Alþýðublaðið - 04.01.1946, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐIP
Föstúdagur, 4. jauúar 194$.
Stúlku
vantar nú þegar
að HÓTEL BORG
Húsnæði fylgir
Jólaieikur Leikfélags Reykfavikur:
Shálholt ettir Giðoand Kamhan.
lasstiMukHi
vantar nú þegar
að HÓTEL BORG
Húsaleigulögin og krafan um afnám þeirra.
Framihald af 4. sáðu.
líti, að þeir séu ,almenningur.“
Það var líka einu sinni til ein-
valdskonungur ,sem sagði: „Eg
er ríkið.“ — Mannkynið er þeg-
ar búið að fórna allt of miklu,
til að kveða þennan hugsunar-
hátt niður, til þess að það væri
verjandi, að láta hann enn vera
ráðandi á meðal „frjálsrar og
fullvalda þjóðar“ nú á timum.
Svo er það nú þetta með lýð-
ræðishugsjónina. Eg hef ekki
aðgang að neinum skýrslum yf-
ir það, hve margir eru húseig-
endur í Reykjavik, og því siður
yfir það, hve margir húseigend-
ur selja eða gætu selt húsnæði
á leigu, en þeir einir koma hér
til greina. Trúlegt þykir mér
samt, að þeir séu um 3—4 þús-
und og mun það þó fullhátt á-
ætlað. En setjum nú, að svo sé.
Allir íbúar Reykjavíkur munu
vera nálægt 46 þúsund að tölu.
Af þeim væru þá leigusalar
ekki einu sinni 10%. Væri það
nú i samræmi við „lýðræðishug
-sjón frjálsrar og fullvalda
þjóðar,“ að leyfa þessum 3—4
þúsund leigusölum, (sennilega
eru þeir mun færri), að nota
sér neyð hinna 42ja—43ja þús-
unda i Reykjavík, sem ekki eiga
hús? Eg spyr nú svona: Væri
það i samræmi við lýðræðis-
hugsjónina, að leyfa þessum fá-
menna leigusalahópi, að merg-
sjúga og kúga allan þennan
fjölda, sem ekki á hús, með ok-
urleigu, útburðarúrskurðum og
háum gjöldum fyrir að flytja
inn í hús o. s. frv.? Ekki held
ég það.
Þá skorar fundurinn sérstak-
lega á þingmenn Reykvíkinga,
að afnema húsaleigulögin á
þessu þingi, og felur stjórn hús-
eigendafélagsins sérstaklega að
fylgjast, með þvi, hverjir hafi
staðið í vegi fyrir afnámi lag-
anna.
Þarna er eiginlega um óbeina
hótun að ræða í garð þing-
manna, ef þeir vilja ekki hlýða
þessum háu herrum, enda mun
hafa komið til orða innan félags
þeirra, að stilla sérstökum lista
við kosningar, ef þingmenn
verða ekki þægir og uppfylla
allar kröfur þeirra fyrir næstu
áramót.
Þetta hefði nú einhvern tima
verið kallað frekja, eða jafnvel
ósvífni. Stilli þeir góðu herrar
bara sérlista. Sem betur fer er-
um við leigjendur ennþá jafn-
réttháir við kjörborðið eins og
húseigendur og leigusalar hafa
ekki allir komið svo fallega
fram við okkur leigjendur á
þessum neyðarárum í húsnæðis-
méium, að þeir igeti vænzt þess
að hafa atkvæði okkar í vasan-
um, þótt þeir, ef til vill, haldi
það. Hver veit nema við leigu-
takar gætum þá líka stillt lista,
og þá gætum við séð, hvor
skjöldinn ber.
Þá lýsti þessi fundur van-
trausti á húsaleigunefnd, og
hafa þeir lítinn sóma haft af
því. Þetta vantraust eitt út af
fyrir sig sýnir, að nefndin hef-
ur unnið störf sín samvizku-
samlega, eftir því, sem unnt er
við þau skilyrði, sem fyrir hendi
eru, og án tillits til þess, hver í
hlut átti hverju sinni.
Sambandsfélög í. S. í.
orðin 205.
HÉRAÐASAMBAND Snœ-
fells- o\g Hinaíppadailssýski
ihefur nýlega gengið í íþrótta-
samlband íslands,-
í héraðssamibandinu eru 10
félég með ©11 f élaga. Formaður
samlbandsins er Gumnar Guð-
íbjartsson, HjarðarfeHi. (Þá hef-
ur líþróttafélagið „Skjlöldur" í
Hrísey gengið í I.S.Í., formaður
Skjaldar er Sigurður B. Brynj-
ólfsson. Féiagatala 45.
Samíbandsfélög 1. S. í. eru mú
orðin 205.
Frétfaskeyfi frá Bíldu-
dal.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
á BÍLDUDAL
AGAMLAÁRSDAG lestaði
Baltiaco allan hraðfryst-
an fisk, sem til var hjá frysti-
húsinu á Bíldudal, rúmum 6
þúsund kössum.
Góður afli var þegar síðast
var róið á gamlaársdag.
Þrir bátar munu stunda róðra
frá Bíldudal í vetur, Svanur,
Egill Skallagrímsson og Ársæll.
Búizt er við að þrír listar
komi hér fram við hreppsnefnd
arkosningarnar í Suðurfjarðar-
hreppi þann 27. þ. m.
GUNNAR.
Haraldur Björnsson sem Sigurður Torfason. Brynjólfur Jóhann-
esson sem Oddur skólameistari Eyjólfsson.
ASTIR Ragnheiðar biskups-
dóttur i Skálholti og
Daða Halldórssonar hafa löng-
um verið íslendingum hug-
stæðar. Alþýða manna hefur
rætt um þær sín á milli og
skáldin hafa ort um þessa elsk-
endur, sem fórnuðu svo miklu
fyrir ást sína. Á síðari árum er
það einkum Guðmundur Kamb-
an, sem hrifizt hefur af þessu
viðfangsefni, skrifað um það
greinar, langa skáldsögu og
loks leikrit.
Leikfélag Reykjavikur hefur
nú valið Skálholt Kambans fyr-
ir jólaleikrit og var frumsýning
annan jóladag síðast liðinn. —
Lárus Pálsson hafði leikstjórn
á hendi í upphafi, en eftir að
hann fór utan, tók Haraldur
Björnsson við.
Það er vafalaust erfitt að
velja svo leikendur í hlutverkin
í Skálholti, að íslenzkum áhorf-
endum líki fullkomlega. Allir'
þekkja þá sögulegu atburði,
sem leikiurinn fjaLlar um, oig
hafa i huga ákveðna mynd af
aðalpersónunum. Á því er til
dæmis lítill vafi, að flestir
mundu kjósa að yngra fólk
færi með hlutverk þeirra Ragn-
heiðar og Daða. En hins vegar
ber að líta á það, að leikstjór-
inn hefur ekki átt hér hægt um
vik. Hópur íslenzkra leikenda
er ekki fjölmennur og hinir
yngri leikendur einmitt margir
fjarverandi.
Þau Regina Þórðardóttir og
Valur Gíslason leika Ragnheiði
og Daða. Verður ekki annað
sagt en þau leysi þann vanda
vel af hendi, þegar litið er á
allar aðstæður. Einkum fer leik-
ur frú Regínu vaxandi, þegar á
líður leikinn. Á því hefði mjög'
þurft að halda, að vanda gervi
Vals, en það hefur ekki tekizt
fyllilega. Ljósa hárkollan fer
Hjónaefni.
Nýlega opinberuðu trúlofun sína
ungfrú Unnur S. Björnsdóttir,
Grettisgötu 78 og Jón Hinriksson,
Laufásvegi 64 A.
Brynjólfur biskup Sveinsson:
Þorsteinn Ö. Stephensen.
honum illa og verður ekki ann-
að sagt, að nokkuð skorti á
glæsileika þann, sem menn gera
sér í hugarlund að fylgt hafi
Daða Halldórssyni. Annars fer
Valur vel með hlutverk sitt,
enda er hann jafnan greindur
og smekkvís leikari.
Hlutverk Brynjólfs Sveins-
sonar biskups er að vonum um-
fangsmikið og vandasamt. Fyr-
ir því er vel séð í höndum Þor-
steins Ö. Stephensen, sem leik-
ur biskupinn með myndarskap
og þrótti. Nokkuð kann stund-
um að skorta á þunga og virðu-
leik, sem einkenna þarf þennan
mikla alvörumann, en höfund-
urinn virðist ekki síður vilja
sýna hið stóra skap Brynjólfs
og tilfinningahita og tekst Þor-
steini mjög vel að sýna þá
hliðina.
Soffía Guðlaugsdóttir leikur
matrónuna í Bræðratungu,
Helgu Magnúsdóttur, og tekst
það vel að leiða fram fyrir sjón-
ir áhorfenda hina fastlyndu og
tryggu konu, sem neyðist til að
taka þátt í þungbærum örlög-
um og bregzt ekki, þegar í
vandann er komið.
Margréti biskupsfrú leikur
frú Ingibjörg Steinsdóttir. Frú
Margrét er ekki háreist persóna
frá hendi höfundar og gersam-
lega magnþrota gagnvart járn-
vilja manns síns. Enda verður
þessi kona furðulega sviplaus
og leikur Ingibjargar óþarflega
áhrifalítill.
Gestur Pálsson leikur séra
Torfa Jónsson með alúð og
innileik og tekst prýðilega.
Haraldur Björnsson leikur
séra Sigurð Torfason og sýnir
vel órólega samvizku dóm-
kirkjuprestsins.
Brynjólfur Jóhannesson fer
með hlutverk Odds skólameist-
ara Eyjólfssonar. Það er ekki
stórt, en laglega leikið. Sama
er að segja um þær Nínu Sveins
dó'ttur o,g Önnu Guömunds
dóttur, sem leika Völu gömlu og
Þóru Jasparsdóttur. Tekst frú
Nínu að gera sig furðulega elli-
lega og óþekkjanlega. Þóra
Borg-Einarsson leikur Ingi-
'björgu skólaþernu.
Þá eru allmörg smærri hlut-
T erk, t. d. prestarnir, sem við-
staddir eru eiðinn. Jón Aðils
leikur séra Árna Halldórsson,
bróður Daða, Þorlákur Guð-
mundsson séra Jósep Loftsson.
Jón Sigurbj örnsson séra Erasm-
us Pálsson. Hendrik Berndsen
séra Jón Gíslason. Lárus Ing-
ólfsson séra Jón Snorrason.
Valdimar Helgason séra Þórð
Þorleifsson.
Dóra Haraldsdóttir leikur
Steinunni Finnsdóttur, Rakel
Sigurðardóttir Elínu Hákonar-
Þreftán karlar og kot-
nr sæmd heiðurs-
merkjum hinnar ís-
lenzku fálkaorðu.
HINN 27. DESEMBER S.L„
sæmdi forseti íslands eft-
irgrelinda menn heiðursmerkj-
um hinnar íslenzku fálkaorðu3
sem hér segir:
Sigurð Sigurðsson berklayfir
lækni, sem hefur unnið sérstak
lega verðmætt og merkilegt
starf í þágu heilbrigðismála
landsins og Kjartan Thors
sem um tugi ára hefur unnið
mjög að aukningu og eflingu
atvinnuvega landsins, stórridd-
arakrossi.
Þá voru eftirtaldir menn
sæmdir riddarakrossum:
Jakob Einarsson prófastur að
Hofi, Vopnafirði, og Guðbrand-
ur Björnsson prófastur, Hófsós.
Þeir hafa báðir um langan ald-
ur unnið mjög að hagsmunamál
um sveita sinna og safnaða.
Bogi Ólafsson yfirkennari,
sem hefur að baki sér gagn-
merkan starfsferil sem kennari
við Menntaskólann í Reykjavík.
Jón Sigurðsson skipstjóri5
sem stundað hefur sjómennsku
og síðar útgerð í 60 ár af áhuga
og dugnaði.
Magnús Guðnason steinsmið-
ur, sem lagt hefur gjörva hönd
á steinsmiði í rúm 60 ár, og er
meðal hinna fáu núlifandi
manna, sem unnu að smíði Al-
þingishússins.
Þá sæmdi forseti íslands, eft-
irgreinda menn heiðursmerkj-
um hinnar íslenzku fálkaorðu
1. janúar 1946:
Georgiu Björnsson forsetafrú,
sem staðið hefur við hlið manns
síns um langan aldur, í mikils-
verðustu embættum og gegnir
nú mestu virðingarstöðu ís-
lenzkra kvenna, stórkrossi.
Jón Sigurðsson, skrifstofu-
stjóra alþingis, sem þann dag
hafði gegnt því starfi í 25 ár».
stór riddarakrossi.
Þá voru eftirgreindir menn
sæmdir riddarakrossum:
Agnar Kl. Jónsson, skrifstofu
stjóra utanríkisráðuneytisins,
sem um nokkurt skeið hefur
starfað í utanríkisþjónustu
landsins.
Ingvar Gunnarsson kennara,
Hafnarfirði, sem verið hefur
umsjónarmaður Hellisgerðis
frá upphafi og séð um ræktun
þess.
Emanúel Cortes ,sem í ára-
tugi hefur verið yfirprentari í
ríkisprentsmiðjunni Gutenberg
og unnið merkt starf í þágu
prentlistarinnar á íslandi.
Guðmund Þorbjarnarson
bónda að Stóra-Hofi, formann
Búnaðarsambands Suðurlands,
sem unnið hefur sleitulaust af
hinni mestu ósérhlífni að vel-
ferðarmálum bændastéttarinn-
ar og sýslufélags síns.
dóttur og Mogens Juul leikur
klukkusvein.
Leikendur eru margir, tutt-
ugu alls — og oft þarf að skipta
um svið. Verður leikritið því
nokkuð margbrotið og þungt í
vöfum á köflum. En áhrifaríkt
er það víða.
Lárus Ingólfsson málaði tjöld
og teiknaði búninga, Hallgrímur
Bachmann stjórnaði ljósum, en
leiksviðsstjóri var að þessu
sinni Finnur Kristinsson.
Búast má við því, að leikhús-
gestir taki þessu leikriti vel. —
Efnið er svo kunnugt og mun
mörgum leika forvitni á að sjá
hvernig Guðmundur Kamban
hefiuir fjallað um það í leikrits-
formi.
R. Jóh.