Alþýðumaðurinn - 16.03.1954, Blaðsíða 1

XXIV. árgangur
Þriöjudagur 16. marz 1954
11. tbl.
Leikfélag Aku.eyrar:

Skn§:g:a-Nveiim
Jón Norðfjörð leikstjóri. Eggert Ólafsson í aðalhlutverki
Síðastliðið fimmtudagskvöld
frumsýndi Leikfélag Akureyrar
við húsfylli og prýðilegar undir-
tektir hinn vinsæla sjónleik Matt-
híasar Jochumssonar, Skugga-
Svein. Síðan hafa verið tvær sýn-
ingar, laugardagskvöld og sunnu-
dagskvöld, báðar við húsfylli.
Ohætt er að fullyrða, að bæj-
arbúar liafi beðið þess með mik-
illi forvitni, hvernig uppfærsla
þessa alkunna leiks færi nú úr
hendi. Hann hefir ekki verið
sýndur hér í bæ síðan 1935, svo
að nýir leikendur mundu í öllum
eða nær öllum hlutverkum, og
leikstjórinn var l.ka nýr, hvað
sviðsetningu Skugga-Sveins snerti.
Hins vegar höfðu fjölmargir séð
leik þennan leikinn fyrr, bæði hér
og annars staðar, höfðu myndað
sér ákveðnar hugmyndir um,
hvernig hlutverkin skyldu vera og
mundu því fullir gagnrýni. Eng-
inn þarf því að öfunda leikstjóra
né leikendur af fyrsta kvöldinu,
þegar þetta er haft í huga.
gildi, sem höfundur gæðir per-
sónuna.
Ástu, dóttur Sigurðar, leikur
Björg Ba’.dvinsdóttir, ljómandi með hlutverk Galdra-Héðins
þennan, sem nú birtist á fjölun-
um. En um slíkt má auðvitað
alltaf deila.
Vilhjálmur Árnason leikur Ilar-
ald, og er hann alger nýliði hér.
Vilhjálmi tekst að mínum dómi
skemmtllega vel að sýna hvort
tveggja í senn eðlislega einurð
ættstórs manns og uppburðarleysi
hlutverki, en annars báðir prýði- sem jaSrar viS heimóttarhátt
legir eins og fyrr segir.
Jón Ingimarsson fer sno'urlega
vel, þegar þess er þá gætt, að hún
verður hér að birlast í gervi sér
nær helm'ngi yngri konu
léku ekki margar.
Va'.d'.mar Jónsson leikur Jón
s'erka, og hefir greinilega til þess
efniviðinn, en er að mínum dómi
gerður of fánalegur í monti sínu,
einnig í íilburðum. Gamansemin
er beitt ofbeldi. Ef þessar brúnir
yrðu brýndar af, gæti ég trúað-
að Valdimar ætti eftir að sýna
okkur afbragðs góðan Jón sterka.
Sigurjóna Jakobsdóttir leikur
Grasa-Guddu mjög þóknanlega,
en engan veginn sérstaklega ef ir-
minnilega. Verður ekki sagt, að
Þá kemur að einu aðalhlutverki
leiksins, Skugga-Sveini, en hann
Slíkt leikur Eggert Ólafsson. Eins og
fyrr getur er Eggert alger nýliði
í þessu hlutverki, og tiltölulega ó-
vanur leikari. Fannst mér hann
vaxa með hlutverki sínu á fruni-
þess, sem er óvanur mönnum.
Hins vegar mæ'ti pilturinn bera
sig betur og vera spengilegri, því
að hann er til Lta lotinn leikinn
út.
Jóhann Ogmundsson leikur Og-
mund svo vel, að almenna alhygli
vekur. Framsögn er með ágætum
skýr og leikurinn allur svo hóf-
stilltur og hnilmiðaður, að menn
sýningunni og skila því í heild skyldu halda, að hér .væri mjög
með sóma. Veikasti hlekkur leiks
hans er söngur hans, eða raul eins
og ég vildi fremur kalla það.
Annars hefir Eggert góða rödd,
en hún naut sín einlíverra hlu'a
ekki í söngnum, drukknaði í
skegginu. Eins og fyrr er tekið
fram, er gæruskinnsgervi Skugga-
Sveins næsta hjákátlegt, þegar
hún hafi náð jafngóðum íökum á árstíðar þeirrar er gætt, sem leik-
þessu hlutverki sínu eins og mörg-
um, sem hún hefir sýnt hér á sviði
við mikið lof.
Guðmundur Ágústsson fer með
hlutverk Gvendar og er margt í
Hlutverkin i Skugga-Sveini eru leik hans prýðilegt svo sem þegar
fyrst og fremst „typur“ eða mann- | hann er að taka sér ýmislegt í til-
geiðir. Fyrsta athugun áhorfand-
ans verður því sú: Hvernig hefir
leikstjóranum tekizt valið í hlut-
verkin?
Þegar þess er gætt, hve hlut-
verkin eru mörg, en liins vegar fá-
mennur hópur. sem við leiklist
fæst hér, verður ekki annað sagt
en að valið hafi víðast tekizt vel,
og sums staðar með ágætum. Þó
finnst þeim, sem þetta ritar, að
Hólmgeir Pálmason, sem leikur
Sigurð í Dal, svari ekki til þess
„typiska" ríkisbónda og lögréttu-
manns, sem Sigurður á að vera,
og þetta sé fyrst og fremst vegna
þess, að Hólmgeir sé þarna ekki í
hlutverki við sitt hæfi. En slikt
verður auðvitað alltaf Snekksat-
riði.
Enn er það tvennt, sem skrifa
verður á reikning leikstjórans:
Jón sterki og Gvendur eru hafðir
of afkáralegir og gervi Skugga-
Sveins, gæruskinnsdúðanir á sól-
björtum sumardegi, orka óraun-
sætt á mann, en að vísu virðist
þetta gervi orðið hefðbundið á
Sveini.
Leikendur í Skugga-Sveini eru
annars þessir:
Hólmgeir Pálmason leikur Sig-
urð í Dal, fumlaust og snurðu-
laust, eins og hans er vandi, en
urinn á að fara fram á, en hér
munu gamlar venjur hafa ráðið.
Annars orkar það tvímælis, hvort
lelkstjóri hefir ekki verið of háð-
ur „fyrri Skugga-Sveinum“, þeg-
ar hann og leikarinn sköpuðu
æfður leikari á ferð, sem þó er
ekki.
Loks leikur svo Tryggvi Kristj-
ánsson Ketil skræk og íekst víðast
fremur vel.
Eins og fyrr getur tóku frum-
sýningargestir leiknum mjög vel
og bárust leikstjóra og leikendum
blóm í leikslok.
Á undan leiksýningu léku menn
úr Lúðrasveit Akureyrar undir
stjórn Jakobs Tryggvasonar lög
úr sjónleiknum.
Leiksviðsstjóri var Oddur
Kristjánsson, en leiktjöld voru
máluð af Þorgeir Pálssyni-
ÁMrwtoniiðjiiii, stsrstð verh-
smiðja Mins ttkur til stirfit
tek’um Jóns sterka til fyrlrmynd-
ar. En kengurinn og garmsháttur-
inn gengur of langt og lýtir mjög
leik hans. Hann verður að rétta
betur úr sér og gæða vesalgamnið
dálítið meiri fínleik.
Vignir Guðmundsson sýnir á-
horfendum skemmtilegan Láren-
. . , v \ r * Ilinn 7. mavz sl. var fyrsti sekk
zius sýslumann. Kannske er þao ,
, .v . i r- . , i urinn með íslenzkum áburði fvllt-
vegna þess, að mer heiir sjaldan ,
* ,, . , ■ ur í Aburðarverksmiðjunni í
eða aldrei fallið leikur Vigms, og '
, , . Gufunesi. Voru þá liðnir rúmir
hann kom mer þvi nu a ovart, en ' 1
. ,. , 22 mán■ frá því er framkvcemdir
mer finnst hann fara Ijomandi vel ' 1 '
með þet'a hlutverk sitt, rétlur hó>ust' en }-,œr hófust 28' aPril
* , • 11952. Gert er ráð fyrir, að verk-
maður í rettu hlutverki. 'J
., • i, c r * smiðjan framleiði til vors 4—5
Matlhúdur bvemsdottir ler með _ ' '
þús. tonn, en í fyrra varð köfnun-
arefnisáburðar þörf landbúnaðar-
hlutverk Margrétar vinnukonu á
heimili sýslumanns, heldur full-
orðin í hlutverkið, en fer annars
vel með það og syngur Ijómandi
vel.
Jón Norðfjörð leikur mjög
skemmtilega Hróbjart vinnu-
mann.
ins 10.5 þús. tonn.
Talsvert vantar á að bygging-
arframkvæmdum sé lokið, en sér-
stök áherzla hefir verið lögð á
þann hluta, sem snertir fram-
leiðsluna beinlínis.
Haukur Jakobsson og Egill Jón
asson leika s'údentana Helga og Hráefní OQ Ofko.
Grim. Þetta eru heldur vandræða- Áburðurinn er búinn til úr lofti
hlutverk frá höfundarins hendi og og vatni. Valnið er fengið úr ánni
óþægileg í meðförum, en báðir Korpu. Er það leitt í 50 cm. píp-
komast þeir félagar snoturlega frá um 2800 m. og getur leiðslan flutt
Eingörtgu
köfnunarefnisóburður.
80% raforkunnar eru notuð við .
að kljúfa va'n í frumefni s’n, súr- (
efni og va’.nsefni (vetni). Mun ^
verksmiðjan framleiða 45 þúsund
rúmmetra á sólarhring. Úr loft-
inu verður unnið köfnunarefni,
og er gert ráð fyrir að framleiða
15 þús. rúmmetra af því á sólar-
hring. Vetni og köfnunarefni er
blandað saman og fæst þá amm-
oníak. Framleiðsla þess er 22 íonn
á sólarhring. Næsta þrepið er
framleiðsla sallpéturssýru (40
tonn á sólarhring) og seinas'.
ammonium nitrats, og er þá á-
burðurinn tilbúinn. Aðrar áburð-
artegundir verða ekki framleiddar
um sinn.
Krisfbjöi'n í Torfunesi
missir aSla hesfa sína úr
súrheyseitrun.
I síðastliðinni viku missti
Krislbjörn Vilhjálmsson, bóndi í
Torfunesi í Kölduklnn, alla hesta
sína, þrjá talsins. snögglega úr
einhverju fári. Er haldið að eitr-
un í skemmdu volheyi hafi vald-
ið. Allt voru þet’a afbragðshest-
ar, tvelr dráttarhestar og einn
reiðhestur. Voru þeir allir skotn-
ir, er sýnt þótti, að þeim yrði ekki
borgið frá dauða, og dysjaðir all-
ir í einni gröf.
Er hér um mjög iilfinnanlegt
Ijón elnyrkjubónda að ræða.
___*
Nógir peningar
í bæjarsjóði
Bæjarráð Akureyrar liefir lagt
til, að Jónasi Jakobssyni, Brekku-
götu 15, verði veittar 10 þús. kr.
úr bæjarsjóði gegn því, að hann
leggi fram fyrir næsta haust „í'ar-
legar tillögur og uppdrætti að
myndskreytingu bæjarins eða á-
kveðins hluta í bænum“. Ódýrar
tillögur það.
Þá hefir bæjarráð samþykkt að
leggja til við bæjarstjórn, að
Barnakór Akureyrar verði veitlar
35 þús. kr. til söngfarar íil Nor-
egs á næsta sumri.
Ekki þarf að geta þess, að þetta
er hvort tveggja fjárveiting utan
fjárhagsáætlunar bæjarins, og
virðist því svo, senr bæjarráð
telji fjárhagsástæður bæjarlns
rýmri nú en oft áður, þegar til
hans hefir verið leitað um nauð-
synlegan fjárhagsstyrk. Er það
auðvitað gleðilegt, ef svo skyldi
hlutverkinu. 250 lítra á sek. Orkan, sem til ^ ® þÚS. lestlr Ó ári.
Kotungana Geir og Grana leika framleiðslunnar þarf, er eingöngu^ Verksmiðjan mun framleiða 50
þeir Jóhannes Jónasson og Björn raforka. — Föst orkuþörf verk- tonn saltpéturs eða 1000 poka á
Sigmundsson prýðilega. Sérstak- smiðjunnar er 3100 kw. en við sólarhring. Til jafnaðar verða af-
tekst hins vegar ekki að gæða Sig-1 lega þótti mér Jóhannes gera með fyrstu framleiðslu getur hún orð- köstin því 1 poki á V/2 mínútu.
urð þeirri þorinmennsku og raun-1 ágætum mikið úr annars lillu | ið 16 þús. | Ársframleiðslan verður 18 þús.
lestir og er það miklu meira en
ársnotkunin hér á landi. Áburður-
inn er sterkur (33% köfnunar-
efni), og er það einkar hen'ugt,
þar sem flulningskostnaður er
inikill- Auk áburðar mun fást am-
moníak, hreint súrefni og köfnun-
arefni í verksmiðjunni. Úr köfn-
unarefni er hægt að framleiða
plast.
Allt hráefni er innlent nema
leir, sem notaður er íil að húða
saltpéturskristallana til að þeir
þoli raka loftsins. Leir þessi er
um 4% hráeínisins. Hann mun
vera til hér á landi, en vinnslu-
skilyrði eru ókunn ennþá. Enn er
ekkert vltað um væntanlegt verð
áburðarins. Áburðurinn verður
seldur í smekklegum 50 kg. pok-
um og ber nafnið „Kjarni*’1.