Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.1984, Blaðsíða 12

12
DV.'MÁM/DAGÖM 2:'jtÍLl 1984."
Frjálst.óháð dagbiað
i
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf„ Skeifunni 19.
Áskríftarverð á mánuði 27S kr. Verð í lausasölu 25 kr.
Helgarblað 28 kr.
Stöðnun er dýr í rekstri
Varið er í sumar 116 milljónum króna til að leggja sjálf-
virkan síma í 620 sveitabæi. Það eru um 130 þúsund
krónur á hvern síma. Þetta er lítið dæmi af mörgum um
hinn mikla mun, sem er á kostnaði við fjárfestingu í sveit-
um annars vegar og ýmiss konar þéttbýli hins vegar.
Miklar fjárhæðir eru lagðar í vegagerð, sem ekki
þjónar samgöngum milli þéttbýliskjarna. Mörg dæmi eru
um, að dýrar brýr hafi verið smíðaðar til að bæta
samgöngur til eins eða tveggja sveitabæja. Stundum sitja
brýrnar einar eftir, því að fólkið hefur flutt í kaupstað.
Margfalt dýrara er að leggja hitaveitu í strjálbýli en í
þéttbýli. Hið opinbera hefur einnig á því sviði komið til
skjalanna. I ár er varið af f járlögum 230 milljónum króna
til niðurgreiðslu á rafhitun til viðbótar við olíustyrkina og
aðra jöfnun hitakostnaðar.
Hið sama gildir auðvitað um rafmagnið. Þar er að vísu
brúsinn ekki borgaður af ríkinu sem slíku, heldur af raf-
magnsnotendum í þéttbýli. Þeir greiða verðjöfnunar-
gjald, en slík gjöld hafa einmitt mjög verið í tízku hjá
landsstjórninni á undanförnum árum.
Þegar lagðar eru saman upphæðirnar, sem felast í
verðjöfnunargjöldum á notendur, liðum á fjárlögum
ríkisins og eigin umframkostnaði þeirra, sem búa í strjál-
býlinu, er auðvelt að skilja, hvers vegna allir þessir
aðilar eru svo peningalausir, sem raun ber vitni um.
Þungbærasti herkostnaður þjóðarinnar af viðhaldi
byggðar í strjálbýli felst í hinum hefðbundna landbúnaði
með kýr og kindur. Ríkið styrkir hann með 1.500 milljón
króna uppbótum, niðurgreiðslum og öðrum styrkjum.
Þetta er nærri tíunda hver króna á fjárlögum.
Stuðningurinn við hefðbundna landbúnaðinn einn út af
fyrir sig jafngildir því, að á fimm ára fresti væri reist
tveggja milljón króna íbúð yfir hvern einasta bónda, til
dæmis í þéttbýlinu. Er þá ótalinn eigin fjárfestingar-
kostnaður hefðbundinna bænda.
Af þessum tölum má sjá, að kostnaður af flutningi fólks
úr strjálbýli í þéttbýli er skiptimynt ein í samanburði við
kostnaðinn af viðhaldi byggðar í strjálbýli. Á örfáum
árum má greiða niður slíkan herkostnað með sparnaði á
kostnaði við að halda úti dreifbýli.
Það er gert í eitt skipti fyrir öll að reisa íbúð í þéttbýli,
tengja hana þjónustu þéttbýlisins og útvega atvinnutæki-
færi í þéttbýli. Niðurgreiðslur á orku, verðjöfnunargjöld
og opinberir styrkir til dreifbýlis halda hins vegar áfram
ár eftir ár og fara raunar vaxandi.
Sem dæmi um hina trylltu smábyggðastefnu, sem hér
er rekin, má nefna, að Orkustofnun hefur eytt peningum
til að reikna út, að það kosti 1.200 milljónir króna að bora
65 kílómetra vegagöng í fjöll. Framkvæmdastjóri
byggðamála telur slíka iðju vel koma til greina.
Smábyggðastefnan er krabbamein í þjóðfélaginu. Hún
kemur í veg fyrir, að þjóðin geti brotizt til álna og
velmegunar. Hún kemur í veg fyrir þá röskun, sem er
nauðsynleg hverju þjóðfélagi, er vill verða þátttakandi í
framtíðinni. Hún ber dauðann í sér.
Islenzkt þjóðfélag varð til fyrir röskun í öðrum löndum.
Gott gengi okkar á fyrstu sjö áratugum þessarar aldar
stafar af röskun, fólk flutti úr strjálbýli í þéttbýli. Eftir
búsetustöðnun áttunda áratugarins er nauðsynlegt að
horfa til framtíðarinnar á nýjan leik.
Jónas Kristjánsson.
Þingmenn Alþýðuflokks auk annarra. „Þótt formaður Alþýðubandalagsins hafi talað oftast og lengst
allra þingmanna, kom þó iIjós ikönnun DVað Alþýðuflokksmenn taia aðjafnaði oftast og lengst."
ALÞÝÐUFLOKK-
UR A ALÞINGI
Alþingi Islendinga — 106. löggjaf-
arþing — sat á rökstólum í tæplega
200 daga, frá byrjun október til maí-
loka. Á Alþingi voru haldnir 315 þing-
fundir. Þar voru samþykkt alls 110
lög, þar af 93 stjórnarfrumvörp en 17
þingmannafrumvörp. Af 110 þings-
ályktunartillögum voru 25 sam-
þykktar sem ályktanir Alþingis. Auk
þessa voru bornar fram í sameinuðu
þingi 148 fyrirspurnir til ráðherra.
Alls voru mál til meðferðar í þinginu
370 talsins. Þar á meðal voru lagðar
fram 14 sérstakar skýrslur. Alls var
tala prentaðra þingskjala 1124.
□ Það var því mikið talað á Alþingi,
óvenjumörg lög samþykkt og álykt-
anir gerðar. I þeim skilningi var
þetta starfsamt þing.
□ Enhvaðamálbarhæst?
Efnahags- og atvinnumál voru
fyrirferðarmest, tóku mestan tíma
og varða trúlega hagsmuni flestra.
,, Rekstrargrund-
vallarræfillinn"
□ Margir munu ætla að heimildar-
lögin um kvótakerfið, þar sem Al-
þingi afsalaði sér í hendur ráðherra
eins konar alræðisvaldi til að inn-
leiða kvótakerfi til að stjórna nær öll-
um fiskveiðum, hafi verið stærsta
mál þingsins og skipt sköpum í at-
vinnusögu þjóðarinnar.
Önnur stórmál, sem varða at-
vinnuvegina, voru ný lög um Afla-
tryggingasjóð sjávarútvegs, um
ríkismat sjávarafurða, um skuld-'
ytingar í sjávarútvegi og land-
búnaði og um atvinnuréttindi skip-
stjórnarmanna.
□ Umstefnunaíefnahagsmálumal-
mennt var mikiö fjallað við af-
greiöslu fjárlaga, lánsfjárlaga og
laga um almennar ráðstafanir í
ríkisfjármálum („bandormurinn”)
sem tók ríkisstjórnina marga mán-
uði að koma í gegn í því skyni að
„stoppa upp í f járlagagatið.”
□ Skattamál tóku óvenjumikinn
hluta af tíma þingsins. Alls þurfti að
taka frumvörp um breytingar á
tekju- og eignarskatti 7 sinnum til
Kjallarinn
JÓN BALDVIN
HANNIBALSSON,
ÞINGMAÐUR FYRIR
ALÞÝÐUFLOKKINN
umræðu og afgreiðslu. Mjög veiga-
miklar breytingar voru gerðar á
skattamálum fyrirtækja, í því skyni
að létta skattbyrði þeirra.
□ Lög sem staöfestu eignarhlut Jap-
ana í Járnblendiverksmiöjunni á
Grundartanga, víðtæk heimildarlög
varðandi undirbúning framkvæmda
við nýja kísilmálmverksmiðju á
Reyðarfirði og lög um fjármögnun
nýrrar flugstöðvarbyggingar á
Keflavíkurflugvelli — allt eru þetta
stórmál sem varða atvinnulif og
framkvæmdir í landinu.
□ Frumvarp ríkisstjómarinnar um
húsnæðismál fékk mikla og itarlega
umfjöllun í nefndum og í almennum
umræðum. Þær umræður leiddu í
ljós að f jármögnun húsnæðismála er
öll í molum og nýju lögin húsbyggj-
endum því sýnd veiði en ekki gefin.
□ Þá telst það og til tíðinda að ný
stjómskipunarlög frá fyrra þingi
voru staðfest ásamt með nýjum
kosningalögum.
Stjórn —
stjórnarandstaða
Hver var hlutur stjórnar og stjórn-
arandstöðu í störfum þingsins?
Dagblaðið-Vísir hefur lagt mikla
vinnu í að mæla störf þingmanna á
skeiöklukku í mínútum og sekúnd-
um (jafnvel í decibelum). Þaö segir
sína sögu um mat fjölmiðla á störf-
um alþingismanna, að þeim er lagt
það til lasts, hvort heldur þeir tala
mikið eöa litið. Mállaus þingmaður
er ámóta illa á vegi staddur og
óskrifandi blaðamaður. Þótt tíma-
mæling á ræðum einstakra þing-
manna, þingflokka eða landshluta sé
engan veginn einhlítur mælikvarði á
athafnasemi eða áhrif þingmanna
segir það e.t.v. eitthvað um virkni
þingflokka.
Samkvæmt niðurstööum DV má
þingflokkur Alþýöuflokksins vel við
una.
□ Þótt formaður Alþýðubandalags-
ins hafi talað oftast og lengst allra
þingmanna kom þó í ljós í könnun DV
aö „Alþýðuflokksmenn tala að jafn-
aði oftast og lengst. Þingmenn þess
flokks tóku aö meöaltali 90 sinnum til
máls og meðaltal samanlagðs
ræðutíma þeirra var 1030 mínútur.”
□ Þingmönnum Alþýöuflokksins lá
því mikið á hjarta. Athygli vekur að
þótt þingmenn Alþýðuflokksins séu 4
færri en Alþýðubandalagsins létu
hinir 6 Alþýðuflokksmenn samt
meira að sér kveða í ræðustól á Al-
þingi en hinir 10 þingmenn AB.
En þótt þingmenn
Alþýðuflokksins hafi reynzt virkir
vel í umræðum á Alþingi skiptir þó
meira máli að:
1) þingflokkur Alþýðuflokksins
flutti fleiri mál en nokkur hinna þing-
flokkanna og
2) fékk fleiri mál samþykkt á
Alþingi, þegar saman eru tekin laga-
frumvörp og þingsályktunartillögur,
en nokkur hinna stjórnarandstöðu-
flokkanna.
Sérstaka athygli vekur, að af alls
25 þingsályktunartiilögum, sem
samþykktar voru sem ályktanir
Alþingis, voru 9 fluttar af þing-
mönnum Alþýöuflokksins, eða tæpur
þriðjungur allra ályktana.
Hitt kemur ekki á óvart að aðeins
eitt iagafrumvarp Alþýðuflokksins
var samþykkt, þar sem það heyrir
nánast til algerra undantekninga að
stjórnarmeirihluti hleypi lagafrum-
varpi frá stjórnarandstöðu í gegn.
En alls fluttu þingmenn Alþýðu-
fiokksins 19 lagafrumvörp og 21
þingsályktunartillögu sl. vetur.
Lítum síðar á þessi þingmál Al-
þýðuflokksins sem samþykkt voru
frá Alþingi á sl. vetri.
Jón Baldvin Hannibalsson
£ „Sérstaka athygli vekur að af alls 25
w þmgsályktunartillögum, sem samþykkt-
ar voru sem ályktanir Alþingis, voru 9 fluttar
af þingmönnum Alþýðuflokksins, eða tæpur
þriðjungur ályktana.”