taiaö um ekki meira tiiefni en
paö aö brúðargjöí frá Danmörku
vaíin mnan 1 nálm, muni haíá
íiutt sýkma. ifn það er þó ósaim-
að iika.
Morska stjómin hefir iátið
framkvæma mðurskurð á hverj-
urn einasta bæ, þar sem sýkinnar
hefir orðið vart. Er þá drepið
hvert einasta húsdýr a bænum,
öh hús sótthreinsuð vendilega og'
heimamenn settir i margra vikna
sóttkví.
fteynslan hefir sýnt að smjör-
búin eru hættulegar stofnanir í
þessu efni. Mjóikin er flutt þang-
að óskihn, en undanrennan send
aftur heim á bæina. Ef einhver
kýr er sýkt á því svæði, sem
sendir mjólk til smjörbúsins, get-
ur pestin verið komin á aha bæina
fyr en nokkur veit af.
Norska ríkið bætir eftir mati
gripi þá er drepnir eru vegna sótt-
vamanna. En þó að það sé gert,
þá em heimilin iha stödd samt.
Þau eru einangruð í langa hríð.
Hey og annað skepnufóður verður
sama sem að engu. Áburðinn má
ekiki hreyfa fyr en vorið 1928.
Það hður langur tími þangað til
búið fer að hafa einhverjar af-
urðir til að selja.
Kostnaðurinn fyrir ríkið er orð-
inn mikill og getur orðið afskap-
legur, en þó nálega engin von um
að tekist geti að stöðva sýkina.
En Norðmenn berjast samt við
pestina upp á hf og dauða, og
láta einkis ófrestað. Þeir finna
vel að þessi sýki getur gert meiri
skaða landi þeirra og þjóð heldur
en nokkur önnur plága, sem heim-
sótt hefir landið síðustu aldimar.
Frægasti lýðháskólamaður Norð-
manna, Lars Eskeland á Vors,
hefir fyrir skömmu tekið ka-
þólska trú. Nú vekur það miklar
umræður í Noregi að íhalds-
stjórn sú er þar situr við völd,
er að reyna að nota trúarskoðamr
hans sem tilefni til að svifta
skólann opinbemm styrk. En helst
virðist íhaldið norska stefna að
því, að flæma Eskeland frá skól-
anum. Þykir öllum frjálslyndum
mönnum þetta þjóðarhneiksli, og
koma ómaklega niður, þar sem
Eskeland er einhver áhrifamesti
og þjóðhohasti uppeldisfræðingm-
ur, sem starfað hefir í landinu
síðasta mannsaldurinn.
----o----
/
uifiuuiiiigsiðiiur.
i ijainiaiagiunai'ooa stnosai-
amia voru geroai' ymsai' vaiasam-
uí iaostaiamr ui ao ana rníis-
sjoui teiuia. ug po jaimiamt væri
Yfir 50 ára reynsla hefir sýnt og sannað að „Brittannia"
prjónavélamar frá Dresdner Strickmaschinenfabrik eru öllum
prjónavélum sterkari og endingarbetri. Síðustu gerðimar eru með
viðauka og öllum nýtísku útbúnaði.
Flatprjónavélar með viðauka, 80 nálar á hlið,
Flatprjónavélar með viðauka, 87 nálar á hlið,
Hringprjónavélar, 84 nála, með öllu tilheyrandi
kosta kr. 425,00.
kosta kr. 460,00.
kr. 127,00.
iUiuo ao ieioietta veistu nns-
ienuiiiai a sKattaioggjoínmi,
pegai' timar oneyttust og uetra
Ahar stærðir og gerðir fáanlegar, nálar og aðrir varahlutir út-
vegaðir með mjög stuttum fyrirvara. Sendið pantanir yðar sem fyrst
til Sambandskaupfélaganna. í heildsölu hjá
laoium lengist tn pess, iielu' oiú-
io smatt um einOir.
Sambandi ísl. samvinnufélaga.
Sjó- Oá bruna-
vátryggingar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatryg-ging . . . 254
F’ramkvæmdarstjóri . 309
Vátryggið
pessum timurn vai iagoui
utiiutmngstoiiui' a ianaounaöaiai-
uioii': OLiiiipugj aioio svonauao,
iyo ai veioi vaiaiina Koimmia a
sKipsijoi, sem iagt vai' á 1918
sKyiai po aoems gnoa urn priggja
ara sKeio, eöa tu i9Zi, en paver-
anui ijarmaiaraönerra, iviagnus
uuomuiiusson, xekK ijai'nagsneina
íitíon ueiiuar Aipmgis tii ao Koma
iiieo irunivaip um iramienging ut-
liutmngstonsins um oaKveoum
tiina. öu tíin oreyting iielir veno
a pessu gero sioan, aö i925' ei'
tonui'iiin nækkaöur 1
isiensK sKattaioggjoí er að
mescu smoin eitir sKattaioggjof
Dana, en 1 pessu elni heíir ís-
iensKa ioggjoiunum oroiö það á,
aö vikja irá venjunm. Damr haia
engan utnutmngston a iandöun-
aoarvörum og eg veit eKki tii ao
noKKur pjoö nema isienaingar,
sKattieggi aðaiatvinnuveg sinn a
pennan bátt. itms og pjóöarbú-
sKap okkar er nu varið þarf írek-
ar að nvetja öænaur til að auka
íramleiöslu og útfiutning heldur
en draga úr því með ranglátmn
skattaákvæðum.
Eitt af grundvailaratriðum
skattalöggjaíarinnar á að vera
pað, að skatturinn komi réttlát-
iega niðm- á skattgreiðendur. Út-
ílutningstohur á landbúnaðarvör-
um er i þessu efni einliver rang-
látasti skattur hér á landi, því
iiann iendir mest á þeim hluta
bænda, sem versta hafa aðstöðu
viö atvinnurekstur, en það eru
þeir, er selja verða aha íramleiðslu
sína á erlendum markaði. Á síð-
ustu áratugum hefir komið upp
taisverður imhendur markaður
fyiir landbúnaðarvörur.
Alhr þeir bændur, sem aðstöðu
íiafa til að nota þennan innlenda
markað, sleppa við útflutnings-
tollinn.
Krafa um afnám útflutnings-
tolls á landbúnaðarafurðum hef-
ir dregist alt of lengi. En þess
ætti að mega vænta að næsta Al-
þing afnemi útflutningstohinn.
Sá hluti tollsins, l/i%, sem renn-
ur í Ræktunarsjóð, hefir að því
leyti meiri rétt á sér, að honum er
eingöngu varið í þarfir landbún-
aðarins. En ef lögin um þetta
framlag til Ræktunarsjóðs verða
framlengd, og þess mun full þörf,
þarf að finna réttlátari grund-
völl fyrir framlagi landbúnaðar-
ins til Ræktunarsjóðsins, því
ranglátt er að þeir sem verst
greiðsluskilyrði hafa, haldi uppi
þessu fégjaldi, en þeir sleppi að
, mestu, eða öllu, sem best standa
^ að vígi. J. 'Á.
Framsóknaríélag Rvíkur
heldur aðaifund siim i húsi S. 1. S. (uppi) miðvikudagiiin 2. febr,
næstkoinandi.
Stjórnin.
hjá
íslensku
félagi.
„boroeir iiéeítkitioaniiar.
Reynslan sýnir, að nálega eng-
in takmörk eru fyrir vanþekk-
ingu íhaldsmanna er þeir tala
um stjómmál. Skamt er síðan Þór-
arinn á Hjaltabakka lýsti með
sterkum orðum á 600 manna
fundi hve ægilegt yrði þegar ís-
lenskir Framsóknarmenn færu að
líkja eftir bolsevikkum í Rúss-
landi og taka jarðirnar úr eigu
bændanna og gera þær að ríkis-
eign. Á sama fundi þverneitaði
Þórarinn, að nokkur samvinnu-
flokkur væri til nema á Islandi.
— En Þórarinn laut lágt í augum
Fleiri heimili.
— Eftir J. J. —
(2) Framsóknarmenn og íhalds-
mnn hafa barist um heimilafjölg-
unarmálið á Alþingi undanfarin
tvö ár. Hefir íhaldinu enn tekist
að stöðva það. Ein af mótbárun-
um heíir verið sú, að stórum
jörðum yrði skift með valdi, og
alt yrðu tómir smábændur í sveit-
inni. En frv. gerði alls ekki ráð
fyrir þessu. Stærsta jörðin í
Iíúnaþingi, Þingeyrar, er nú aug-
lýst til sölu mánuðum saman, og'
enginn virðist hafa þorað að taka
hana til ábúðar enn, þrátt fyrir
viðurkenda kosti. Búskapurinn á
stórjörðunum er nú erfiður, nema
þar sem mjög er hægt að vinna
með vélum. En frv. um heimila-
fjölgun í sveit beinist ekki að
skiftingu stórjarða, heldur að því
að hjálpa til ræktunar og aukinn-
ar framleiðslu á hverri þein’i jörð
á landinu, þar sem eigandi og
ábúandi vill leggja krafta sína
fram til að lifa að miklu eða öllu
leyti af ræktarlandi. í Sogamýri
við Rvík eru nú 6—7 býli með
blómlegum sléttum, vel framræst-
umi túnum, þar sem áður var
óræktarmýri með lélegri hagabeit
um mitt sumarið. Betri skilyrði
eru annai’staðar á landinu fyiir
þúsundir nýiTa heimila. Það þarf
aðeins að beita fjármagni að því
að ræsa fram landið, slétta það,
rækta, og koma upp nauðsynleg-
um húsum.
lundai'manna þegar i ijós kom að
nann sietu erienamn iræöiaæm-
um, sem synau aiveg pao gagn-
stæoa vio pao sem nann néit
veia. liænaunnr 1 icussianOi hoiöu
vtíi'io ieigunoar, par tn „ooisí-
viKai' gaiu peim jaroimar og
gtíiou pa ao sjailseignarDæudum.
uaimramt koiu 1 ijos, aO', i/orar-
inii vissi eKKi um ao Lamöanu
tíiiSKu Kaupitíiaganna er pohtisK-
ur liOKKur sioan xaib og geíur ui
sitt ponusKa liOKKsoiao viKmega
1 morg iiunuruo pusund eintok-
um. i nverjum emasta pingliokki
i naiægum pnigstjornailonauni
mynui pingmaoui', sem samiaöi a
sig 1 aneyrn morg nunaiuð kjos-
eiiua svo taKinai'kaiausa iá-
næoi um stjormnai, naia veriö
sjamalnmi. nin maiOið ísienska
gern' ntiar Kröfui'.
Aiinar pingmaöur ínaidsíiokks-
ms, maour sem aö nalni mun teij-
ast stjornmaiaritstjóri aöalölaös
liOKKsms, Jón ivjarntansson, hef-
ii iiu nyveriö sýnt að Þórarinn á
iijaitaöaKka er ekki einn í stjórn-
' aríiokknum um gorgeir vanþekk-
mgaiinnar.
J. iv. öyrjaði áramótahugieið-
íng' ineö ahnemium aiemsoröum i
garö miðílokksins isienska fyrir
ao naia ekKi neitaö aö taka á moti
atkvæöum frá verkamönnum hér,
er þeir viidu heidur fá dugandi
r ramsoknaimann i þingið, held-
ur en þami mann er lýst hefir
sér sem pólitiskum dverg. J. K.
nélt þá að það myndi vera eins-
dæmi í heiminum að frjáislyndu
flokkamir beittu afh móti íhalds-
mönnum. Hann hélt að Framsókn
hefði fundið upp þessa nýbreytni,
og að flokkurinn myndi um leið
ganga frá trú sinni og stefnu og
hætta að vera miðflokkur.
Nú hefir J. K. verið leiddur
fyrst út fyrir sínar eigin bæjar-
dyr og bent á húsbónda sinn, J.
Þoi'l. liann biðlaði til verkamanna
í Reykjavík og Hafnarfirði um at-
kvæði, handa dvergnum. Með
fjálgleik bað liann sociahstana að
muna að hann væri fús að taka
í sti’eng með þeim.
J. K. hefir ekki reynt að út-
skýra hvatir íhaldsmanna til að
biðja socialista um bandalag móti
bændum landsins..
I öðru lagi var J. K. leiddur
Vagnhjól
frá Moelven Brug', Moelven.
Fyrirliggjandi
bamúana isl. samvuuiuióL
út fyrir landssteinana, th ahra
náiægra þingstjórnarianda. í
iiverju einasta aí þessum iöndum
sa J. iv. sömu sýnina. Aliir mið-
iloKKar pingstjómarlandanna hafa
piasimns halt samstarf viö
verkamerm sinna þjóða móti aft-
urhaidinu. Og það vildi svo til
aö i þessum hópi voru ahir fræg-
ustu pmgskörungai' næstu landa:
Aioyd George, Asquith, Ötrese-
mann, i. C. Christensen, Zahle,
Branaes, Neergaai’d, Munch,
xiode, Rkman, Knudsen og Mo-
winkel.
J. K. shgaðist undir þunga stað-
reyndanna, og í siðustu greininni
dregur haim upp hvitan fána og
geist upp meö öhu varnarlaus.
Hann heiir auðsýnhega öðlast
skiimng á því, að haxm er búinn
ao gera sig hiæghegan fyrir
ódæma fáfræði, um þaó sem hann
átti að vita, áður en hann byrj-
aöi að skrifa um samstarf flokka
í þingstjómariöndum.
Fá dæmi munu vera í öðrum
löndum urn að gorgeir vanþekk-
ingarinnar sé beinlínis settur í há-
sæti, eins og íhaldið íslenska ger-
ir. Það setur alómentaða og óskrif
andi liðléttinga til að vera rit-
stjóra að blöðum sínum. Það send-
ir menn til útlanda fyrir landsins
hönd, sem ekki finna álfuna, sem
j: þeir eiga að stefna th. Það kýs
á þing í einu mann sem árum
saman hefir vakið spott og með-
aumkun þingsins, og annan sem
opinberlega hefir játað að hann
væri algerlega þekkingarlaus um
íslensk stjómmál. Væntanlega
ætti vitneskjan um þennan and-
lega vanmátt að verða til þess
að íhaldsmenn reyndu að slá sem
minst um sig með útlendri þekk-
ingu. J. J.