Fréttatíminn - 04.10.2013, Blaðsíða 28

Ég hélt í raun
og veru ekki
að Íslensku
bókmennta-
verðlaunin
myndu skipta
það miklu
máli, þannig
lagað.
– G Ó Ð U R Á B R A U Ð –
Í S L E N S K U R
GÓÐOSTUR
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
M
S
A
6
55
52
0
9/
13
Þ egar Ísland hrundi og þarfn-aðist Guðs blessunar í októ-ber 2008 bjó rithöfundurinn
Eiríkur Örn Norðdahl í Helsinki.
Allar hans tekjur voru í íslensk-
um krónum þannig að hann fékk
að kenna á hruninu eins og aðrir.
Eftir því sem hitnaði í kolunum hér
heima komst hann í meira uppnám
þar sem hann horfði á vini sína, nán-
ast í beinni á vefmiðlunum, ryðja
burt ríkisstjórn Geirs H. Haarde
með pottaglamri og slagorðum. Þá
flæddu ljóð fram hjá skáldinu sem
horfði á í fjarlægð og þau eru nú
komin út í bókinni Hnefi eða vit-
stola orð, á einmitt fimm ára afmæli
Búsáhaldabyltingarinnar.
„Bókin er skrifuð á svona tveim-
ur til þremur mánuðum. Á bilinu
október-desember 2008,“ segir Ei-
ríkur Örn. „Þannig að hún er búin
að vera til svolítið lengi og ég er
búinn að fikta eitthvað í henni en
það eru engin lifandis ósköp. Þegar
maður er með þetta sjónarhorn frá
útlöndum þá bæði glatar maður og
einhverju og maður fær eitthvað.
Maður sér hlutina allavegana aðeins
öðruvísi. Held ég. Bókin er skrifuð á
milli þess sem ég var að endurhlaða
fréttasíður og þetta eru ljóð um til-
finningar mínar gagnvart hruninu.
Og það eru svolítið eldfimar tilfinn-
ingar.“
Ísland fer til andskotans
„Þegar krónan fór til andskotans
og það allt saman var ég með allar
tekjur mínar í íslenskum krónum og
þar fyrir utan með mjög litlar tekjur.
Ég var bara í algeru þýðingaharki
og vitleysu. Borgaði leiguna mína í
evrum, keypti mjólkina mína í evr-
um og það fór allt upp um helming.
Það voru svo annars vegar þessi
taugaveiklun og svo þetta að fylgj-
ast með Íslandi fara til andskotans
úr fjarlægð sem urðu kveikjan að
ljóðunum.
Ég þekkti svo mikið af fólki sem
var alltaf niðri á Austurvelli. Eng-
inn í fararbroddi svosem en maður
endurhlóð fréttasíðurnar stanslaust
og þá komu alltaf myndir af vinum
mínum á Austurvelli að fella ríkis-
stjórnina. Mér fannst einhvern veg-
inn eins og ég væri svolítið skilinn
út undan.“
Hnefi eða vitstola orð kemur, sem
fyrr segir, fyrst út núna þegar fimm
ár eru liðin frá hruninu. „Fyrst vissi
ég ekkert hvað ég átti að gera við
bókina enda var hún algert hliðar-
verkefni þar sem ég var að reyna að
skrifa Gæsku á þessum tíma. Þann-
ig að þegar bókin var tilbúin lagði
ég hana til hliðar og fór að hugsa
um annað.“
Og þegar Eiríkur hafði lokið við
Gæsku sneri hann sér að Illsku,
þeirri hnausþykku skáldsögu sem
skilaði honum Íslensku bókmennta-
verðlaununum. Hann ákvað að ýta
öllu öðru frá sér á meðan hann
skrifaði verðlaunaverkið. „Þannig
að þessi bók hefur bara legið og
beðið síns tíma. Þegar ég tók hana
upp í vor velti ég fyrir mér hvort hún
væri hugsanlega úrelt og hvort hún
hefði verið barn síns tíma. Vegna
þess að fyrir mér er hún mjög bund-
in þessu ástandi. Þá áttaði ég mig
á að hún eigi alveg við aftur núna
af því að það er komin hægri stjórn
aftur.
Við erum komin í hring. Nú eru
aftur Framsóknarflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn komnir til
valda og þetta er bók sem virkar
bara í þeirri stjórnarandstöðu.
Hún hefði ekkert virkað á meðan
það var vinstri stjórn, ekki það að
vinstri stjórnin hefði alveg þurft
sína eigin bók. En það var önnur
bók en þessi.“
Endalaust flakk
Eiríkur Örn býr á Ísafirði en hef-
ur þó ekki verið mikið heima við
á þessu ári. „Ég var að koma úr
tveggja mánaða ferðalagi og hef
bara eiginlega voðalega lítið verið
heima hjá mér í ár,“ segir Eiríkur
en honum telst til að hann sé nokk-
urn veginn búinn að vera hálft árið
á flakki og hinn helminginn heima.
„Og mér liggur mjög mikið á að
komast vestur til þess að fá mér
kaffibolla og draga andann. Setjast
Byltingarbók sem virkar bara
í andstöðu við hægri stjórn
Rithöfundurinn Eiríkur Örn Norðdahl hefur verið á þeytingi
meira og minna allt þetta ár. Hann er með mörg járn í eld-
inum, meðal annars skáldsögu og dansverk og segir ýmsum
smáverkefnum hafa fjölgað eftir að hann hlaut Íslensku
bókmenntaverðlaunin fyrir skáldsögu sína Illska. Hann sendi í
vikunni frá sér ljóðabókina Hnefi eða vitstola orð. Ljóðin í henni
eru fimm ára og hann orti þau á meðan hann bjó í Finnlandi
og fylgdist, í geðshræringu fyrir framan tölvuna, með Íslandi
hrynja 2008.
niður og fara að vinna að einhverju.
Í einhverju andrými sem er ekki um
borð í flugvél eða einhverju álíka.“
Eiríkur Örn á tvö börn sem búa í
Svíþjóð og reynir að millilenda sem
oftast hjá þeim og hafa bækistöð
þar á meðan hann er á þeytingi.
„Ég fór núna í þetta skipti fyrst til
Svíþjóðar og ekki bara til að hitta
börnin, heldur líka til þess að kenna
norrænum unglingum ritlist ásamt
nokkrum fleiri skandinavískum
skáldum. Síðan fór ég til Helsinki að
lesa upp og var smá tíma úti í skógi
í Finnlandi að vinna í rólegheitum.
Þaðan fór ég til Póllands, svo aft-
ur til Svíþjóðar, þá til Brasilíu, svo
til Freiburgar í Þýskalandi og svo
hingað heim.“
Eiríkur sér fram á rólegri tíma
á næsta ári og í byrjun þess ætlar
hann að taka sér feðraorlof þegar
börnin koma vestur. „Ég hitti þau nú
merkilega oft miðað við hvað ég bý
langt í burtu. Þetta er nú bara fyrsta
árið sem við erum að gera þetta og
auðvitað hjálpar til að vera í þess-
ari vinnu og eina ástæðan fyrir því
að ég tók öllum þessum ferðum á
þessu ári er að ég get alltaf verið
að millilenda hjá þeim. Maður gerir
bara sitt besta.“
Eiríkur nær þó ekki að pústa
lengi á Ísafirði þar sem framundan
er önnur reisa þar sem hann fer til
London, ferðast um Wales, síðan til
Póllands, þá til Þýskalands til þess
að taka þátt í tilraunaverkefni með
tón- og myndlistarfólki. Og að lok-
um kemur hann aftur við í London
áður en hann heldur til Íslands.
„Þannig að þetta er ekki búið. Þetta
ár er búið að vera meira og minna
svona.“
Margir litlir krossar
Eiríkur Örn segist aðspurður ekki
telja Íslensku bókmenntaverðlaunin
þungan kross að bera þótt þau hafi
í raun haft mikil áhrif. „Ég veit það
ekki. Nei. Þetta eru kannski frekar
margir litlir krossar,“ segir hann og
hlær.
„Eitt af því sem fylgir þessu er að
það koma upp rosalega mörg minni
verkefni. Fleiri viðtöl, fólk vill fá ljóð
í hitt og þetta og upplestra. Það eru
bara miklu, miklu fleiri fyrirspurnir
um allan andskotann. Maður eyðir
meiri tíma í að svara tölvupósti.
Ég hélt í raun og veru ekki að
Íslensku bókmenntaverðlaunin
myndu skipta það miklu máli,
þannig lagað. En þau gera það samt
þannig að maður hefur minni tíma
til að vinna að stærri verkefnum.
Það hefur verið svolítið erfitt þetta
árið að finna einhvern veginn jafn-
vægið aftur með það allt saman.“
Verkin sitja þó síður en svo á
hakanum hjá Eiríki sem hefur í
mörgum pottum að hræra. „Ég er
að vinna í skáldsögu og dansverki.
Mjög skrítnu dansverki reyndar,
segir hann og bætir við að hann sé
að skrifa verkið fyrir tvo „svolítið
brjálaða Finna“ og að hugmyndin
hafi orðið til á fylliríi á leiklistarhá-
tíð í Finnlandi í sumar eftir að hann
hafi verið að furða sig við Finnana
á því hvernig í ósköpunum ætti að
skrifa dansverk.
„Þetta endaði með því, eftir að við
vorum búnir að fá okkur nokkra í
viðbót, að ég sagði: „Jæja, ég skal þá
skrifa þetta helvítis dansverk fyrir
ykkur.““
Eiríkur segist ekki hafa skrifað
nein ósköp af ljóðum upp á síðkastið
en hann sleppi þó aldrei hendinni af
þeim. „Ég hef hugsað mér að byrja
að leggja grunn að nýrri ljóðabók og
ætla ekki að skilja við ljóðið.“
Þórarinn Þórarinsson
toti@frettatiminn.is
Eiríkur Örn Norðdahl hefur gefið út á bókinni Hnefi eða vitstola orð ljóð sem hann orti á meðan hann fylgdist með afleiðingum
hrunsins á Íslandi þar sem hann sat við tölvuna í Helsinki. Ljósmynd/Hari
28 viðtal Helgin 4.-6. október 2013