Morgunblaðið - 26.11.1997, Blaðsíða 10

10 B MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1997
ÓLAFUR K. MAGNÚSSON
V
Ég var enn ófermdur þegar
áhuginn á ljósmyndun var að kvikna
hjá mér og ég fór að rannsaka ljós-
myndir blaðanna. Þá fór ekki hjá
því að ég rækist á myndir merktar
Ól.K.M. og skömmu síðar var pabbi
farinn að útskýra fyrir mér hvemig
Óli færi að því að taka myndirnar í
Morgunblaðinu. Einhvemtímann
voram við í bíltúr í miðbænum. Við
fóram hjá Morgunblaðshúsinu og
skyndilega benti pabbi og sagði:
Sjáðu. Þarna er Óli K. Ég klessti
nefinu að rúðunni; þama var goðið
mitt.
Nokkrum áram síðar fór ég að
sækja um sumarvinnu á Morgun-
blaðinu. Það var þá sem leiðir okkar
Óla lágu fyrst saman. Ég hitti mann
á ljósmyndadeildinni sem sagði eng-
in störf í boði og ég var vonsvikinn á
leið aftur út, þegar Óli kom þar
hálfhlaupandi fyrir horn og rakst á
mig. Hann baðst afsökunar og
spurði hvað hann gæti gert fyrir
mig. Ég var feiminn en sagði sem
var, að mér hefði verið synjað um
sumarvinnu en hann sagðist þá vilja
athuga það betur, fór og spurði
íþróttafréttamann hvort ekki þyrfti
að mynda fótboltaleik um kvöldið.
Þar tók ég mynd sem Óli var
ánægður með og ég var ráðinn til að
mynda íþróttir um sumarið og vinna
í myrkrakompunni.
Næstu sumur á eftir og allar göt-
ur síðan hef ég verið viðloðandi
Morgunblaðið og átti því láni að
fagna að hafa Olaf K. Magnússon
sem læriföður. Fyrstu árin var hann
sífellt að segja mér sögur og fræða
um hvernig ætti að finna aðalatriðin
í fréttaverkefnum og vinna mynd-
irnar í myrkraherberginu; hvernig
ætti að fanga augnablikið og gæða
Ijósmyndina lífi. Öli var sérfræðing-
ur í fréttamyndum og sífellt reiðu-
búinn að miðla af kunnáttu sinni.
Hann lagði áherslu á að ljósmynd-
arinn sæi fyrir sér, um leið og hann
væri að mynda, hvemig myndimar
kæmu út á síðum blaðsins. Hvert
væri sterkasta augnablikið í keðju
atburðanna. Að lesendur blaðsins
fengju ætíð sem besta yfirsýn yfir
atburðinn í einni eða tveimur hnit-
miðuðum myndum. Þannig vann Óli,
reyndi ætíð að setja sig inn í aðstæð-
umar enda var hann einstaklega
næmur fyrir fréttnæmum atburðum;
enda einn mesti fréttamaður sem
þessi þjóð hefur átt. Hann lagði mik-
ið á sig, enda verða Ijósmyndarar
ætíð að fara á vettvang til að ná
mynd af atburðum, sama hvemig að-
stæðumar eru - starf fréttaljós-
myndarans felst í því að skrá atburði
í sögu landsins á filmur sínar.
Samstarf okkar Óla varði í rúm
tuttugu ár. Hann ól mig upp sem
ljósmyndara og í hollustu við Morg-
unblaðið. Síðustu árin í starfi var
hann farinn að hægja á, enda heils-
an að bila, en engu að síður var ætíð
gott að hafa hann sem bakhjarl ef
vandasöm verkefni blöstu við; hann
undirbjó mann áður en haldið var af
stað út í erfiðar flugferðir eða
slæmar aðstæður á vettvangi, og
hjálpaði til þegar snúið var aftur.
Hann byggði þannig upp sjálfs-
traust manns og á ég honum þar
mikið að þakka.
Það var ekki annað hægt en að
bera endalausa virðingu fyrir Óla.
Heiðarlegri og traustari starfsmann,
sem hugsar ætíð um að leysa verk-
efnin jafn vel af hendi, er varla hægt
að finna. Það hefur stundum sært
mig að þessum konungi íslenskra
blaðaljósmyndara skuli ekki hafa
verið sýnd meiri virðing af umhverf-
inu en raun er á; það er ómetanlegt
hvað hann hefur gert fyrir þessa
þjóð með því að skrá á svo snjallan
hátt sögu hennar í fimmtíu ár. Fólk
gerir sér iðulega ekki grein fyrir
vinnunni á bak við snjallar ljósmynd-
ir Óla K. Hann fómaði sér fyrir
starfið, oft á kostnað fjölskyldunnar
sem hann var svo stoltur af; var ætíð
reiðubúinn að hendast upp í flugvél
eða út á land, lafnvel við lífshættuleg
skilyrði, til að geta þjónustað lesend-
ur blaðsins á sem allra bestan hátt.
Nú sakna ég sögustunda Óla K.
Stundum hafði maður tíma til að
hlusta og stundum ekki, en nú er
erfitt að trúa því að sögumar verði
ekki fleiri. Þá var alltaf gaman þeg-
ar hann sýndi okkur gamlar myndir
sem hann hafði tekið og sagði sög-
umar á bakvið þær, eins og því þeg-
ar Kjarval hafnaði orðunni eða sjó-
maðurinn pólski var dreginn í land
og hélt sídpsbókmni alltaf uppúr
öldunum.
Óli var miMU flugáhugamaður og
kenndi mér margt á því sviði. Næst-
síðasta sMptið sem við hittumst var
þegar hann kom á dögunum þangað
sem við pabbi eram að setja saman
litla flugvél sérhannaða til ljós-
myndaflugs. Þá var ég kvíðinn því ég
vissi ekM hvemig honum myndi lít-
ast á gripinn, en sá kvíði var svo
sannarlega ástæðulaus því Óla leist
mjög vel á vélina. Þá kom stráksleg-
ur glampi í augu hans og hann sagði
okkur nokkrar sögur af ævintýram
úr ljósmyndaferðum sínum á flugvél-
um.
Ég vona að okkur vinnufélögun-
um á Jjósmyndadeildinni auðnist að
halda uppi merki Óla K., mannsins
sem byggði deildina upp og gerði
svo miklar kröfur til sjálfs sín.
Skarð hans verður aldrei fyllt og
vandséð að nokkur íslenskur ljós-
myndari muni komast með tæmar
þar sem Ólafur K. Magnússon hafði
hælana.
Ég votta Evu, börnunum og
barnabömunum samúð mína; hér á
Mogganum söknum við gamals vin-
ar.
Ragnar Axelsson.
Þau sorgartíðindi bárust mér á
dögunum að Ólafur K. Magnússon
Ijósmyndari og vinur minn væri lát-
inn. Þessi tíðindi snertu mig djúpt og
ég vildi ekM trúa því að Óli væri far-
inn svo fljótt frá okkur. Hann sem
var óðum að hressast eftir veiMndi.
En við fáum víst litlu ráðið um
hvenær við kveðjum þennan heim.
Kynni mín af Óla hófust þegar ég
fór að leggja leið mína á ljósmynda-
deild Morgunblaðsins fyrir 17 áram.
Ég bar strax miMa virðingu fyrir
Óla og við bundumst vináttuböndum
sem héldust æ síðan. Mér varð fljótt
ljóst hversu afbragðsgóður ljós-
myndari hann var og þá jafnframt
fréttamaður. Hann hafði meðfædda
hæfileika til að segja sögur og mundi
svo miMð um allt og alla. Maður get-
ur ímyndað sér þetta fólk sem gekk
á milÚ bæja hér áður fyrr og sagði
fréttir, þannig var Öli; fæddur
fréttamaður. Hann gat til dæmis far-
ið með höndina niður í gömlu plast-
dósimar þar sem hann var búinn að
rúlla upp 30 til 40 ára gömlum film-
um, tekið eina þeirra upp, borið hana
í Ijósið og ef fólk var á filmunni þá
mundi hann nöfh viðkomandi, hvar
fólMð vann og áttí heima. Og svo
hófst jafnvel sögustund. Þær vora
ófáar sögustundimar þar sem við
ljósmyndarar Morgunblaðsins sát-
um eins og böm og hlýddum á Óla
segja frá liðnum atburðum. Hann
var sögumaður af Guðs náð, og sMpti
þá engu hvort hann var að segja sög-
ur úr stríðinu, fluginu, siglingum eða
atburðum sem hann hafði upplifað í
starfi. Mér finnst ég ríkari eftir
fræðslu þessara sögustunda en eftir
sögustundir skólanna.
Við Óli töluðum mikið saman.
Hann skráði íslandssöguna í mynd-
um í tæp fimmtíu ár en ég fann að
hann var ekki alltaf sáttur í hjarta
sínu hvað varðaði þá virðingu og
sess sem myndirnar hans fengu. Ég
sagði við hann að hann yrði að at-
huga það, að það væri mjög algengt
að listamenn og verk þeirra nytu
ekM þeirrar virðingar sem þeim
bæri fyrr en eftir dauða listamanns-
ins. Hann jánkaði því. Sú saga
fínnst mér líka vera að endurtaka
sig núna, eftir andlát Óla.
Um leið og ég þakka Óla K. fyrir
allar samverustundimar og vinátt-
una með þessum fátæMegu orðum,
votta ég öllum aðstandendum inni-
lega samúð mína. Ég vona að við
hittumst aftur síðar.
Guð geymi góðan vin.
Ámi Sæberg.
Á MELAYELLI
Ólafur var einn af frumkvöðlum íþróttaljósmyndunar og
fangaði margt sögulegt augnablikið á Melavellinum.
Margan daginn stóð hann í pollum og rigningu með
myndavélina tilbúna undir frakkanum til að festa afrek á
filmu. Hér er viðfangsefnið hástökkvari að glíma við
tæplega tveggja metra stökk í rigningarveðri.
ALDINN ÆSKULÝÐSLEIÐTOGI
Þegar Ól.K.M. tók þessa mynd af stofnanda KFUM, sr.
Friðrik Friðrikssyni á níræðisafmæli hans var hann orðinn
blindur en sáttur við lffið. Sagðist bara vera feginn að
ekkert truflaði. Nú gæti hann séð fyrir hugskotssjónum allt
sem hann vildi sjá. Ola hefur tekist að ná þessari hugarró.
ÁSMUNDUR
MYNDHÖGGVARI
Ásmundur Sveinsson myndhöggv-
ari var um langt árabil viðfangs-
efni Ijósmyndarans. Hér er hann í
nýrri skeifulaga vinnustofu sinni
þar sem Óli K. Mag. nýtir birtuna
sem hann ætlaði styttum sfnum, á
andlit hans sjálfs.