Faxi - 01.12.2000, Blaðsíða 41

FAXl JÓLABLAU 2000
Sögur
Ein vinsælasta þjóðsagnapersóna
Tyrklands var heimspekingurinn og
fræðimaðurinn Nasr-ed-Din (nafnið
þýðir Sigur Trúar) Khoja, kallaður
Nasreddin. Þótt hann væri yfirleitt
klókur og úrræðagóður, hagaði hann
sér gjaman eins og ómenntaður ein-
feldningur og því urðu til margar sög-
ur af honum, sumar uppspuni en aðrar
byggðar á traustum heimildum. Hér á
eftir fara nokkrar stuttar frásagnir af
honum í nýrri þýðingu Þorsteins Egg-
ertssonar.
KOKKURINN OG BETLARINN
Aumur betlari frá Aksehir fann
brauðmola á götunni og var að velta
því fyrir sér hvemig hann gæti bragl-
bætt hann þegar hann gekk fram hjá
eldhúsi veitingastaðar. Þaðan barst
ljúffengur matarilmur að vitum hans.
Þegar hann leit inn um opinn glugg-
ann, sá hann pönnu fulla af snarkandi
kjöti á eldstæðinu. Hann setti brauð-
molann á viðargrein og hélt henni yfir
steikarpönnunni þar til brauðiðvarorð-
ið mjúkt af gufunni. Þá át hann það.
Kokkurinn horfði steinhissa á þessar
aðfarir. Hann greip í fátæklinginn, um
leið og hann kláraði brauðið, og heimt-
aði borgun af honum.
Veslings betlarinn neitaði að borga,
enda sagðist hann ekki hafa fengð
neitt hjá kokknum. Það vildi svo til að
Nasreddin var sveitadómari Aksehir
um þessar mundir, svo að kokkurinn
fór með betlarann til hans og sagði
honum alla söguna. Þegar Nasreddin
hafði hlustað, tók hann nokkra peninga
úr vasa sínum og hringlaði þeim í lóf-
um sér.
„Hlustaðu nú á þetta lagsmaður,"
sagði hann við kokkinn. „Það eina sem
þú færð fyrir þinn snúð í dag er
hringlið af þessum peningum."
„Hvemig geturðu leyft þér að koma
svona fram við mig?“ spurði kokkur-
'nn yfir sig undrandi og sár.
„Þetta er bara sanngjöm borgun
fyrir það sem þú ferð fram á,“ sagði
Nasreddin. „Maður sem er svo nískur
að heimta peninga fyrir gufuna af kjöt-
af Tyrkjanum Nasreddin
ÞÝDDAR AF ÞORSTEINI EGGERTSSYNI
inu sínu verður að láta sér nægja
hringlið í nokkmm peningum."
í KAUPSTAÐNUM
Nasreddin fór í kaupstaðinn og datt
í hug að kaupa sér buxur. Hann fór inn
í fatabúð við markaðstorgið, fann buxur
sem honum leist vel á og bað kaup-
manninn að pakka þeim inn. Þegar
hann var á leiðinni út hvarflaði það að
honum að eiginlega ætti hann ágætis
buxur, svo hann sagði við kaupmann- |
inn:
,,Ég er búinn að skipta um skoðun. j
Láttu mig hafa góðan frakka í staðinn."
Kaupmaðurinn náði í frakka sem
hann taldi hæfa Nasreddin og færði
honum. Nasreddin fór í frakkan og
var á leiðinni út þegar kaupmaðurinn
kallaði í hann og sagði:
„Þú átt eftir að borga fyrir frakkann,
herra.“
„Hvað kemur næst?“ spurði Nas-
reddin alveg rasandi. „Eg skildi eftir
buxumar í staðinn fyrir frakkann."
„En þú borgaðir ekki fyrir buxurn-
ar,“ sagði kaupmaðurinn.
„Hverskonar furðufugl ertu eigin-
lega?“ spurði Nasreddin og horfði
steinhissa á kaupmanninn. „Til hvers
ætti ég að borga fyrir buxur sem ég hef
aldrei keypt?“
STJÖRNUMERKIÐ
Nasreddin var eitt sinn spurður í
hvaða merki hann væri fæddur. Hann
hugsaði málið svolitla stund en sagði
síðan: „Ef ég man rétt, þá sagði móðir
rnín mér, þegar ég var krakki, að ég
hafi fæðst í lambsmerkinu."
„Lambsmerkinu?" át sá sem spurði
upp eftir honum. „Það er ekki til neitt
sem heitir lambsmerki. Þú hlýtur að
meina hrútsmerkið."
„Ja, það getur svosem vel verið að
lambið sé orðið að hrút núna,“ sagði
Nasreddin, „enda em meira en fjöm-
tíu ár síðan ég fæddist.“
NASREDDIN
STAÐINN AÐ VERKI
Einn daginn fór Nasreddin í gaið
nágranna síns og fór að stela melónum
gullrótum, næpum og öllu sem hann
gat náð í. Hann var í miðjum klíðum að
fylla poka sinn af góðgætinu þegar
eigandinn birtist skyndilega.
Nasreddin varð dauðhræddur. Þegar
gaiðyrkjubóndinn spurði hvað hann
væri að gera þarna, svaraði hann:
„Það geysaði þvílíkur stomiur í nótt
að ég fauk hingað.“
„Einmitt það já? En hvers vegna
tókst þá allt þetta græmneti?"
„Héma, sjáðu til," sagði Nasreddin.
„Þegar stormurinn feykti mér hingað
greip ég í allt sem hönd á festi til að
fjúka ekki lengra."
„Ætlastu til að ég trúi þessum
þvættingi?" spurði gaiðyrkjubóndinn.
„Hvemig stendur þá á því að pokinn
þinn er fullur af grænmetinu?"
, Ja...“ sagði Nasreddin. „Eg var ein-
mitt að velta því fyrir mér líka.“
KETILL AÐ LÁNI
Einu sinni bað Nasreddin nágranna
sinn að lána sér stóran, forláta kopar-
ketil. Þegar hann var búinn að nota
hann, setti hann svolítinn skaftpott
ofan í hann og skilaði honurn svo.
Þegai' nágranninn sá skaftpottinn sagði
hann:
„Hvað er nú þetta?“
Nasreddin svaraði: „Ja, meðan ket-
illinn var hjá mér eignaðist hann
bam.“
,J>að vom aldeilis góðar fréttir,“
sagði nágranninn og fór ánægður heim
með ketilinn.
Nokkmm dögum seinna fékk Nas-
reddin ketilinn lánaðan aftur og fór
með henn heim til sín. Nágranninn
beið rnargar vikur eftir honum. Þegai'
hann var orðinn leiður á biðinni, fór
hann til Nasredins og bankaði hjá hon-
um. Þegar Nasreddin kom til dyra
sagði nágranninn:
„Ég vil fá ketilinn minn aftur.“
„O, ég samhryggist þér,“ sagði Nas-
reddin. „Ketillinn er dáinn."
„Hva...?“ sagði nágranninn alveg
gáttaður. „Hver hefur nokkurntíma
heyrt um að ketill geti dáið?"
,Já, það var mjög undarlegt," sagði
Nasreddin íúllur samúðar. „En úr að
hann gat eignast bam, þá er svosem
ekkert athugavert við að hann hafi
dáið.“
NASREDDIN PRÉDIKAR
Einu sinni var Nasreddinn fenginn
til að prédika nokkrar vikur í bænurn
Aksehir. Hann fór þangað óundirbú-
inn. Þegar hann steig upp í prédikun-
arstólinn, leit hann yfir söfnuðinn og
sagði:
, Jæja vinir mínir, vitíð þið hvað ég
ætla að tala um í dag?“
„Nei, það vitum við ekki,“ sagði
fólkið.
„Fáfræði er óafsakanleg,“ sagði
Nasreddin. „Ef þið vitið ekki einu
sinni hvað þið ætlið að hlusta á, þýðir
ekkert fyrir mig að fara að segja ykkur
það. Farið heim og takið ykkur á.“
Viku seinna prédikaði hann aftur,
leit yfir söfnuðinn og spurði sömu
spumingar og áður.
Allir í söfnuðinum luku upp einum
rómi og sögðu:
,Já, við vitum hvað þú ætlar að tala
um.“
„Nú’“ sagði Nasreddin svolítið foj.
„Fyrst þið vitíð það, þá sé ég enga
ástæðu til að segja ykkur það.“
Fólkið fór heim en á leiðinni komu
menn sér saman um að ef hann kæmi
með þessa spumingu einu sinni enn,
þá ættu allir sem væm vinstra megin í
salnum að þykjast vita svarið en hinir
ekki. Og þegar Nasreddin korn í þriðja
skiptið til að predika, beið söínuðurinn
spenntur.
Nasreddin spurði, enn sem áður,
hvort fólkið vissi hvað hann ætlaði að
tala um. Allir sem vom vinstra megin
í salnum kinkuðu ákaft kolli og þóttust
vita það en hinir hristu hausinn og
þóttust ekkert vita.
Nasreddinn, hallaði sér grafalvai-
legur fram á ræðustólinn og sagði:
„Jæja. Þá finnst mér réttast að þeir
sem vita það segi það hinum sem vita
það ekki.“
Svo fór hann heim og prédikaði
aldrei aftur í Aksehir.
FAXI 89