Alþýðumaðurinn - 19.11.1964, Blaðsíða 1

ALÞÝDU
MADURINN
Fullfrúar 362, og hafa aldrei verið fleiri.
Tuttugasta og níunda þing
Alþýðusambands íslands var
sett mánud. 16. nóv. í íþrótta-
húsi KR í Reykjavík. Fulltrúar
á þinginu eru 362, fleiri en
f OLAFUR FRIÐRIKSSON
Nýlega er látinn í Reykjavík Ólafur
Friðriksson, fyrrv. ritstjóri, 78 ára að
aldri. Með honum er í valinn fallimi
fyrsti brautryðjandi jafnaðarstefnunnar
hér á landi, hugsjónamaður og vígreif
hardagahetja.
Ólafur fæddist á Eskifirði 16. ágúst
1886. Á æskuárum dvaldizt hann um
skeið hér á Akureyri, og lauk gagnfræða-
prófi hér. Síðar dvaldist hann í Kaup-
mannahöfn um 8 ára skeið við nám og
ritstörf og kynntist þar stefnu lýðræðis-
jafnaðarmanna. Árið 1914 kom hann til
Akureyrar á ný og hóf hér baráttu sína,
bæði innan verkalýðshreyfingarinnar og
út á við. Stofnaði hann hér jafnaðar-
mannafélag hið fyrsta í landinu. En verk-
svið hér nyrðra reyndist honum of þröngt,
og innan skamms fluttist hann til Reykja-
víkur, og þar stofnaði hann blaðið Dags-
brún, sem raunverulega var fyrsti mál-
svari jafnaðarstefnunnar á íslandi, enda
þótt hið litla Alþýðublað Péturs G. Guð-
mundssonar væri að vísu nokkrum árum
eldra. Eftir komuna til Reykjavíkur rak
hver viðburðurinn annan í sögu hinnar
vaxandi alþýðuhreyfingar og var Ólafur
hvarvetna í fararbroddi, stofnun Sjó-
mannafélags Reykjavíkur, Alþýðusam-
bandsins og Alþýðuflokksins. Sat Ólafur
lengi í stjórnum þessara samtaka. Rit-
stjóri Alþýðublaðsins. var hann frá stofn-
un þess 1919 og síðar 1929—1932, og
ritaði lengi mikið í það. Hann gegndi
fjölmörgum trúnaðarstörfum fyrir flokk-
inn, var meðal annars hæjarfulltrúi í
Reykjavík um langt árabil.
Það þurfti meira en meðalkjark til
þess að gerast málsvari verkalýðsins og
baráttumaður fyrir jafnaðarstefnuna á
þeirn árum, sem Ólafur Friðriksson geist-
ist fram á vígvöllinn. Enda hlaut hann
mikið aðkast og jafnvel ofsóknir á þeim
árum. En hann var knúinn fram af eldi
hugsjónanna og þeirri óbilandi sannfær-
ingu, að rétt væri stefnt. Hins vegar var
Óafur meiri hugsjóna- og baráttumaður
en raunsæismaður, kom það oft fram í
baráttuaðferð hans fyrstu árin og olli því,
að hann varð ekki slíkur foringi, er til
lengdar lét, sem áhugi hans og þekking
hefðu getað bent til. Eins og margir fleiri
trúði hann því um skeið, að byltingin í
Rússlandi mundi verða sigur jafnaðar-
stefnunnar í heiminum, og hann hlaut að
súpa þann beiska hikar vonbrigðanna að
sjá hinar helgustu hugsjónir jafnaðar-
stefnunnar, frelsi og mannréttindi, troðin
í svaðið af hinum rússnesku einræðisherr-
um. Hin síðari árin hafði Ólafur sig lítt í
frammi en var alltaf brennandi í andan-
um, síungur og áhugasamur meðan heils-
an entist, en hún var þrotin með öllu
nokkur síðustu árin.
Ólafur Friðriksson var fjölmenntaður
maður og ritfær með ágætum. Lét hann
sér fátt mannlegt óviðkomandi, og fékkst
meðal annars við skáldsagnagerð. Hann
var náttúrufróður og náttúruunnandi, og
bera mörg rit hans því vitni, og hann mun
vera einn fyrsti talsmaður náttúruverndar
hér á landi. Einnig mun hann hafa verið
með þeim allra fyrstu, er eygði mögu-
leika á að nota jarðhita til ræktunar í
stórum stíl, og gerðu menn ótæpt gys að
honum fyrir.
Snemma á árum skrifaði Ólafur all-
margar greinar er hann nefndi Sumar-
auka. Fjölluðu þær um möguleika þess,
að láta aukna þekkingu og tækni skapa
oss lengra sumar í aukinni ræktun og
atvinnu. Mér virðist þessi greinaheiti
táknræn um líf og starf Ólafs Friðriks-
sonar. Hann vann alla ævi í þjónustu
þeirra hugsjóna, þeirrar stefnu, sem skap-
ar þjóðunum betra og fegurra líf. Fyrir
það munu ókomnar kynslóðir þakka hon-
um og heiðra hann.
St. Std.
nokkru sinni áöur. Forseti sam-
bandsins, Hannibal Valdimars-
son setti þingið með ræöu þar
sem hann í upphafi bauð full-
trúa og gesti velkomna. Þá
minntist hann forsetafrúarinnar
Dóru Þórhallsdóttur, og vottuðu
fundarmenn henni virSingu
sína meS því aS rísa úr sætum.
Einnig minntist forsetinn lát-
inna verkalýSsforingja og bar-
áttumanna verkalýSshreyfingar-
innar og þá sérstaklega Ólafs
FriSrikssonar, sem var einn af
höfuSbrautrySjendum verkalýSs-
baráttunnar og jafnaSarstefn-
unnar á íslandi.
Hannibal vék síSan aS þing-
inu, sagSist vona aS þaS bæri
gæfu til aS leysa þau brýnu
verkefni sem nú biSu úrlausnar.
Kaupgjalds- og kjaramálin
væru eitt mikilvægasta verkefni
þingsins, og þrátt fyrir góSæri
undanfarinna ára hefSu raun-
tekjur verkamanna minnkaS, og
ekki væri lengur hægt aS lifa af
átta stunda vinnudegi. ÞingiS
verSur aS móta réttlátar kröfur
í þessum efnum, sagSi Hannibal.
AnnaS verkefni þingsins væri
stytting vinnutímans, sem væri
engu þýSingarminna mál en
kaupgjaldsmálin. Þingkjörin
nefnd starfar nú aS lausn þess-
ara mála.
FagnaSi forseti því aS núver-
andi forsætisráSherra hefSi sýnt
skilning á, aS þetta mál þyrfti
aS leysa
Hannibal ræddi nokkuS fjár-
hagsvandræSi sambandsins, og
kvaS þau vera orSin meS öllu
óviSunandi. ÁkvæSi um gjöld
og tekjur ættu ekki aS vera
bundin aS lögum, sagS.i hann,
heldur ætti hvert einstakt þing
aS ákveSa þaS.
Eins og nú er, eru þingin
alltof fjölmenn, sagSi Hannibal,
þau kosta offjár, og erfitt er aS
finna hentugt húsnæSi fyrir
þau.
Eins og nú horfSi væru sam-
tökin aS komast í skipulagsleg-
ar ógöngur, en svar viS því
hvernig breyting ætti aS fara
fram lægi ekki á lausu.
— Ég sé ekkert því til fyrir-
stöSu, aS stjórn A.S.I. verSi kos-
in hutfallskosningu, sagSi
Hannibal, þótt slíkt eigi aS mín-
um dómi verr viS í einstökum
félögum, og eins tel ég rétt aS
kjörtímabil stjórnar A.S.Í. verSi
4 ár en ekki tvö eins og nú.
ÞaS verSur aS finna lausn á
þessum vandamálum, sagSi
Hannibal, og ef þær úrbótatil-
lögur, sem fyrir þetta þing verSa
lagSar, ná ekki fram aS ganga,
mun ég ekki gefa kost á mér til
endurkjörs.
AS því búnu lýsti hann þingiS
sett, og árnaSi því farsældar í
störfum sínum.
Næstur tók til máls forseti
norska AlþýSusambandsins,
Konrad Nordahl, sem flutti þing-
inu kveSjur frá AlþýSusam-
böndunum í Noregi, SvíþjóS og
Danmörku. Einnig færSi hann
sambandinu aS gjöf víkingaskip
úr silfri.
Ennfremur fluttu þinginu árn-
aSaróskir Kristj án Thorlacius,
fulltrúi B.S.R.B., Kristján Karls-
son, fulltrúi Stéttarsambands
bænda, Gylfi Magnússon, full-
trúi ISnnemasambands íslands
og BöSvar Steinþórsson, fulltrúi
Farmanna- og fiskimannasam-
bands Islands.
Voru þá tekin fyrir kjör-
bréf, voru þau öll afgreidd
ágreiningslaust, og mun þaS
vera einsdæmi miSaS viS undan-
farin þing.
Fundarritarar fyrsta daginn
voru Björgvin Brynjólfsson og
Tryggvi Emilsson.
Á þriSjudag fór fram kosning
forseta og varaforseta þingsins.
Forseti var kjörinn Björn Jóns-
son, Akureyri, meS 198 atkv.
Eggert G. Þorsteinsson hlaut
156 atkv. Varaforsetar voru
kjörnir Óskar Jónsson, Selfossi
og Jón Snorri Þorleifsson, Rvík.
Landssamtök æða- og
hjarfosjúkdómavornar-
félaga stofnuð
Stofnfundur landssamtaka
hjarta- og æSasjúkdómavarna-
félaga á íslandi var haldinn í
Reykjavík 25. okt. s.l., sátu
fundinn um 50 fulltrúar 18
svæSafélaga.
Á fundinum var gengiS frá
setningu laga samtakanna og
fyrsta stjórn kosin.
Auk fundarstarfa flutti próf.
SigurSur Samúelsson mjög fróS-
legt erindi um hjarta og æSa-
sjúkdómavarnir. Stjórn „Hjarta-
verndar“ skipa þessir menn:
SigurSur Samúelsson próf.,
form., DavíS DavíSsson, próf.,
Eggert Kristjánsson stórkaupm.,
Pétur Benediktsson, bankastjóri
og Óskar Jónsson, forstjóri.