Íslendingur - 15.02.1963, Blaðsíða 7

Gluggað í brunamála- og eldsvoðasögu bæjarins
(Framhald af bls. 1)
sólarhringinn árið um kring,
og eru brunaverðir fjórir. Þó
verð ég að telja ófullnœgjandi
að hafa einn vörð á stöðinni í
einu, a. m. k. á vetrum í mis-
jöfnum veðrum. Ur þessu er
húið að bæta víða á Norður-
löndum að næturlagi. Þá er það
til mikils öryggis, að bruna-
varzlan hefur sérstakt síma-
númer, ef kalla þarf út slökkvi-
bíl, og e. t. v. síðar slökkviliðið,
enda eru þá brunaboðar jafn-
framt úr sögunni, sem stundum
eru notaðir til að gabba liðið.
-— Hvað gerist, þagar kallað
er á slökkviliðið í dag?
— Þá fer varðstjórinn, sem á
vakt er, — kallar annan í stað
sinn, — og ekur á brunastað.
Ef eldur er lítill, tekst honum
venjulega að slökkva eldinn
með úða úr háþrýstidælu, en
ef eldur er orðinn magnaður,
þegar kallið berst, eru um 15
menn kallaðir út, en ef um mik-
inn eld er að ræða, er aukaliði
bætt við. Auk slökkviliðsstjóra
og brunavarða er um 15 manna
slökkvilið, sem fyrst er kallað
til og síðan varalið. En í lang-
flestum útköllum undanfarin
ár hefur ekki þurft á útboði
slökkviliðsins að halda, heldur
liefur sá brunavörður, er kem-
ur fljótt á staðinn, þar sem í
hefur kviknað, getað slökkt sam
stundis með úðadælunni, án
þess að teljandi skemmdir verði.
BRUNABÍLARNIR.
— Og hvað um tæki slökkvi-
liðsins þá og nú?
— Fyrsta brunabílinn fékk
bærinn síðla árs 1929. Nú í dag
er liðið búið tveim bílum, sem
bærinn á, og eru báðir búnir há-
þrýstidælum og á þeim eru
vatnstankar. Eldri bíllinn er frá
1947 og þarfnast aðgerðar, en
þó er hann góður í akstri, eink-
um í vondu færi. Svo tilheyrir
kraftmikil hjóladæla ásamt
smærri dælum og möi'g hundr-
uð metrar af slöngum. Þess má
líka geta, að við eigum full-
komna fallmottu til björgunar
á fólki, og í hana er óhætt að
stökkva úr all-mikilli hæð.
Einnig marga stiga, en þó þyrft-
um við að fá enn hærri stiga
og ýmislegt fleira er að öryggi
lýtur.
SJA UM NÁGRENNIÐ.
— Þið þurfið oft út í nágrenn-
ið til aðstoðar við slökkvistörf?
— Já, við geymum hér á stöð-
inni sérstakan bíl, sem nokkrar
nágrannasveitir eiga í félagi, og
ef einhversstaðar kemur upp
eldur á því svæði, fer einhver
frá slökkviliðinu á bílnum á
staðinn, en auk þess þarf oft á
meiri aðstoð að halda, og fara
þá fleiri úr liðinu á vettvang
með meiri tæki. Umsjón þessa
slökkvibíls hreppanna er alveg
á vegum Slökkvistöðvarinnar
hér, og sér hún um hirðingu
hans.
— Hafa ekki eldvarnir verið
bænum dýrar frá fyrstu tíð?
— Ekki skal ég segja um,
hvort þær hafa hækkað tiltölu-
lega meira en aðrir útgjalda-
liðir bæjarsjóðs. Ég hef það eitt
úr minni upptöku úr skjölum
og gögnum, að árið 1931 var
veitt til eldvai'na 7500 krónum
en í dag 735 þús. krónum.
KYNNTI SÉR BRUNA-
VARNIR.
—- Okkur minnir, að þú færir
einhvenrtíma utan til að kynna
þér eldvarnir.
— Já, ég fór á mót norrænna
slökkviliðsmanna í Osló sum-
arið 1956, og einnig hef ég far-
ið á eigin vegum til Kaupmanna
hafnar, og dvaldi þar nokkra
daga á aðal-slökkvistöðinni og
fékk að fylgjast þar nokkuð
með störfum liðsins. Það sem
helzt vakti athygli mína var,
hve ráðamönnum var þar ljóst,
hve dýrt er að halda uppi
slökkviliði, en hve miklu dýrara
er að láta brenna, og þar krefst
almenningur hinnar fullkomn-
ustu þjónustu í brunavörnum.
STÓÐ TIL AÐ FLJÚGA TIL
SLÖKKVIST ARF A.
— Nokkuð minnisvert úr
starfinu?
— Það er auðvitað margs að
minnast. Minnisstæðasti brun-
inn er þegar Gamla hótelið
brann um árið (Aðalstræti 12),
en hann ér mesti bruninn, sem
við höfum lent í á þessum síð-
Ustu 10 árum. Þá er mér í
minni, þegar stóð til, að við
þyrftum að senda menn og tæki
með flugvél, þegar stórbruni
varð á Raufarhöfn, en frá því
Var horfið, þegar nærstatt varð-
skip fór á staðinn með öflugar
dælur. Því miður hafa orðið
mannskaðar í brunum, sem orð-
ið hafa á þessu tímabili, og það
verður öllum er nærri koma,
minnisstæðara en flest annað
viðkomandi einstökum eldsvoð-
um.
— Hvað viltu svo segja um
brunamálin í dag?
— Það, sem við helzt þörfn-
umst að mínu áliti í dag, er við-
bót á föstum starfsmönnum við
eldvarnirnar, og mundi það
þýða stór-aukið öryggi í bæn-
um, ekki eingöngu í sambandi
við bruna-útköll, heldur og í
sambandi við sjúkraflutninga,
er mundi létta störfum af of fá-
liðaðri lögreglu. Og mundi slík
ráðstöfun þó í engu taka fram
þeim stórhug, er hér var sýndur
við stofnun hins fyrsta slökkvi-
liðs í byrjun aldarinnar.'
FLETT BLÖÐUM.
í þeirri úrvinnslu blaða, sem
Gunnar leyfði okkur að skyggn
ast í, eru margar ítarlegar frá-
sagnir af húsbrunum á Akur-
eyri, og virðast blöðin um og
upp úr síðustu aldamótum hafa
haft talsverða tilburði til að
flytja ítarlegar fréttir úr bæ og
nágrenni, en þá voru eldsvoðar
og skipskaðar helztu váfregnir
blaðanna, enda voru þá umferða
slysin á landi og í lofti óþekkt ,
fyrirbæri.
Þegar blöðin segja í dag frá
brunatjóni á húsum eða öðrum
eignum, er valdið hafa milljóna
tjóni, er fréttin venjulega af-
greidd með því, að eldsupptök
séu ókunn, málið í rannsókn,
eða að grunur leiki á um að
kviknað hafi í út frá rafmagni.
Svo sjaldan söguna meir. Hins
vegar urðu stórbrunar hér á Ak
ureyri á fyrstu árum aldarinn-
ar blöðunum að miklu efni og
löngu máli. Sem dæmi um það
er frásögn Norðra 26 okt. 1906
af réttarhöldum í Oddeyrar-
brunanum það haust, er nær
100 manna urðu húsvilltir, en 6
hús höfðu þar brunnið með 6
sölubúðum og timburlager Sig-'
urðar Bjarnasonar timburkaup
manns auk fjölda íbúða
Um réttarhöld í þessu brung-
máli segir blaðið svo:
„Ofróðir eru menn með öllu
að kalla má um það, hvernig
eldurinn hefur komið upp. Bæj
arfógetinn hóf þegar rannsókn
um það á föstudaginn og yfir-
heyrði hinn mesta fjölda vitna
og voru síðan stöðug réttarhöld
dag eftir dag, en nú munu þau
til lykta leidd. Mun það mega
teljast með öllu víst, að eldur-
inn hefur ekki komið upp af
mannavöldum, og að þær sögur,
sem mælt er að hafi verið sagð-
ar í þá átt, eru með öllu ósann-
ar. Eru það góð tíðindi og gleði
leg, og undarlegur hefði sá
brennuvargur mátt vera, sem
hefði treyst sér til að sýna sig
meðal manna eftir að hafa vald
ið slíkum atburðum og tjóni fyr
ir fjölda fólks.
Sennilegt mun það vera, að
eldurinn hafi komið upp á þann
hátt, að kviknað hafi í sóti inn
an í eystri reykháfnum í húsi
Halldórs Jónassonar. Hreinsun-
ardyr voru á reykháfinum á
neðsta gólfi og vissu út að
geymsluherbergi því, er Einar
Jónsson málari hafði á leigu.
Rétt við hreinsunardyrnar risu
upp með þilinu nokkur hrífu-
sköft, og lágu þau að hillu, er
var nálægt miðju þilsins. Á
þeirri hillu stóðu dunkar með
kópallakki. Er ekki ólíklegt, að
eldurinn hafi hrunið út um
hreinsunardyr reykháfsins, kom
izt að hrífusköftunum, þaðan
að hillunni, er kópallakkið var,
þaðan í þilið og svo allt staðið
í björtu báli. Hugsanlegt er það
líka, að eldurinn hafi sprengt
reykháfinn og sundrað neðsta
hluta hans, því enginn var á
neðsta gólfi hússins um það
leyti er eldsins varð vart, en
hin tilgátan virðist þó senni-
legri.“
Já, þannig reyndu Akureyrar
blöðin að fræða lesendur sína
fyrir meira en hálfri öld, og
væri freistandi að taka meira
úr þeim um þetta efni, en hér
verður að nema staðar. J.
- Fyrsta iniianlands-
flug Straumfaxa
(Framhald af blaðsíðu 8)
Já, já. Þetta er prýðis mask-
ína.
— En einkennisstafirnir eru
ekki eins og áður hjá F. í.
— Nei, það er rétt. Hingað til
hafa allar vélar félagsins verið
merktar TF-ÍS og síðasti stafur-
inn breytilegur. Þessi vél hefur
einkennisstafina TF-FÍD, og
mun ætlunin, að framvegis
verði stafirnir Fí notaðir á eftir
þjóðareinkenninu TF. í gríni
kalla starfsmenn félagsins vél-
ina Fidel Castro, en það þýðir
ekkert fyrir þig að gera neina
uppreisn hér um borð. Við er-
um rétt að lenda á Egilsstöðum,
og sýnir þú eithvað slíkt af þér,
verður þú bara_skilinn þar eftir.
Eftir nokkra dvöl á Egilsstöðum
er haldið til Akureyrar. Oræfin
eru snævi þakin, en snjólagið
er þunnt og víða sér í auð kletta
rið og bera hóla. Á Egilsstaða-
flugvelli voru menn frá flestum
stöðum þar í nágrenni. Þeir
koma á jeppum frá Reyðarfirði,
Eskifirði og Norðfirði, en frá
Seyðisfirði kom snjóbíll, og seg-
. ir bílstjórinn. niér, að aðeins
slíkum bílum sé sú leið fær.
Greinilegt er, að mikið meiri
snjór er á Austurlandi en hér.
Eftir 39 mínútur er lent á Akur-
eyri, og ég kveð áhöfn vélarinn-
ar og farþega. Vélin heldur
skömmu síðar til Reykjavíkur,
og þar með er fyrstu innanlands
flugferð Straumfaxa TF- FÍD
lokið.
s.
GÓÐUR ÁBURÐUR
A: Því ertu með þessar löngu
neglur, maður? Þú getur brot-
ið þær, ef þú rekur puttana ein
hversstaðar í og svo safnast
skítur undir.
B: Já, það er nú einmitt það,
góði. Ég fékk nefnilega nógan
áburð á lóðina mína í fyrra með
því að klippa ekki neglurnar.
I.O.O.F. — 1442158V2 —
Frá Kristniboðshúsinu ZION.
Sunnudaginn 17. febr. Sunnu-
dagaskóli kl. 11 f. h. Samkoma
kl. 8,30 e. h. Björgvin Jörgen-
son talar. Allir velkomnir.
MESSAÐ í Akureyrarkirkju kl.
2 e. h. á sunnudaginn kemur.
Biblíudagur. Tekið við gjöf-
um til biblíufélagsins. Sálm-
ai’ nr.: 30, 431, 136, 43 og 687.
P. S.
AUSTFIRÐINGAFÉLAGIÐ á
Akureyri heldur árshátíð sína
að Hótel KEA, laugardaginn
23. febrúar. Nánar auglýst
síðar.
75 ÁRA verður í dag Björn Ás-
geirsson fyrrv. kirkjugarðs-
vörður Goðabyggð 7.
MELASÖFNUNIN. N. N. kr.
200, B +S kr. 100, Ónefndur
kr. 200, Þ og S kr. 200.
BRAGVERJAR. Fundur í Gilda
skálanum fimmtud. 21. febr.
kl. 20.30. Aðalfundur.
IIÚNVETNINGAR. Þorrablót
Húnvetningafélagsins ‘ verður
laugard. 23. þ. m. í Lands-
bankasalnum. Nánar síðar.
ÁTTRÆÐUR varð í gær Oddur
Kristjánsson frá Glæsibæ.
Hann er einn úr þeim hópi,
er fór í söngför til Noregs
með Heklu 1905, en sá hópur
er nú tekinn að þynnast. En
síðan hefur Oddur verið sí-
syngjandi og syngur enn í
Karlakórnum Geysi. Enginn,
sem sér hann léttfættan á göt
unni, myndi láta sér til hugar
koma, að þar fari áttræður
maðúr.
LESSTOFA íslenzk-ameríska
félagsins, Geislagötu 5 Ak-
ureyri. Útlán á bókum, blöð
um og hljómplötum: mánu-
daga og föstudaga kl. 6—8
síðd. Þriðjud. og fimmtud.
kl. 7.30—10 síðd. Laugard.
kl. 4—7 síðd.
Verkstæðisbygging á Litla-
Hrauni eyðileggst af eldi og öll
áhöld og munir, sem í henni
voru. Grunur um, að eldsupp-
tökin séu af mannavöldum.
Skáli, áfastur íbúðarhúsinu í
Kaldaðarnesi, er notaður var til
íbúðar og mötuneytis fyrir
verkamenn, brennur til kaldra
kola. Eigandi Kaldaðarness er
Jörundur Brynjólfsson fyrrv.
alþm., og er tjónið af brunan-
um mikið.
Björn Pálsson kaupir 16 farþega
flugvél og hyggur einkum á
áætlunarflug til Vestfjarða.
Togbáturinn Sævaldur frá
Djúpavogi tekinn að veiðum í
landhelgi í 3. sinn á nokkrum
dögum. Vestmannaeyjabátur
tekinn að ólöglegum veiðum í
sama sinn.
Búnaðarþing sett og haldið í
Reykjavík.
[SLENDINGUR