Fram - 19.04.1922, Blaðsíða 1

VI. ár.
Sigluíirði 19. apríl 1922. 13. blað.
Mótmæli
enn á ný.
Fyrir leiðan misskilning hefur
manni ekki verið til hlítar kunnugt
frumvarp það til laga um rétt til
fiskiveiða í landhelgi, sem fráfarin
stjórn Jóns Magnússonar lagði fyr-
ir þingið í vetur. Þrátt fyrir það
þótt leitað væri þingfrétta fyrir hverja
helgi og það oft til þingmanna
sjálfra, skyldi aldrei þess getið hvern
voða frumvarp þetta hefði að geyma,
gagnvart síldarútvegnum í heild, og
gagnvart þessu bygðarlagi. Um frum-
varp þetta var iauslega getið hér í
blaðinu stuttu eftir þingsetningu,
en tíðindamaðurinn las aðeins upp
1. gr. fruinvarpsins, sein hlj, svo:
Fiskiveiðar í landhelgi við ís-
land mega íslenskir ríkisborgarar
einir reka, og má aðeins hafa ís
lenska báta eða skip til veiðanna
og sagði sami tíðindamaður að um
þessa grein fjallaði alt frumvarpið.
Við þessu var auðvitað ekkert að
segja, þetta var sjálfsagt mál, að
öðru leiti en því, að Danir voru þar
nieð einnig útilokaðir frá veiðum í
landhelgi, sem þeir þó höfðu full-
kominn rétt til samkvæmt sambands-
lögum vorum. Oat sanii maður
þess að einmitt um þetta atriði væri
ágreiningur, og helst útlit fyrir að
frumvarp þetta næði' alls ekki frarn
að ganga, vegna þess? Líður svo
tíminn þar til Sirius kemur nú rétt
fyrir páskana, og þingskjöl með
honum. Fær maður þá að sjá frum-
varpiö í allri sinni dýrð, en nokk-
uð kveður þar við annan tón, en
frá hafði verið skýrt hingað norður.
Skal hér prentuð 3. gr. sem svo
hljöðar:
Erlendir fiskimenn, er ieka
kynnu fiskiveiðar utan landhelgi,
mega leita skjóls við strendurnar
til þess að bjarga sjer undan
stormi og óveðri. Annars er bann-
að útlendingum að hafast við við
land eða í höfn, til þess að reka
þaðan fiskiveiðar utan landhelgi.
það er og batinað erlendum
skipum að verka veiði í landhelgi
eða á höfnum inni; enn erbann-
að öllum öðrum en íslenskum
ríkisborgurum að flytja veiði sína
í landhelgi eða á land, til þess
þar að verka hana.
Dönum auðvitað gefinn fullur
réttur, þar sem í 12. gr. frumvarps-
ins segir svo: »Með lögum þess-
um eru ekki skert á neinn hátt rétt-
indi þau, er samkvæmt sambands-
lögunum eru veitt dönskum ríkis-
borgurum.« Enda mun ágreining-
urinn ekki hafa orðið ýkjastór, því
frumvarpið var nú um páskana af-
greitt upp úr Neðri deild, og 1.
umræða um garð gengin í Efri dei.ld
áður en nokkurn varði hér.
Dálítið kynlegt er það, að í sunn-
anblöðum sem áður voru hingað
komin, er frumvarps þessa að litlu
eða engu getið, þar sem þetta virð-
ist í fljótu bragði eiga að snerta
allar fiskiveiðar, og þá auðvitað
hefta þorskveiðar að nokkru. En
þetta skýrist alt um leið og maður
lítur frunrvarpið sjálft og þó eink-
anlega greinargjörð stjórnariunar fyr-
ir fmmvarpinu. Par kemur berlega
í Ijós að írumvarp þetta er ein af
hættulegustu árásum á síld-
arútveginn sem gerð hefur
verið á síðustu árum og eru
þær þó margar. Hefur fyrv. fjár-
málaráðherra Magnús Guðmunds-
son elt þennan atvinnuveg á rönd-
nm meðan hann var við völd, og
ekki ómögulegt að honum takist
nú með þessu að ganga frá hon-
um í rústum. þorskveiðiskipum eru
veittar ýmiskonar undanþágur. Seg
ir t. d. á einum stað í greinargjörð-
inni, að ákvæði 2. gieinar eigi sér-
staklega við um síldveiðarnar, þar
eð reynsla síðari ára hafi sýnt að
nauðsynlegt sé, að skýlaust bann
sé við því að hafast við inn-
an landhelgi, og þegar svo þessu
hefir verið hátíðlega yfirlýst kemur
þetta: »Aftur á móti verður er-
lendum togurum og öðrum erlend-
um fiskiveiðaförum ekki meinað áð
leita hafnar til hess að taka kol eða
aðrar nauðsynlegar vistir, eða til
þess að selja veiði sína.«
Pessi ummæli er tæplega hægt
að skilja öðruvísi en þannig að
síldveiðiskipum sé bantiað að koma
inn fyrir landhelgislínu íslands, nema
til þess að bjarga lífi undan storm-
um og óveðri, þau mega ekki koma
inn með veikan mann, ekki fá sér
vistir eða kol og munu slík laga-
ákvæði fádæmi um heim allan. En
látum nú þetta vera, þvílíkum fjar-
stæðum sem þessum verður ógern-
ingur að framfylgja,
Til þess svo að reyna að réttlæta
árás þessa á s/ldveiðarnar, vitn-
ar stjórnin í lög um fiskiveiðar við
Finnmörku í Noregi. En nú er
mönnum kunnugt að við Finn-
mörk eru reknar þorskveiðar í
nokkuð stórum stíl, en að síld sé
þar veidd og verkuð til útflutnings
er ekki til, eða hefur ekki verið fram
á síðustu ár, þar mun eingöngu
ganga að landi smásíld sem eitt-
hvað hefur veiið og er veidd til
beitu. Eða því skyldu t. d. Norð-
menn vera að draga sig eftir því
að fara alla leið hingað til íslands
á skipum sínum til síldveiða ef
þeir á sama tíma gætu verið að
síldveiðum innan sinnar eigin land-
helgi? Fað viiðist því vera djarft
tefit að nota þorskveióalög við Finn-
mörku sem heimiid fyrir síldveiða-
lögum við ísland, þar sein stað-
hættir og aðrar ástæður eru svo
gjörólíkar, og er þetta engu líkara
en að gamla stjórnin hafi þarna
ætlað í skollaleik við Aþingi ís-
lendinga.
Svo vantar það eiginlega í grein-
argerðina til þess að sýna að vér
séum eðallyndir gagnvart Norð-
mönnum, þessum frændum vorum,
að geta þess og útiloka með því
allan misskilning, að vér viljum eigi
með frurnv. þessu gjalda þeim gott
með illu, því ekki eru nema örfá
ár síðan að íslensku síldveiðaskipi
og það togara, var af Norðmönn-
tim veitt undanþága frá landhelgis-
lögunum, og fékk skipið að veiða
alla vertíðina síld innan norsku
landhelginnar, með íslenskii áhöfn,
og geta fleiri tilfelli verið um þetta
þótt oss sé það eigi kunnugt.
Til þess nú, þótt seint væri, ’að
Iáta frumvarp þetta eigi ganga af-
skiftalaust geguum þingið af Sigl-
firðinga hálíu, var á annan dag
páska kallaður saman almennur
borgarafundur, fyrir tilstilli nokkurra
borgara. Var fundurinn mjög vel sótt-
ur, þó undirbúningur væri stuttur,
og eftir nokkrar umræður voru svo-
feid
Mótmæli
samþykt með 172 samhlj. atkvæð-
um atkvæðisbæi ra alþingiskjósenda,
og strax send símleiðis nokkrum
alþingismönnum:
Á fjölmenuum borgarafundi sam-
þykkjum vér borgarar í Siglufirði
að fela yður, háttv. alþ.m.,að bera
fram eindregin mótmæli vor gegn
3. grein frumvarps til laga um rétt
til fiskiveiða í landhelgi. Viljum vér
framfæra fyrir hinu háa alþingi eft-
irfarandi ástæður:
í fyrsta lagi fullyrðum vér að
slíkt bann komi ekki að tilætluðum
notuin. Norðmenn og Svíar munu
veiða og verka síldina utan land-
helgi. Síðastliðið sumar veiddu og
verkuðu útlendingar um 90 þúsund
tunnur þrátt fyrir alla strandgæslu,
gegn 106 þúsund tunnum innlendrar
veiði; þetta gert með stuttum und-
irbúningi en nú ráðgera útlending-
ar utan landhelgis verkun og veiðar
í miklu stærra stíl og með stærri
skipum. Jafnframt þessu fer ríkis-
sjóður á mis við allan hagnað af
atvinnurekstrinum.
I öðru lagi er hætt við að Svíar
kynnu að leggja hömlur á sölu ís-
lenskrar síldar, en þá væri síldar-
útveginum og íslandi stofnað í fjár-
hagsvoða.
í þriðja lagi má búast við höml-
urn frá Norðmönnum með sölu ís-
lensks saltkjöts.
í fjórða lagi er ekki sambærileg,
eins og stendur í greinargerð stjórn-
arfrumvarpsins, aðstaða íslands og
Finnmerkur hvað síldveiðar snertir,
þar sem engin síld er veidd til út-
flutnings frá Finnmörk.
Ofanritaðar ástæður eru almenns
eðlis, en hvað Siglufjörð sjálfan
snertir þá er í fimta lagi að geta
þess, að 3. grein frumvarpsins er
fjörráð við Siglufjörð og nærliggj-
andi sveitir, en Siglufjörður hefir
að undanförnu verið á framfara-
braut og ein af bestu tekjulindum
ríkissjóðs.
Símfregnir.
Rvík. 15. þ. mán.
Oenuafundurinn hófst mánudag
10. þ. m. forseti kosinn Facta ráð-
herra ítalskur. Sjö nefndir skipaðar.
Robert Horne formaður fjármála-
nefndarinnar. Rússneska fulltrúan-
um Titscherin og franska fulltrúan-
um Barthou lenti svosamanískömm-
um á fyrsta fundi að orðið var tek-
ið af báðum.
Atvinnudeilum í Danmörku er
lokið.
Bretar hafa krafið Frakka um
rentur af herlánum cg nemur upp-
hæðin 14 miljónum gullfranka.
Karl fyrver.indi Ungverjalands-
konungur er nýlátinn úr lungna-