Alþýðublaðið - 21.01.1986, Blaðsíða 1

Reykjavíkurborg:
Fj árhagsáætlunin
er kosningaplagg
Borgarstjórnarmeirihlutinn:
Hálfur milljarður í
lóðir sem enginn vill
,Þessar 500
milljónir liggja nánast
í jörðinni“, segir Sig-
urður E. Guðmunds-
son, borgarfulltrúi Al-
þýðuflokksins
Reykjavíkurborg hefur of-
fjárfest hundruð milljóna
króna á lóðum sem ekki ganga
út, að því er fram kom í ræðu
Sigurðar E. Guðmundssonar,
borgarfuiltrúa í umræðum um
fjárhagsáætlun borgarinnar.
Sem kunnugt er var stærstum
Kröfur ASI:
Konurnar
mótmæla!
Samtök kvenna á vinnumark-
aði telja þœr kröfur sem Al-
þýðusambandið hefur sett fram
í viðrœðunum við VSÍ, vera alls
ófullnœgjandi. Lágmarks-
launakrafa er allt of lág, segja
konurnar og fullyrða að það
framfleyti sér enginn á 25.000
krónum á mánuði. Konurnar
benda líka á að samkvœmt kröf-
unum lendi sex neðstu launa-
flokkarnir undir 25.000 króna
mánaðarlaunum og í þessum
flokkum séu einkum konur. Yf-
irlýsing sem Samtök kvenna á
vinnumarkaði hafa sent frá sér
um þetta mál er birt á bls. 2 í
blaðinu í dag.
hluta þeirra lóða sem úthlutað
var á síðasta ári skilað aftur,
Framh. á bls. 2
— Núverandi meirihluti kann ekki að stjórna
fjármálum svo vel sé, segja fulltrúar minni-
hlutaflokkanna
Fjárhagsásetlun Reykjavíkur-
borgar, sem meirihluti borgar-
stjórnar samþykkti í svefnrofunum
að loknum maraþonfundi sem stóð
alla aðfaranótt föstudagsins, er
„kosningaplagg i þess orðs fyllstu
Hérlendis velja íþróttafréttamenn á ári hverju einn íþróttamann ársins með
mikilli viðhöfn. Allt frá því árið 1956, þegar þessi siður var tekinn upp,
mun það aðeins einu sinni hafa komið fyrir að kona hafi orðið fyrir valinu.
Vestur—Þjóðverjar kunna ráð við þessu og þeir útnefna áriega íþróttakarl-
mann og íþróttakonu ársins. Hér sjást þau tvö sem hlutu þessa viðurkenn-
ingu á síðasta ári, en það eru Cornelía Hanisch skylmingakona og tennis-
leikarinn Boris Becker. Kannski íslenskir íþróttafréttamenn œttu að taka
þetta til athugunar.
merkingu", að áliti fulltrúa minni-
hlutaflokkanna, sem telja að
skuldasöfnun sé óhjákvaemileg.
Þessi niðurstaða kemur fram í
bókun sem fulltrúar Alþýðubanda-
lags, Alþýðuflokks og Framsóknar-
flokks gerðu eftir samþykkt fjár-
hagsáætlunarinnar, en við at-
kvæðagreiðslu um áætlunina voru
um 150 tillögur frá minnihluta-
flokkunum felldar.
Bókunin fer hér á eftir:
Augljóst er að núverandi meiri-
hluti í borgarstjórn Reykjavíkur
kann ekki að stjórna fjármálum
borgarinnar svo vel sé.
í þeim efnum virðist farið eftir
einskonar happa- og glappa lög-
máli.
Árið 1983 fór allt úr böndunum
varðandi fjármálin og borgarsjóð-
ur safnaði miklum skuldum. Það
varð borginni hins vegar til happs
að seinni hluta þess árs snarlækkaði
verðbólgan þannig að mjög dró úr
launa- og framkvæmdakostnaði.
Eðlilegt hefði verið við gerð fjár-
hagsáætlunar fyrir árið 1984 að
gjaldskrár væru lækkaðar til sam-
ræmis við minnkandi verðbólgu og
minni tilkostnað. Þvert á móti
hækkuðu gjaldskrár þjónustufyrir-
tækja stórlega og greiðslubyrði al-
mennings jókst samfara miklum
vexti í rauntekjum hjá borginni.
Mest af þeim tekjuauka fór þó til að
greiða óráðsíuskuldir frá árinu á
undan.
Nú hefur komið í ljós, eftir að
verðbólgan fór að vaxa að nýju á sl.
ári, að borgarstjóri og meirihlutinn
hafa ekki gætt sín og misst tök á
fjármálunum líkt og árið 1983.
Þannig óx skuld borgarsjóðs við
Landsbankann um 150 milljónir á
árinu 1985, úr 18 í 167 milljónir. Þá
skuldaði borgarsjóður 13 stofnun-
um, sjóðum og fyrirtækjum á veg-
um borgarinnar samtals um 250
milljónir króna um síðustu áramót.
Ef ekki hefði verið gripið til þess
ráðs að sölsa undir sig allt laust
Framh. á bls. 2
Jón Helga-
son látinn
Jón Helgason, skáld, fræði-
maður, doktor og prófessor, lést
í Kaupmannahöfn aðfaranótt
sunnudagsins 19. janúar 86 ára
að aldri. Ljóðabók hans, Úr
landsuðri, sem kom út árið
1939, skipaði honum á bekk
með öndvcgisskáldum tungunn-
ar, en auk eigin skáldskapar
fékkst hann töluvert við Ijóða-
þýðingar, auk þess sem eftir
hann liggur fjöldi fræðirifa.
Jón Helgason fæddist 30.
júní 1899 að Rauðsgili í Hálsa-
sveit í Borgarfirði. Hann lauk
stúdentsprófi frá MR 1916 og
magistersprófi í norrænum
fræðum frá Háskólanum í
Kaupmannahöfn 1923.
Doktorsritgerð sína varði hann
við Háskóla íslands árið 1926.
Jón Helgason varði mestum
hluta starfsævi sinnar við Kaup-
mannahafnarháskóla, en þar
varð hann prófessor í íslensku
og íslenskum fræðum 1929.
Þrátt fyrir miklar hœkkanir;
Meðalverð lægra hjá RARIK
en hjá Rafmagnsveitu Rvk.
Mikil hækkun varð á raforku
um síðustu áramót hjá Raf-
magnsveitum ríkisins. I síðasta
fréttabréfi RARIK er fróðleg
grein um þessa rafmagnshækkun,
en þar kemur fram, að þrátt fyrir
að gjaldskrárliðir hjá RARIK séu
yfirleitt 20—30"7o hærri en t.d. hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur, þá
hefur meðalverð raforku frá
RARIK verið mun lægra undan-
farin ár en hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur. Um þetta er fjallað
nánar í greininni.
Um áramótin hækkar smásölu-
verð raforku um rúm 1597o að
jafnaði hjá Rafmagnsveitum rík-
isins. Orkuverð til rafhitunar
hækkar um 17.6%, en aðrir
hækka um 14%. Síðast hækkaði
gjaldskráin 1. janúar 1985 um tæp
20%. Á árinu 1985 hefur verðlag
hækkað um 35% og er það mun
meira en gert hafði verið ráð fyrir
í ársbyrjun. Þegar í haust var
gjaldskráin orðin of lág og því var
ljóst að verulega hækkun þyrfti
um áramótin til að endar næðu
saman.
Hins vegar var ljóst, að rafveit-
ur sveitarfélaga stóðu betur að
vígi, hvað hækkunarþörf varðar,
enda ólíku saman að jafna, inn-
anbæjarveitu og RARIK sem
þjónar veitusvæði sem spannar
yfir mörg þúsund ferkílómetra.
Verðjöfnunargjald, sem allar raf-
veitur í landinu innheimta, hefur
runnið að stórum hluta til RARIK
og hjálpað til við að halda orku-
verði sambærilegu við það sem
gerist hjá bæjarveitunum. 1. janú-
ar 1985 lækkaði þetta gjaid úr
19% í 16% og varð það veruleg
tekjuskerðing fyrir RARIK.
Gjaldskrá RARIK er í flestum
tilvikum hærri en hjá rafveitum
stærri sveitarfélaga, en hins vegar
hefur verið reynt að halda verð-
mun niðri svo sem hægt hefur ver-
ið. Iðnaðarráðuneytið tók þá
ákvörðun að takmarka hækkun
gjaldskrár RARIK við hækkun
orkuverðs rafmagns og hitaveitu í
Reykjavík, í því skyni að halda
jafnvægi í orkuverði höfuðborg-
arinnar og strjálbýlisins. Þetta er
i sjálfu sér virðingarverð afstaða,
en hún má ekki bitna á Rafmagns-
veitum ríkisins eða viðskiptavin-
um þeirra síðar í formi uppsafn-
aðra vandamála.
Þrátt fyrir að gjaldskrárliðir
hjá RARIK séu yfirleitt 20—30%
hærri en t.d. hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur, þá hefur MEÐAU
VERÐ raforku frá RARIK verið
mun LÆGRA undanfarin ár en
hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur.
Skýringin er sú, að um 60% af
allri orku í smásölu hjá RARIK er
til rafhitunar, á verði sem er til-
tölulega lágt, eða nálægt inn-
kaupsverði frá Landsvirkjun. Því
er ljóst, að söluhagnaður af raf-
orkusölu til hitunar hefur verið
lítill sem enginn og á stundum nei-
kvæður.
Annars er þróun raforkuverðs á
íslandi frá upphafi nokkuð
sveiflukennd. Fyrstu árin var orka
verulega dýr, enda rafmagn mun-
aður á þeim tíma. Á síðasta ára-
tug hélst orkuverð nokkuð lágt
miðað við verðlag, en ekki endi-
lega í takt við þarfir raforkufyrir-
tækjanna sem í kjölfar orku-
kreppu lögðu út í verulegar fram-
kvæmdir. Enda fór svo í byrjun
þessa áratugar, að stíflan brast og
orkuverð rauk upp úr öllu valdi.
Orkuverð fór svo hátt að til vand-
ræða horfði á tímabili. Hámarki
náði verðið 1983 og síðan þá hefur
það verið keppikefli stjórnmála-
manna að sýna fram á að hægt sé
að lækka verðið. Verulegur árang-
ur hefur náðst, eins og sjá má af
myndinni, en kapp er best með
forsjá.
S.A.
MEÐALGJALDSKRÁ RARIK 1981-1986 MEÐ OG ÁN
NIÐURGREIÐSLU. MIÐAÐ ER VIÐ BYGGINGARVÍSITÖLU.