Helgarpósturinn - 30.07.1982, Blaðsíða 5

^pSsturinn
Föstúdagur 30. júlí 1982.
5
Hvað er hæft i þeim sögusögnum að i videóleigum borgarinnar
sé hægt að fá leigðar klámmyndir sem brjóta i bága við lög um
dreifingu kláms? Er það rétt að flestar videóleigurnar hafi slikar
myndir á boðstólum, þótt þær séu ekki hafðar i hillunum með öðr-
um myndum?
Eftir þvi sem Helgarpósturinn kemst næst fá þessar sögusagnir
staðist að verulegu leyti. Ef viljinn er fyrir hendi er ekki erfitt að
verða sér úti um „bláar” myndir i Reykjavik. Sumar videóleig-
uraar virðast hafa tekið að sér að sjá einstaklingum og karla-
klúbbum fyrir skemmtiefni sem kitlar vissa likamsparta meira
en yfirvöld ætlast til.
Og yfirvöldin virðast ekki hafa ýkja mikinn áhuga á að sporna
við dreifingu klámsins. Kvikmyndeftirlitið visar málinu frá sér,
segir það ekki vera i sinum verkahring, og lögreglan segist engin
afskipti hafa haft af videókláminu....
Vídeóleigur eru nú orðnar fastur liður i
bæjarlifinu og samkvæmt augiysingum DV
eru þær á þriðja tug á Stór-Reykjavikur-
svæðinu einu. Þangað hafa margir sótt
undanfarnar vikur i leit að afþreyingu, þeir
hafa reynt að fylla upp i það gat sem sjón-
varpið skildi eftir sig þegar það fór i fri um
siðustu mánaðamót. Undirritaður hefur
verið i góðri aðstöðu til að fylgjast með að-
sókninni að einni ieigunni og þar hefur ver-
ið stanslaus örtröð meðan opið er, ekki
hægt að fá bilastæði á stóru svæði i ná-
grenni leigunnar.
Fyrst eftir að videóleigurnar fóru að
spretta upp var meginhluti þess efnis sem
þær höfðu á boðstólum illa fengin vara.
Myndböndin voru ýmist keypt erlendis til
einkanota eða þá eftirtökur af löglega út-
gefnum böndum. Kvikmyndahúsin ráku
upp ramakvein og hótuðu málssóknum á
hendur videóleigunum. Siðan hefur að
mestu rikt friður i þessari atvinnugrein.
Enalltaf gangasögurum að videóleigurn-
ar hafi á boðstólum ýmislegt annað en það
sem haft er til sýnis i hillunum.
Helgarpósturinn leit inn i nokkrar videó-
leigur um siðustu helgi til að kanna sann-
leiksgildi sögusagnanna.
Þær fölbláu
Þegar litiðer yfir hillurnar 1 videóleigun-
um eru þapr sakleysið uppmálað, amk. hvað
varðar svæsið klám. Þar er slangur af
„mjúku” klámi, þe. sem er nógu stofuhæft
til að fá inni á kvikmyndahúsum borgarinn-
ar. Þar er ma. sú fræga Emmanuelle i
mörgum útgáfum og öllum regnbogans lit-
um. Ein leigan býður upp á nokkrar ame-
riskar spólur þar sem heitið er „one-hour
non-stop sex acts” — stanslausum riðing-
um i heila klukkustund — og bera þær nöfn
eins og „Sex and the Married Woman",
„All the Naughty Little Bits” og ,,,Behind
Bars”. Sú siðastnefnda er fangelsisklám
sem alltaf virðist hafa nótið vinsælda i
klámbransanum.
Annar myndaflokkur var nokkuð áber-
andi ihillunum.en það voru klámútgáfur af
þekktum ævintýrum og sögum. Lisa i
Undralandi, Jói og baunagrasiö og Mjall-
hvit og dvergarnir sjö eru allar til en ekki
innan um barnaefnið. Við tókum eina að
láni, hún var byggð upp sem réttarhöld yfir
„Mother Goose” sem er fræg ævintýraper-
sóna i Bandarikjunum. Inn i réttarhöldin
var skotið frásögnum af ýmsum öðrum
ævintýrum, td. Jóa og baunagrasinu, þar
sem allt er útskýrt i anda Freuds, þe. kyn-
hvötin er upphaf og endir allra atburða.
„Ekkert ólöglegt hér”
En það var ekki akkúra t það sem við vor-
um að eltast við. Við gerðum okkur þvi sak-
leysisleg i framan og spurðum hvort ekki
væri til harðara klám.
1 flestum tilvikum fengum við neikvæð
svör. Menn voru á varðbergi. — Nei, við
höfum ekkert ólöglegt efni á boðstólum,
bara það sem er i hillunum, var viðkvæðið.
I einni leigunni varð ung stúlka fyrir
svörum og sagði að þau hefðu engar bláar
myndir, þau þyrðu það ekki. — Viö viljum
ekki fá Kvikmyndaeftirlitið yfir okkur. Við
höfum heyrt að sektirnar fyrir að vera með
ólöglegt klám séu svo háar að það þurfi að
leigja eina spólu á hverjum degi i tvö og
hálft ár til að vinna upp tapið. Við tökum
ekki sénsinn, sagði stúlkan. — En prófaðu
á Holtsgötunni, bætti hún við.
A Holtsgötunni var þvi svarað til að, jú,
þeir hefðu bláar myndir en þær væru bara
allar I útláni. Sama svar fengum við hjá
ungum manni i Brautarholtinu. Við spurð-
um áfram:
— Eruð þið með dálitið krassandi mynd-
ir, t.d kvalalosta?
— Nei.
— En myndir með dýrum eða börnum?
— Nei, bara eðlilegar myndir.
Ein i kaupbæti
Það var þvi frekar rýr eftirtekjan af
þessari hringferð um videdheiminn. Engar
bláar myndir. Við hittum einn sem er kunn-
ugur bransanum og röktum raunir okkar
fyrir honum.
— Iss, þið farið kolvitlaustað þessu, sagði
hann.
— Það þýðir ekkert að koma æðandi inn
af götunni og biðja um klámmyndir. Fyrst
verður maður að koma nokkrum sinnum og
fá leigðar aðrar myndir. Þegar eigendurnir
eru farnir að kannast við mann er hægt að
spyrja svona i leiðinni: „Attu eina bláa?”
eða „Fæ égekki eina i kaupbæti?”. A sum-
um stöðum flokka þeir myndirnar niður
eftir númerum og það kerfi þarf maður að
kunna til að geta beðið um ákveðin númer,
sagði þessi viðmælandi okkar.
Ein helblá
En fyrst svona tókst til varð að fara aðrar
leiðir og á endanum höfðum við uppi á einni
spólu, ættaðri úr vídeóleigu hér í borg.
Kunnáttumenn i faginu segja okkur að
þessi spóla sé dæmigerð fyrir obbann af
þeim bláu spólum sem eru i umferð. Við
renndum henni i tækið.
Þetta reyndist vera syrpa af stuttum
myndum, svona 10 minútur hver, alls
klukkutimi. Þær voru ósköp keimlikar allar
saman, eiginlega litill munur annar en
þátttakendumir. Þeir voru mismargir og
hlutföll kynjanna breytileg.
Við getum tekið eina sem dæmi. Hún var
bandarisk, gerð i Kaliforniu, en titillinn
hermdur upp á Sviþjóð. Myndin hófst á ein-
hverri útiskemmtun þar sem tveir karl-
menn og ein kona hittust. Þau yfirgáfu
svæðið eftir nokkur orðaskipti og leikurinn
barst inn i einhverja glæsihöll. Þar var enn
skipst á nokkrum orðum og svo fóru þre-
menningarnir að fækka fötum. Eftir það
varð myndin ansi einhæf. Þau skötuhjúin
eðluðu sig i öllum hugsanlegum stellingum
og flest skotin voru nærmyndir af liffærum i
„fúllsving”. Svo fengu allir fullnægingu og
myndin búin. Næsta mynd gjöriðisvovel.
Fyrir skömmu heyrði undirritaður af
hópi vinnufélaga sem eyddu öllum helgum
fyrir framan videótækið m. glas i' hendi og
horfðu á svona myndir. Eftir að hafa séð
umrædda spólu er satt að segja erfitt að
imynda sér hvað þeir fá út úr þvi. Á okkur
sem horfðum á myndirnar virkuðu þær
ámóta æsandi og Hagtölur mánaðarins.
Það ágæta rit hefur það þó framyfir mynd-
irnar að úr þvi má lesa ýmsan fróðleik.
Þessar myndir sögðu enga sögu, höfund-
arnir reyndu ekki einu sinni að þykjast vera
aðsegjasögu. Myndirnar eru illa unnar að
öllu leyti, mas. hljóðin pössuðu engan veg-
inn við það sem sást á skerminum.
En þetta nýtur vinsælda þvi á þeim stöð-
um þar sem eigendurnir gengust við þvi að
eiga svona myndir voru þær allar i útláni.
Þetta er sennilega afrakstur af þvi uppeldi
sem lengi hefur farið fram á vinnustöðum, í
karlaklúbbum og víðar þar sem menn taka
sig saman og útvega sér myndir sem þeir
gamna sér yfir að afloknum vinnudegi.
Hvað er klám?
Þessi spóla sem við skoðuðum bar þess
öll merki að vera ólöglega fengin. Hún var
greinilega samsafn af kvikmyndum úr
ýmsum áttum. En hún var jafngreinilega
ólögleg að innihaldi, þe. innihald hennar
brýtur i bága við landslög um klám.
Við áttum tal við Bjarka Eliasson yfirlög-
regluþjón og spurðum hann hvort lögreglan
hefði haft einhver afskipti af videóleigun-
r
I
VIDEO

V19CO
um vegna klámmynda eöa gruns um að þær
væru á boðstólum.
— Nei, það höfum við ekki haft. Mig rám-
ar i eitt mál sem kom upp fyrir alllöngu en
það var látið niöur falla.
— Hvaða lög ná yfir myndbönd með
klámi?
— Þau falla undir ákvæði hegningarlaga
þar sem bannað er að dreifa klámi. Hins
vegar hefur alltaf vantað skilgreiningu á
þvi hvað klám er,svo málin geta reynst erf-
ið viðureignar. En i þessu ákvæði er enginn
greinarmunur gerður á myndböndum og
blöðum eða bókum, sagði Bjarki.
En heyrir þá myndbandaklám ekki
undir Kvikmyndaeftirlitið? Nei, segir Er-
lendur Vilhjálmsson sem sæti á i Kvik-
myndaeftirlitinu. — Myndböndin eru fyrir
utan okkar verksvið sem er einskorðað við
þær myndir sem syndar eru i kvik-
myndahúsunum og viö höfum engin af-
skipti haft af videóleigunum.bætir hann viö.
Engin afskipti RLR
Arnar Guðmundsson deildarstjóri hjá
Rannsóknarlögreglunni mundi ekki eftir
þvi að stofnun hans hefði haft afskipti af
vldeóleigunum vegna klámmynda.
— Einu afskipti okkar af videóinu
voru rannsóknin á starfsemi Vídeósón
og fleiri myndbandakerfa sem við gerðum
að beiðni saksóknara, þá athuguðum við
myndirnar i leiöinni, sagði Arnar. Hann
bætti þvi við að eina málið sem hann myndi
eftir og snerti klámkvikmyndir væri frá ár-
unum 1978-79 þegar gerðar voru upptækar
nokkrar kvikmyndaspólur hjá kvikmynda-
leigu hér i borg.
— En fylgist RLR ekki með þvi hvort
klámmyndir eru,á boðstó’.um i videóleigun-
um?
— Það er vitaskuld hlutverk okkar að
fylgast með þvi að lög séu haldin, en við
getum ekki verið með nefið ofan i hvers
manns koppi, og við höfum ekki haft nein
afskipti af videóleigunum, svaraði hann.
Hvað með hryllinginn
Það er þvi ekki að sjá að yfirvöld fylgist
mikiö með þvi hvort ólöglegar klámmyndir
séu á boðstólum i videóleigunum. Og áhug-
inn viröist lika vera tamarkaður á þvi að
fylgjast með þvi.
En fyrst verið er að fjalla um úrvalið i
videóleigunum þá vakti athygli blaða-
manns hve stór hluti þess voru hrollvekjur
af ýmsu tagi.Það rifjaði upp umræður sem
urðu i Sviþjóð fyrir 2-3 árum.
Þar höfðu yfirvöld stórar áhyggjur af þvi
að þarlendar videóleigur hefðu á boðstólum
hryllingsmyndir sem voru svo svakalegar
aðframleiðendum þeirra hefði aldreidottiö
i hug að freista þess aö fá þær sýndar i al-
mennum kvikmyndahúsum. Þar voru kon-
ur hengdar upp á kjötkróka og annað eftir
þvi. Og frá New York barst einhvern tima
sú frétt að lögreglan væri að eltast við kvik-
mynd sem gekk eins og eldur i sinu milli
leynilegra kvikmyndaklúbba þar i borg, en
i henni var konu misþyrmt á allan hugsan-
legan máta og hún loks myrt, að því er talið
var i raun og veru.
Þegar áðurnefnd yfirvöld voru spurð að
þvi hvort þau hefbu afskipti af hrollvekjum
i videóleigunum voru svörin þau sömu og
þegar klámið átti i hlut. Og áhuginn virtist
enn minni. Það virðast nefnilega engin lög
ná yfir hryllingsmyndir. Bjarki Eliasson
sagöi að það eina sem hann vissi um væri
ákvæöi í barnaverndarlögum sem heimil-
aði Kvikmyndaeftirlitinu að banna hroll-
vekjur innan sextán ára aldurs. Það bann
nær aðeins til kvikmyndahúsanna.
S.vo virðist sem lögreglan hafi enga heim-
ild til að gera slíkar myndir upptæ kar ef
þær eru á boðstólum videóleiganna.