Morgunblaðið - 26.10.1958, Blaðsíða 8

8
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 26. okt. 1958
Þegar fólk heyrði fréttirnar af sjúkdómi páfans hipaðist jjað til Péturskirkjunnar. Hér sést hópur
sanutrúaðra krjúpa í bæn á Péturstorginu í Róm. .
Rdmverskur harmur
Eftir fréttaritara Mbl. í Róm
RÓM, 13. okt. — í dag var Píus
páfi XII. jarðsettur í Péturs-
kirkjunni, og er þar með lokið
hinni löngu og margbrotnu keðju
af athöfnum, sem farið hafa fram
vegna dauða páfans.
Fráfall Píusar XII. setti Róm
gersamlega á annan endann, ef
svo má orða það. Fyrir þá, sem
utan við standa, er slíkt tæplega
skiljanlegt, einkum þegar haf-t
er í huga, hve harmur fólksins
var djúpur og almennur. En
þegar bet er að gætt, er hér
um fyrirbæri að ræða, sem á sér
tvíþættar orsakir. í fyrsta lagi,
hina trúarlegu. Píus páfi eða „II
papa di Roma“ var höfðingi i
kaþólskra manna og átrúnaðar-
goð þeirra. Hann hafði setið á
stóli við hina mestu virðingu í
19 ár. í öðru lagi eru svo verald-
legar orsakir. í páfatíð Píusar
gengu hinar verstu ..örmungar
yfir landið, styrjöld, ósigur og
margs kyr. niðurlæging. En ftöl-
um var hinn mesti styrkur að
páfanum veldi hans, þegar
verst gegndi, og kalla Rómverj-
ar hann frelsa, borgarinnar —
salv.'.rre di Roma. Páfa var
þakkað það öðrum fremur að
borginni var þyrmt í styrjöldinni
og Rómverjar sluppu við loft-
árásir og „nnað svipað, sem yfir
dundi allt í kringum þá.
Þegar þetta er haft í huga,
verður skiljanlegt að fráfall
Píusar páfa var atburður, sem
snerti alla Rómverja — jafnt
unga sem gamla — svo djúpt,
að það verður þeim ógleyman-
legt, sem fengu að sjá þennan
rómverska harm.
Páfi verður veikur
Þegar þetta bréf kemst „á
þrykk“ eru væntanlega öll aðal-
atriði í sambandi við fráfall páfa
og athafnir þær, sem fram fóru,
kunn úr fréttum og því óþarfi
að rifja það allt upp, enda verð-
ur það ekki gert hér, heldur að-
eins dre.úð á nokkur -iriði, sem
gætu gert ljósara hvernig al-
menningur brást við sjúkdómi og
f alli páfa.
Eins og kunnugt er var páfi,
sem orðinn var 82 ára gamall,
mjög -ikur fyrir 4 árum, og
vitjuðu hans þá margir frægir
læknar. Einkum þjáði hann svo
þrálátur hiksti, að hann mátti
vart mæla. Bjuggust flestir við,
að páfi mundi þá deyja, en svo
varð ekki. 1±.^” náði sér og
hafði mikla starfskrafta, þrátt
fyrir háan aldur. Prestur nokk-
ur, sem ég fylgdist með á Péturs-
torginu, þegar fólk gekk fyrir
líkbörur páfa, sagði mér að hann
hefði verið mjög hress og glaður,
fram til hins síðasta og afkastað
meiru en margur maður yngri að
árum.
En nú b-u svo við, að fyrir
skömmu tók páfi við amerískri
sendinefnd sem kom til þess að
afhenda líkneski, sem gert hafði
verið af honum. Prestur sá, sem
var í broc’.di nef.idarinnar, varð
þess var, að páfi var veikur og
mátti tæplega mæla fyrir hiksta,
sem greip hann skyndilega. Eftir
þetta skánaði þó páfa og gegndi
hann störfum. En orðrómur komst
á kreik, nú um s. 1. mánaðamót,
að ekki væri allt með felldu
um heilsu páfa. Blöðin gátu
um sjúkleika hans, en útvarpið
í Páfagarði vildi ekkert úr því
gera. Almenningur tók fregnun-
um um þreytu páfa með ró, enda
var kunnugt, að hann var gamall
orðinn og hafði áður verið að
dauða kominn. Páfi var að sveita-
setri sínu Castelgandolfo, stutt
frá Ró.„, og fáum dögum áður
en hann dó, skyldi fara þar fram
blessunargc .ð -^kkur og páfi þá
sýna sig á hallarsvölunum. En
úr þessari athöfn varð minna en
til stóð, því páfi gat aðeins setið
uppi fáeinar mínútur við glugga,
svo hann sást utan frá, gegnum
rúðuna.
En þegar fregnin barst út að
páfi hefði hinn 7. þ. m. fengið
slag, varð fyrst Ijóst að um al-
varlegt ás'.and væri að ræða.
Viðbrögð almennings við þessari
fregn voru mar^víslee’.
Við Castelgandolfo
Fólk tók nú að safnast saman
við Castelgandolfo til að láta í
ljós hluttekningu sína og biðja
fyrir lífi páfa. Þannig háttar þar
til að unnt er að komast hindr-
unarlaust að hallardyrunum og
þar þyrptist fólkið saman. Páfi
hefur svissneskan lífvörð, er ber
einkennisbúninga, sem sjálfur
Miehaelangelo teiknaði. Stóðu
slíkir lífvarðarmenn við dyrnar
með kesjur í hendi, á miðalda-
vísu. Nokkru fjær mátti sjá lög-
reglumenn á sveimi, sem klædd-
ir voru á annan hátt. Kringum
kastalann eru víðlendir garðar
með blómabeðum og túnblettum.
Þar settist fólk og beið fregna
af páfa. Allmargir krupu á stein-
stéttinni eða við hýsi nokkurt
með Maríumynd og báðust fyrir.
Þannig mun þetta hafa verið
dag og nótt meðan þess var beð-
ið, hvað Vo.ða vildi.
Ótti fólks varð stöðugt meiri,
og blöðin komu út með risa-fyr-
irsögnum ...n, að páfi væri milli
heims og helju. Það var hinn
7. þ. m.
Falsfregnir um dauða páfa
En daginn eftir, fyrir hádegi,
gerðist sá atburður að út kom
blað nokkurt, vel þekkt, og flutti
Er torg ’ 'li umlukt að kalla
risastórum súlnagöngum. A torg-
inu eru gc brunnar tveir miklir,
en „o öðru leyti er það autt. Geta
milli 20 og 30 þús. manns stað-
ið þar, að því er talið er. Á
torgi þessu var mikið um manna-
ferð þessa daga. Mátti sjá þar
ekki ósvipaða sjón og við Castel-
gandolfo. Fólk kraup á stéttinni
og baðst fyrir. Þegar ég var við-
staddur þarn ók ég gjörla eftir
því að meðal þeirra, sem þarna
gerðu bæn sína, voru það ekki
prestarnir, sem mest bar á,
heldur fólk alþýðustéttar. Var
það áberandi að ekki var það
bezt klædda fólkið, sem þarna
bar, í bókstaflegum skilningi,
harm sinn á torg, heldur fremur
fólk, sem ætla mætti að teldist
til hinna fátækari stéttanna.
Á Péturstorgi, er eins og áður
er getið, ekkert nema gosbrunn-
arnir tveir. Ekki eru þar nein
sæti. Ég tyllti mér á súlufót, og
horfði yfir torgið. Veður var gott
en nú brá svo við að á skall mjög
snörp regnskúr. Ekki hafði þetta
minnstu áhrif á þá, sem báðust
fyrir á torginu. Fólkið vildi ekki
rjúfa bænina, þó þrumuskúr
dyndi yfir og hlýtur það þó sumt
að hafa orðið holdvott.
Fólk var að koma og fara.
Margir gengu í kirkju. Þegar
Hópur trúaðra manna á Péturstorgi les hina sorglegu frétt:
Fíus XII er dáinn. En fregn þessi, sem birtist í Rómarblaðinu
II Tempo, birtist of snemma. Páfinn var ekki dáinn og hann
lézt ekki fyrr en næstu nótt. Fréttin varð blaðinu til hinnar
mestu háðungar og gerði lögreglan eintök þess upptæk.
þá fregn að páfi væri látinn. ]
Heitir blað þetta II Tempo. Var
það, eins og að líkum lætur, rifið
út og datt engum í hug að hér
væri um falsfregn að ræða. En
bráct kom lögreglan á vettvang,
ók í ofboði milli allra blaða-
sölustaða og gerði II Tempo upp-
tækt. Eitt stærsta og þekktasta
blað ftalíu, „II Giornale d’Italia",
var svo óheppið að falla litlu
síðar í sömu gildruna að birta
skyndifrétt um dauða páfa og
hirti lögreglan bæði blöðin sam-
tímis, hvar sem þau sáust óseld.
Þessi framkoma blaðanna vakti
hina mestu reiði. Fólk hafði trú-
að fregnunum og látið hryggð
sína í Ijós með mörgu móti. Sjá
má... á götunum sundurrifin
blöð af II Tempo, sem menn
höfðu sk<:.„ tt skapi sínu á.
Við þetta bættist svo það, að
einmitt um sama leyti og fals-
fregnir þessar bárust, flutti út-
varp Páfagarðs þá frétt, að lækn-
ar teldu liðan páfa lítið eitt
skárri og vakti bað nýjar vonir.
Þetta jók á reiði fólksins gegn
blöðum þeim, sem talið var að
hefðu ætlað að gera sér falsfrétt-
ir um dauða hins heilaga föður
að féþúfu á hinn skammarleg-
asta hátt.
Á Péturstorgi
Það var ekki eingöngu við
Castelgandolfo, sem fólk safnað-
ist saman til að láta hluttekn-
ingu sína í ljós og biðja fyrir lífi
páfa. Hið sama gerðist í öllum
kirkjum borgarinnar og þær eru
margar. Mest r þó hafa borið
á þessu á sjálfu Pc'urrtorginu,
en svo nefnist hið risavaxna
torg fyrir framan Péturskirkj-
una, sem er mesta kirkja í kristni.
einn hafði staðið upp frá bæna-
gerð sinni, kraup annar. Svona
mun þetta hafa gengið allan dag-
inn og raunar nóttina með, þó
þá væru færri á ferli.
Dauði páfa og heiðursgangan
Hinn 9. kom svo fréttin um að
páfi væri látinn og v— þá ekki
efa bundið að blöðin höfðu rétt
að mæla. Útvarp Páfagarðs stað-
festi fréttina. Áður höfðu fegn-
ir verið birtar um að háklerkar
kirkjunnar streymdu að og að
páfi hefði þegar fengið hina síð-
ustu smurningu en hana fram-
kvæmdi franski kardinálinn
Tisserand.
Þegar dánarfregnin barst mátti
skiljast að ekki var um annað
rætt. En sízt var þá harmur fólks
sýnilegri en meðan á ‘dauðastríð-
inu stóð. Það var næstum eins
og fólkinu létti. Nú var ekki
lengur hægt að biðja fyrir lífi
páfa. Því var lokið. En fyrir sál
hans mátti biðja og sýna honum
þá virðingu, sem þessum höfð-
ingja og frelsara hinnar „eilífu
boj.^dr“ sæmdi.
Nú stóð svo á, að páfi lézt í
sumarhöllinni Castelgandolfo en
ekki hafði verið gert ráð fyrir
því, hvernig að skyldi fara, ef
svo bæri til. Stafar það af því,
að páfar hafa jafnan hafst við
í Páfagarði og er sumardvöl
þeirra í Castelgandolfo nýtilkom-
in. Þó hafði Píus páfi fyrirskip-
að skriflega, að ef páfi létist í
höllinni skyldi hann „fluttur til
Rómar með tilhlýðilegri athöfn“.
Annað var ekki til leiðbeiningar
en annars hafa kaþólskir hinar
nákvæmustu forskriftir um allt,
svo sem leiðir af hinum auðugu
erfðavenjum kirkju þeirra. Lík
páfa var fljótlega flutt til Lateran
kirkjunnar í R ‘ , sem er einka-
kirkja páfa og telst „móðir allra
kirkna“. Mun flestum, sem þá
kirkju sjá, sízt þykja minna til
hennar koma en Péturskirkjunn-
ar. En svo gerðist það sem ekki
hefur skeð í 1000 ár, eða síðan
páfar glötuðu veraldarvaldi í
Róm. Lík páfa var nú flutt með
viðhöfn í eins konar helgigöngu
frá Laterankirkjunni til Péturs-
kirkjunnar, þar sem lík hans lá á
börum, öllum til sýnis, þar til nú
í dag. Var mikill fjöldi presta og
lífvarðarmanna næst börum
páfa. Talið er að áhorfendur,
sem söfnuðust saman meðfram
þeim höfuðgötum, sem farið var
um, hafi verið um hálf milljón.
Sá er þetta ritar tók sér stöðu
nálægt rústum Colosseum, og
mátti'sjá þar vel yfir. Allir voru
þar vel sti' .ir en síðan bárust
fréttir um að menn hefðu troðizt
undir og fallið í öngvic, sér í lági
á tcrginu við Feneyjahöllina, þar
sem Mur:olini hafði aðsetur sitt.
K'nzta kveðja
Eftir að lík páfa hafði verið
borið í Péturskirkjuna hinn 10.
Fyrir utan sumarbústað páfa í Castelgandolfo safnaðist múgur
manns. Innan þeirra veggja háði Píus XII sitt dauðastríð. Þar
var tílkynningin um lát hans í'yrst gefin út.