Suðurland - 16.11.1912, Blaðsíða 1

SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
III. árg.
Eyrarbakka .16 nórcmbcr 1912.
Nr. 23.
Lnndsfmast&ðin á Eyra rbukka er
oþiti frá kl. 8t/a—2. og 3’/j—8 á virkum
dtögiím. A helgum dögum frá kl. 10—12
f.; hd„ og 4—7 e. hd.
Einkasfminn er opinu á sama tíma.
Sparisjóður Árnessýslu er opinn
hvern virkan dag frá kl. 3—4 e. hd.
Lcstrarfélag Eyrarbakka lánar út
hsekur á sunnudögum frá kl. 9—10. f. hd.
Ófriðurinn.
Allar fregnir, er enn hafa , borist
hingað af ófriðinum á Balkanskagan-
um,, eru á einn veg: Tyrkir fara hall-
oka. Svo er að sjá af erlendum blöð-
um, að þetta muni nokkuð á óvart
koma. Mun almennt hafa verið við
því búist að Tyrkir mundu fljótt bera
hœrra hlut, en reyndin- hefir orðið
önnur: þeir hafa til þessa, beðið ósig-
ur því nær í hverri orustu, og virðist
'óliklegt að þeir rétti svo hlut sinn
úr þessu, að þeir ge.ti orðið yflrsterk-
ari. Er þó erfltt um þetta að spá,
því Tyrkir eru áður reyndir að fádæma
þrautsoigju.
Orustur eru nú háðar daglega þar
syðra, og er barist af hinni mestu
grimd, enda er hér eigi um lít.ið að
tefla, þar sem barist er um eigi að
eins yflrráð landa, heldur einnig þjóð-
erni og trúarbrögð.
Stórveldin þóttust vera að reyna
að aftra ófriði þessum, gekk iengi í
þófl milli þeirra innbyiðis um afskift-
in, og haft er það eftir einum stjórn-
málamanni þýskum, að skrifln, er
milli þeirra gengu um þetta mál, hafl
verið svo mikil, að væri skjölum þeim
hlaðið í bunka. mundi bunki sá ekki
verða lægri en turn Péturskirkjunnar i
Róm.
Grunur leikur á að sum stórveldin,
einkum Rússar og Austurríkismenn
hafl mælt nokkuð tveim hugum í
þessu máli, og allkátlegt virðist það,
að eftir því sem yfirlýsingar stór-
veldanna urðu ákveðnari um það að
varðveita friðinn, eftir því varð alvar-
an minni til framkvæmda í þá átt.
Begar forsætisráðhena Frakka loks
kom með ákveðnar tillögur, til að
greiða fram úr þessari yflrlýsinga-
flækju, þótti ýmsum heima þær til-
lögur of harðar í garð Tyrkja. Urðu
svo afsklfti þeirra að siðustu ekki
önnur en hótanir þær við smáríkin
á Balkanskaganum, er getið heflr verið
hér 1 blaðinu.
Ekki hafa þó stórveldin viljað sinna
beiðni Tyrka um að taka í taumana
og stilla til friðar eftir að ófriðurinn
var hafinn.
I Víst þykir nú að Svartfellingar hafi
haflð ófriðinn eftir samkomulagi við
hin Balkanríkin, til að sýna stórveld-
unum hvað t.l stæði. Hafl þau lát-
ið Svartfellinga ríða á vaðið af því
að þeir ættu minst á hættu hvernig
sem færi, en hin ríkin þá ætlað að
hafa það sér til afsökunar síðar, ef
illa færi, að þau hnfl verið tilneydd
að heíja ófrið úr þvi Svartfellingar
voru byrjaðir. —
Svo er að sjá að Tyrkjum hafl þótt
horfurnar ískyggilegar, er þeir buðu
Grikkjum að sleppa Krít við þá, gegn
því að þeir gengju úr sambandinu
við hin ríkin, en við það var ekki
komandi hjá Grikkjum.
Ýmsar spár eru um það í erlend-
um blöðum, hver afskifti stórveldanna
verði að leikslokum, en Jítt er mark
á þeim takandi að svo komnu. —
Englendingar hafa lengi verið mikl-
ir vinir Tyrkja, og hafa þeir oft tekið
furðu hóglega á henndarverkum þeirra
við hina kristnu þjóðflokka. Heflr
þar sannast á þeim það, er um þá
heflr sagt verið, að hjá þeim geri
mannúðin litt vart við sig meðan
buddan þegir. Peir hafa að vísu
stundum ásamt hinum stórveldunum
sett Tyrkjum ýmsa kosti — á papp-
írnum, og heimtað ýmsar umbætur
á stjórn þeirra. Meðan Abdul Hamid
sat að völdum, gekk oft talsvert á í
skrifum milli þeírra og Tyrkja. Lof-
aði soldán jafnan öllu fögru, en þæfð-
ist íyrir um efndirnar, og alt sat í
gamla horflnu. Nú þutu Tyrkir til
og buðu ýmsar umbætur á stjórnar-
farinu í Makedoníu, er þeir áður hafa
verið miður fúsir á að gera. Vildu
þeir með því bæði friða Balkanþjóð-
irnar hinar og afla sér stuðnings stór-
veldanna til að sporna við ófriði, en
þetta var að engu haft.
Tíðindum þeim er gerast þar á
Balkanskaganum, er nú fylgt með
mikilli athygli um alla Norðurálfuna,
þykir ýmsum ekki óliklegt að til meiri
tiðinda muni draga útaf ófriði þess-
um, hverjir sem þar bera hærra hlut.
Og ekki er ólíklegt, hvernig sem fer
i þetta sinn, að það rætist um Balk-
anskagann er skáldið kvað um Vest-
urheim, að „þar fýkur neistinn á end-
anum úr, sem Evrópu hleypir í loga“.
Búnaðarnámskeið.
Búnaðarfélag íslands hefir ákveðið
að halda tvö búnaðarnámskeið hér
austanfjalls í vetur: að Þjórsártúni
og Vík í Mýrdal, og stendur hvert
þeirra yflr í eina viku. Er líklegt að
þessu verði vel tekið, ekki síst þar
sem engin námskeið voru haldin hér
i fyrra vetur.
Aðsóknin að námskeiðum þeim, er
hér hafa verið haldin áður við Pjórs
árbrú, heflr verið allmisjöfn, fyrsta
námskeiðið ágætlega sótt, en aðsókn-
in síðan farið þverrandi, og það svo,
að í fyrrá þótti ekki ómaksins vert
að reyna að halda hér uppi námskeiði.
Heftr þetta orðið mjög á annan vog
en við raátti búast, því námskeið
þessi geta orðið að talsverðu gagni,
enda heflr það verið viðurkent af
flestum þeim, er sótt hafa þau.
Pað heflr sagt verið um fcunnlend
inga, að þeir væru engir áhlaupamenn
— seinir til, en drjúgir til áfram-
halds er á stað var komið. Petta
heflr ekki reynst rétt um aðsóknina
að námskeiðunum að Pjórsártúni.
(í Vík hefir verið haldið aðeins eitt
námskeið og var það ágætlega sótt
og mest afbændum.) Par var „fyrst
alt frægast". En um það er nú ekki
neitt að segja ef sú hefði verið reynd-
in, að menn hefðu orðið fyrir von-
brigðum af námskeiðunum, en nú er
ekki að sjá að svo hafl verið. Áll-
flestir þeir, er þau hafa sótt, hafa
látið vel yflr þeim, og hefðu menn
þóst gabbaðir og hafa farið þangað
erindisleysu, þá hefðu þeir hinir sömu
átt að játa það hreinskilnislega, og
jafnframt benda á gallana er þeim
þóttu á vera, nefði það mátt verða
tl bendingar um breytingar til bóta.
Það má reyndar telja galla á fyrstu
námskeiðunum að þau voru of löng,
1 vika er nóg. Þess er hvort sem
er ekki að vænta að menn læri mikið
beinlínis á námskeiðum þessum, ætl-
unarverk þeirra er meir að vekja, og
í því liggur einmitt nytsemi þeirra.
Æskilegast er að sem flestir bændur
sæki námskeiðin, en fyrir þá er það
miklum erfiðleikum bundið að vera
að heiman um lengri tíma, en all-
margir munu hafa einhver ráð með
það að geta varið einni viku til dval-
ar á námskeiðinu. Á siðasta nám-
skeiðinu er haldið var að Pjórsártúni,
var þó ærið fátt af bændum, en von-
andi er að betri verði nú í vetur að
sóknin af þeirra hálfu.
Að yngri mennirnir muni láta sig
vanta á námskeiðið að þessu sinni,
þarf varla að óttast, því mælt er að
íþróttasambandið „Skarphéðinn" ætli
að gangast fyrir íþróttakenslu í sam-
bandi við búnaðarnámskeiðið að Pjórs-
ártúni. —
Námskeiðin þessi, sem haldin verða
hér eystra í vetur, verða nokkurs-
konar prófsteinn fyrir fræðslulöngun
bænda hér eystra. Verði þau illa
sótt, er ástæðulaust að vera að reyna
að halda þeim uppi framvegis, en
vonandi er að til þess komi ekki, enda
væri það leitt afspurnar, þar sem
samskonar námskeið í öðrum héruð-
um eru sótt af sívaxandi fjöri. Skyldi
það annars geta verið, að við hér
eystra þættumst það lengra á veg
komnir en aðrir, að við þörfnuðumst
ekki þeirrar vakningar og fræðslu, er
búnaðarnámsskeiðin geta veitt? —
Pað væri illa faiið og slæmur mis
skilningur.
Fjárlog Dana.
Ríkisþing Dana var sett 7. f. m.
Fjárlagafrumvarp það, er lagt var
Gjalddagi
„Suðurlands“
var 1. nóvemB&r.

fyrir þingið, segir blaðið „Riget* að
stefni eindregið í sparnaðaráttina, lít-
ið um ný útgjöld, en gert ráð fyrir
600 þús. kr. tekjuafgangi.
Danir hafa hætt sér full djarft
undanfarin ár og látið ríkissjóð lifa
á lánum, en nú er breytt til, nægar
tekjur fengnar með nýjum sköttum,
og framvegis á nú að draga inn segl-
in með lántökurnar og forðast ný
útgjöld sem mest má verða.
Vér íslendingar höfum haft sama
búskaparlagið, oss er ennþá svo gjarnt
á að „dependera" af danskinum. En
úr því að vér höfum gert það í eyðsl-
unni, ættum vér ekki síður að reyna
að e-^rn þnð með spamaðinn. Næstu
fj■; -in okkar þyrftu að sýná það.
Rikisskuldir Dana eru riú 356 milj.
kr.. *Áa um 142 kr. á hvert manns-
Slökkviáhaldakaup
Stjórnarráðsins.
Pess er getið í fréttagrein í ísa-
fold um brunann í Stykkishólmi, að
bagalegt hafi verið að slökkviáhöld
þau, er kauptúnið átti að fá og Stjórn-
arráðið að sjá um útvegun á, voru
ókomin, og það þótt búið væri að
borga þau fyrir löngu.
Pað mun annars mörgum flnnast
þessi ráðstöfun Stjórnarráðsins um
kaup slökkviáhaldannadálítið einkenni-
leg. í fyrra haust ritar það öllum
hreppsnefndum í kauptúnum þeim, er
samkvæmt brunamálalögunum eru
skyld til að kaupa slökkviáhöld, gefur
þeim til kynna hvaða áhöld kaupa
þurfl og hvað þau kosti. Býðst það
til að sjá um útvogun þeirra ef and-
virðið er sent því fyrirfram í júlí í
sumar, og þetta hafa líkl. flestar eða
allar viðkomandi hreppsnefndir gert.
En svo koma engin áhöld. Kauptúnin
hér austanfjalls t. d. fá nú engin
slökkviáhöld héðan af fyr en á næsta
vori, því skipaferðir eru nú hættar\
hér. Er það nokkuð hart aðgöngu
að heimta peningana svo löngu fyrir
fram, og láta sveitirnar tapa vöxtum
af fénu. Er ekki ólíklegt að Sfjórn-
arráðinu hefði verið hægt. að fá lið-
legra viðskiftasamband en þetta, og
milliganga þess verður með þessu
móti til ógagns eins.