Saga - 1954, Blaðsíða 65

Barnsfeðrunarmál
Guðrúnar Halldórsdóttur.
I.
1 katólskum sið voru mál um faðerni barna
ein þeirra mála, sem kirkjuvaldið fór með, enda
átti kirkjuvaldið dóm um skilgetning manna og
því einnig arfgengi, að því leyti sem það valt á
skilgetningu þess, sem til arfs kallaði, sbr.
Kristinrétt Árna biskups 41. kap. Til siðaskipta
fóru því biskupar eða umboðsmenn þeirra með
mál þessi. Eftir siðaskipti hverfa þau til ver-
aldarvaldsins, þó að nokkur samvinna hafi all-
lengi verið milli kennivaldsins og veraldlegra
dómstóla um mál þessi.
Ef gift kona ól barn, þá gilti jafnan in gamla
regla, að eiginmaður skyldi talinn faðir þess,
nema annað sannaðist (pater est, quem nuptiæ
demonstrant). En er barn fæddist, sem ekki var
getið í hjónabandi, þá varð jafnan að grennsl-
ast eftir faðerni þess. Til þess lágu margar or-
sakir. Á faðerni barns valt framfærsluskylda
þess, því að þeim, sem reyndist faðir að óskil-
getnu barni eða ekki gat færzt löglega undan
faðernislýsingu barnsmóður, var skylt að fram-
færa barnið. Svo mátti vera, að barn væri getið
í meinum (í hórdómi, frændsemi eða sif jaspell-
um) og loks lágu refsingar við bameign í lausa-
leik, þó að foreldri væru hvorki bundin við hjú-
skap né of skyld eða of náin að mægðum. Bæði