Fram - 30.04.1921, Blaðsíða 1

Stangasápa, Blautasápa 2 teg.
Handsápur, Skósverta, Ofnsv.,
Skúrepúlver, Blámi, Burstar
allar teg., Strákústar, Gólfkúst-
ar, Fægikústar, Rjól, Munntó-
bak, Reyktób., Eldspítur.fæsthjá
Páli S. Dalmar.
V. ár.
Siglufirði 30. apríl 1921.
17. blað.
Frá Alþingi.
^ér áttum í dag tal við herra
^þingism. Stefán Stefánsson, sagði
ar>n oss: að Síldarfrumvarp Sani-
agsins hefði verið til 1. umræðu í
fieðri deild í gærdag, en tekið út
af ðagskrá umræðulaust, og mundi
ekki verða tekið fyrir aftur fyr en
a ^ánudag. Sjávarútvegsnefnd öll
..^tur málið en leggur því ekkert
1 syrði, heldur sér alveg hlutlausri.
. ^nr það hver úrslit máls-
llls yrðu kvað þingmaðurinn ekk-
err hægt að segja, að svo stöddu,
n sjálfur er hann því mjög and-
j'ígur — nr annarj dtt höfum vé'"
^eyrt fullyrt að þingmennirnir, Jón
^rláksson, Bjarni Jónsson og Bene-
'kt Sveinsson væru eindrergnir
9ri^stæðingar frumvarpsins.
. ^gmaðurinn gat þess að mjög
u r'ðlega horfði með samkomulag
P'nginu um peningamálin, deild-
'rnar kæmu sér ekki saman um
?lu> og ekki sjáanlegt annað en
ðankamálin inundu tefja þing
ir' 'u meir en ráð hefði verið fyr-
*8jört. Kæmi líklega ekki til mála
e- ^gt yrði að slíta þingi 15. maí
°g
ákveðið hefði
als
verið,
e n6' mundi als ekki slitið
, 1 £itthvað yrði greitt fram
lnkamálum landsins.
Síðasta umræða fjárlaganna í
• ' dag.
Frumvarp til laga um
“Síldveiðifélag íslands.“
o. sr-
tj| .a, er veiða vill eða verka síld
la^^lútnings hér á landi eða í
stakt lgi’ s^a' fiafa f’* Þess ser'
tneð fra l^ndsstjórninni, þó
lr\„ . keim undantekningum, sem
Þessi ákveða.
T’i &
kv 1 bess að geta öðlast leyfi sant-
að f111 ?r- Þa'f ieyfisbeiðandinn
'ullnægja þessum skilyrðum:
a- Að vera búsettur og hafa ver-
'9 búsettur í landinu minst
eitt ár áður en leyfið er veitt,
°g sé um félag að ræða, skal
stjórn þess öll búsett hér á
jandi og sömuleiðis meiri hluti
b télagsmanna.
^ð veiðin sé rekin á skipum,
sem skrásett eru á íslandi.
3. gr.
Pá er leyfisbeiðandi sendir um-
sókn sína til stjórnarráðsins, skal
henrii fylgja skilríki er stjórnin tek-
ur gild fyrir því, að hann fullnægi
skilyrðum þeim, er 2. gr. tiltekur.
Nú kemur í Ijós síðar að leyfishafi
fullnægir eigi nefndum skilyrðum
að öilu leyti, eða hann lætur ónot-
að leyfi sitt svo að ári nemur, og
getur þá landsstjórnin felt leyfisbréf
hans úr gildi
4. gr
Engum leyfishafa er heimilt að
veiða eða verka síld til útflutnings
nema fyrir sjálfan sig, eða þá inn-
lenda menn, sem hann er í fast-
bundnum félagsskap við.
5. gr.
Allir þeir, er leyfisbréf hafafeng-
ið samkvæmt 1. gr. ganga í félag,
er nefnist: »Síldveiðifélag' ís!ands«.
Félagið kýs sér formann og fjóra
meðstjórnendur, og sé formaður bú-
settur í Reykjavík. Félagið heldur
einn aðalfund árlega. Fyrsti fundur
félagsins er stofnfundur. og setur
hann nánari lög og reglur fyrir fé-
lagið. Á þessum fundi hafa allir
leyfishafnar jafnan atkvæðisfétt. Fái
frumvarp til félagslaganna á fundi
atkvæði meiri hluta allra félags-
manna og öðlist síðan staðfesting
stjórnarráðsins, gildir það sem tög
gagnvart öllum félagsmönnum.
6. gr.
í lögum félagsins Skal ákveðið
um atkvæðisrétt félagsmanna, um
aukafundi í félaginu, um kjörtíma
félagsstjórnarmanna, þar skal og
skipa fyrir um framkvæmdir félags-
ins og skrifstofuhald.
7. gr.
Stjórn >> Síldveiðifélags íslands
skipar framkvæmdarstjóra eða fram-
kvænidarstjórn fyrir félagið. Hefir
framkvæmdarstjórnin á hendi útflutn-
'"S °g sölu á allri síld, sem seld
verður fyrír reikning félagsins og
reymst útflutningshæf, nema fram-
leiðandi breyti henni hér á landi í
aðra vöru. Um verðskiftingu fer
eftir því, sem fyrir er mælt í lögum
og fundarályktunum félagsins, og
hefir félagsstjórnin fullnaðarskifting
síldarverðsins á hetidi.
8. gr.
Undanþegnir ákvæðum 1. gr. eru
þeir íslenskir ríkisborgarar sem
stunda síldveiði frá heimilum sínum
á bátuni, er eigi hafa meiri lestar-
rúm, en 10 smálestir. En skylt er
þeim að framselja síld sína »Síld-
veiðifélagi íslands« ti! söluráðstaf-
ana ef hún reynist útflutningshæf
og ætluð til útflutnings, enda sæti
hún öllum sömu kjörum um verð
og annað sem síld félagsins.
9. gr.
Brot gegn 4. gr. laga þessara varða
sektum allt að 75000 kr. og brot
gegn öðrum greinum laganna allt
að 25000 krónum.
Um frumvarp þetta var ritað í
síðasta tölublaði, og kemur mönn-
um því ekki að óvörum, en þar
sem oss barst frumvarpið í hendur
nú í vikunni, áleizt rétt að birta
það orði til orðs, svo Öllum al-
menningi gæfist kostur á að kynna
sér efni þess, þar sem líka, að til-
hlutun bæjarstjórnar, er ákveðið að
haldinn skuli hér alm. borgarafund-
ur til umræðu og athugunar um
nýmæli þetta.
Síldarmatið.
I 54. og 55. tölubi. »Vísir« þetta
ár hefi eg rekist á grein um síldar-
matsmálið eftir Sigurð Rorsteinsson.
Af því að egthefi fengist við síld-
arverkun all-mörg sumur og af því
að mér stendur ekki á sama hvern-
ig þeirri atvinnugrein reiðir af í
framtíðinni, þá hefi eg hugsað mér
að fara nokkrum orðum um málið.
Eg vona að þeir sem láta sig þetta
einhverju skifta hugleiði það, er eg
bendi hér á, og nýti það af því,
sern nothæft er, að minsta kosti
þar til betri tillögur koma í sömu
átt. Pað er natiðsynlegt að ræða
þetta mál eins og öll önnur í fuliri
alvöru og gætni. Pví að alveg órök-
studdir sleggjudómar - hvort sem
þeir eru um frumv. Siglfirðinga eða
núgildandi lög — verða aldrei til
þess að koma íslensku síldarmati
á það stig sem vel megi við una.
Fyrir mér er það aðal atriðið að
matið sé gert tryggt. Eftir grein
S. I3. er það sama aðal airiðið fyr-
ir honum og einnig það: að ö II
s í I d s é e n d u r m e t i n. Og hann
gengur lengra, þar sem hann segir:
»Frá þeim reglurn (um endurmat)
var »il!u heilli«, veitt undanþága
fyrir framleiðsluna 1920, en það
verður vonandi ekki gert oftar«.
þarna er eg á öðru máli. Eg skil
varla að S. I3. hafi gert sér Ijósar
þær afleiðingar sem slíkt s k y I d u-
e n d u r m a t getur haft í för með
sér fyrir sítdarútveg þessa lands.
Rað mundi ef til vill einhver verða
til að slengja því fram, að með því
að afneita endurmati þá afneitaði
eg »t r y g g u m a t i«. En því er
ekki til að dreifa af því að þetta
endurmat er als ekki eins tryggt
eins og þeir láta af, sem hampa
því mest og þar að auki hefir það
marga ókosti, sem eg mun koma
að síðar. Eg vil aðeins það mat
sem hægt er að framkvæma út-
gerðinni iil gagns og það
á að verða með þeim hætti: a ð
meta saltaða síld sem
flutt er út úr landinu, en
afnemaalt, sem til þessa
hefir verið k a 11 að matá
n ý r r i s í I d . Eg legg aðaláhersl-
una á það, að þingið breyti síldar-
matslögunum þannig, að ekki
komitilmála neitt skyldu-
e n d u r m a t e ð a m a t á n ý r r i
síld, heldur aðeins eitt
in a t o g þ a ð á s a 11 a ð r i s í.l d.
Retta inat má vel framkvæma eftir
5. gr. frumv. þess, sem nokkrir
Siglfirðingar lögðu fyrir þingið um
þetta mál.
Ekki finnst mér ósennilegt að
yfirsíldarmatsmennirnir hafi fallist á
það í fyrra — að veita und-
a n þ á g u frá þessu skylduendur-
mati, — af þyí að þeir hafa séð'
að það er með öllu ófram-
kvæmanlegt, og að með þvi
er síldin og tunnurnar skemdar og
síðast en ekki síst það að síldin
kemst altof seint á markaðinn eigi
það að fara fram.
Fað er sjálfsagt öllum Ijóst sem
með síld hafa farið, að það er fyrsta
aðalatriðið við verkun síldarinnar
að hún sé söltuð sem fyrst eftir
að hún er veidd, í vel heldar tunn-
ur og að látinn sé á hana nægi-
lega sterkur pækill.
Sé til þessa vandað þá geym-
i s t s í I d i n 1 a n g tu m b e s t á
því að róta henni aldrei fyr en það
á að fara að éta hana.
Rað er sannfæring mín, að þegar
farið er að slá upp og hella síld
úr tunnum, sem einu sinni hafa
verið orðnar pækilheldar, þá sé með
því margt ílátið eyðilagt og mörg
tunna síldar, sem annars hefði orð-
ið góð vara.
Fví það gefur að skilja, að eft-
ir endurmat og ápökkun — þegar
oft er búið að þjappa meiru í tunnurn-
ar en síldin hefir gott af — þá þarf
þeim mun betur að gæta að því að
þær séu pækilheldar. Eftir þetta kák
þarf því aftur að hefjast handaoghafa
gætur á og »þétta« þær tunnur, sem
voru orðnar >þéttar« áður, því að
niíii reynsla er sú, að tunnurnar eru