Samvinnan - 01.02.1962, Blaðsíða 13

á leyniher sinn og beið þá aðeins rétta
augnabliksins til að láta höggið ríða.
Stundin kom að lokurn, þegar Svetón-
íus Pálínus, æðsti yfirmaður rómversku
herjanna í Bretlandi, lagði af stað til að
leggja Anglesey undir Róm. Með sér
hafði hann fjórtándu legíónina úr róm-
verska hernum og skildi Suður-Bretland
eítir nærri því varnarlaust, sérstaklega
þó borgirnar Colchester og Lundúni. Nú
fékk Bódísea tækifæri til athafna, enda
neytti hún þess þegar í stað.
Hún byrjaði á því að safna saman liði
sínu. Að því loknu gekk hún upp á lága
hæð og flutti þaðan hvatningarræðu.
Hún var há kona vexti og tignarleg, hár-
ið mikið og eirrautt og féll allt að mjöðm-
um. Hún hélt á spjóti í annarri hendi
og hafði griðarstórt gullið men um háls-
inn. Klædd var hún skærlitum kyrtli og
utan yfir honum þykkri yfirhöfn, er hún
hélt að öxlum sér með brjóstníl. Tillit
augna lrennar var tryllingslegt og þrung-
ið blóðþorsta, er hún kannaði liðið, er
safnazt hafði saman frammi fyrir henni.
„Þjóðbræður mínir! Nú hafið þið,
með biturri reynslu, lært að þekkja
muninn á frelsi og þrældómi,“ mælti
hún hárri, skærri röddu. „Hve ólíkt var
ekki líf það, sem þið áður lifðuð, því lífi,
er þið lifið nú undir stjórn Rómverja!
Þeir hafa rænt eignum ykkar og þjakað
ykkur með níðþungum sköttum. Ykkur
verja. Þið verðið að láta þeim eftir hesta
ykkar og nautgi ipi. Þið verðið jafnvel að
greiða skatt fyrir rétt ykkar til að lifa!
Jafnvel dauðinn er skattlagður, því þið
verðið að fá leyfi Rómverja til að jarða
ykkar dauðul“
Grimmúðugur niður fór um raðir
stríðsmannanna til samþykkis orðum
drottningar, knúður fram af brennandi
heift til rómversku kúgaranna.
„Gætið þess að blekkja ekki ykkur
sjálfa. Rómverjar munu halda áfram
eins og þeir hafa byrjað. Þeir munu enga
miskunn sýna framar. Við hefðum átt
að rísa gegn þeim þegar er þeir komu til
Bretlands, eins og forfeður okkar gegn
Júlíusi Sesar.“
Aftur leið ófriðvænlegur, samþykkj-
andi niður eftir röðum Bretónanna.
„Ef þið æskið frelsis til handa börnum
ykkar, verðið þið að berjast fyrir því nú.
Eða eruð þið ekki betri menn og hraust-
ari en Rómverjar, sem þola ekki harð-
ræði, hvílast á hægindum í húsum inni,
þvo sér í volgu vatni, nærast á sætindum
og sofa á mjúkum legubekkjum?" Rödd
hennar varð þrungin fyrirlitningu. „Lít-
ið á, stríðsmenn mínir! Sjáið hérann,
sem ég held samanhnipruðum í hendi
mér. Við munum leita vitneskju um
vilja guðanna. Ég sleppi héranum, og
hlaupi hann til hægri, er vilji guðanna
sá, að við leggjum til orustu við Róm-
verjana. Gætið að!“
ísenar steinþögðu og héldu niðri í sér
andanum af eftirvæntingu, er Bódísea
sleppti héranum. Og litla dýrið flýði til
hægri, beinustu leið eins og ör af boga!
Herinn laust upp gífurlegu ópi:
„Stríð! Fyrirboðinn býður okkur að
berjast! Af stað! Af stað til orustu!
Drepum Rómverjana!"
Eins og ólgandi, magnþrungin brim-
alda flæddi herinn mikli suður á bóginn
og stefndi að Colchester, stórri borg róm-
verskri. Rómverjarnir þar höfðu ekki
hugmynd um herhlaup Bóclíseu fyrr en
liún var við bæjardyr þeirra. Gripnir
skelfingu víggirtu þeir í skyndi Kládíus-
arhofið, en vannst ekki tími til að grafa
víggrafir eða hlaða varnarveggi. ísenar
óðu áfram, trylltir af hefndarþorsta,
drepandi og brennandi. Innan skamms
stóð Colchester í ljósum loga og Róm-
verjar flýðu í allar áttir undan reiði Bó-
díseu. Þeim, sem leitað höfðu hælis í
Kládíusarhofi, tókst að verjast í tvo daga,
en þá brutu ísenar skarð í varnarvegg-
inn og óðu inn. Að kvöldi þess dags var
enginn Rómverji á lífi í gervallri borg-
inni.
Bódísea var ör af sigrinum og safnaði
liði sínu saman til annarrar árásar, er
beindist að Lundúnum. Hræddur Róm-
verji bar Katusi skattlandsstjóra boðin
um herskarana, sem voru nú í þann veg-
inn að leggja af stað til borgarinnar.
„Heiðraði Katus! Bódísea, drottning
Isena, hefur ráðizt á Colchester með
miklum her Bretóna og brennt hana til
grunna. Allir Rómverjar í borginni voru
lagðir undir sverð,“ sagði boðberinn og
tók andköf af skelfingu. „Næst hefur
hún í hyggju að halda til Lundúna."
Katus fölnaði. „Hver er ég, að ég megi
verja borgina, þegar Svetóníus Pálínus
er lengst í vestri með rómverska herinn?
Ég verð að senda honum orð þegar í
stað. Svo framarlega sem á að bjarga
borginni, verður hann að halda hingað
með hermenn sína eins hratt og þeir
þola.“
„Hann er margar dagleiðir héðan. Auk
þess nægir okkur ekki ein legíón. Sve-
tóníus mun þarfnast alls þess liðs, er
hann hefur á brezkri grund, því óvinur-
inn hefur um hundrað þúsund manna
her á að skipa.“
„Ég skal gera Svetóníusi orð varðandi
hættu þá, er ógnar okkur, að hann kalli
allar legíónirnar til Lundúna." Katus
gaf hestliðum sínum skipun, og innan
skamms lagði flokkur þeirra af stað á
þeysireið til Angelseyjar. Er þeir voru
farnir, sneri Katus sér að hinum trygga
þjóni sínum.
„Farðu til Temsár og sjáðu svo um,
að skip mitt sé reiðubúið til siglingar,"
sagði hann. Á háflæði í nótt leggjum við
af stað til Gallíu.“
„En húsbóndi . . . .“, hóf þjónninn
máls, furðu lostinn, en þagnaði snögg-
lega, er hann leit dökka ygglibrún Kat-
usar.
„Gerðu eins og Jaér er sagt og gættu
þess að segja engum neitt um fyrirætlanir
mínar, eða þú verður hýddur að öðrum
er gert að sá og uppskera fyrir Róm-
kosti," sagði skattlandsstjórinn hörku-
lega. Jafnvel þræli hans var ljóst, að
hann hugðist gefa Lundúnaborg örlög-
unum á vald, en renna sjálfur líkt og
geit, meðan tími væri til.
Þegar Svetóníus fékk fréttirnar, liætti
hann bardögunum á Anglesey og lagði
af stað til Lundúna í fararbroddi hest-
liða sinna. Fótgönguliðarnir fylgdu á
eftir, þreyttir og fótsárir, á hraðri, þreyt-
andi göngu. Þegar njósnarar höfðu upp-
lýst yfirhershöfðingjann um liðsafla Bó-
díseu, gerði hann sér Ijóst, að hann
hafði enga möguleika á að verja Lund-
úni fyrir slíkum herskörum.
„Með fjórtándu legíóninni einni sam-
an get ég ekki haldið borginni fyrir
þúsundum drottningar," sagði hann.
„Enda eru menn mínir uppgefnir. Ég
jrarf einnig á að halda öllum öðrurn
rómverskum legíónum í Bretlandi til að
berja niður uppreisn þessa."
„Herra, það mun taka þær langan
tíma að komast til okkar, og nú þegar
er Bódísea nærri borgarhliðum," mæltu
liðsforingjar nokkrir.
„Þið hafið á réttu að standa. Hið eina,
sem við getum gert, er að hörfa undan
til héraðanna í suðvestri, þar sem búa
þjóðflokkar okkur vinveittir. Þar bíðum
við, unz hinar legíónirnar hafa sameinazt
okkur.“ Þessi var ákvörðun Svetóníusar.
„Það jrýðir, að Lundúnaborg er okkur
glötuð, herra,“ sagði hinn æðsti af liðs-
foringjum hans.
„Við verðum að fórna Lundúnum eða
glata að öðrum kosti Bretlandi sem róm-
versku skattlandi," mælti Svetóníus.
„Verði fjórtánda legíónin þurrkuð út,
mætir Bódísea engri mótspyrnu Jraðan
í frá. Ég verð að styrkja lið mitt, unz
jrað hefur öðlazt nægan afla til að heyja
orustu.“
Það var erfitt fyrir Svetóníus að taka
þessa ákvörðun, sem engu að síður var
hin eina rétta undir slíkum kringum-
stæðum.
„En hvað um Lundúnabúa jjá, er ekki
eru hermenn? Hvað um verzlunarmenn
og aðra þá, er flutt hafa fjölskvldur sín-
SAMVINNAN 13