Morgunblaðið - 11.01.1975, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. JANUAR 1975
Heiðagæsir drepast 1
Bretlandi
150 HEIÐAGÆSIR fundust dauð-
ar fyrir skömmu á bökkum
Humberfljóts í Bretlandi, en
heiðagæsin er sem kunnugt er af
íslenzku og grænlenzku bergi
brotin.
Ástæðan fyrir þessum gæsa-
dauða er talin vera sú að mistök
hafi orðið i frágangi útsæðis á
ökrum á þessu svæði í Bretlandi.
Til varnar gegn sveppum og skor-
dýrum er útsæðið litað með
ákveðnum efnum og ef þessi efni
fara yfir ákveðin mörk er útsæðið
lífshættuiegt fyrir dýr og fugla
sem kunna að komast í það. Arn-
þór Garðarsson fuglafræðingur
sagði í samtali við Mbl. í gær að
Vinsæll
söluturn
UNGUR piltur var í gærmorgun
tekinn á innbrotsstað í Kaffivagn-
inum á Grandagarði. Við yfir-
heyrslur f gær viðurkenndi
pilturinn innbrot í 3 aðra sölu-
turna þessa sömu nótt, en upp úr
krafsinu hafði hann nokkur þús-
und krónur í skiptimynt.
Eitt innbrotið var í söluturninn
Hástein við Frakkastíg. Virðist
þessi söluturn hafa sérstakt
aðdráttarafl fyrir þennan pilt, því
nóttina áður brauzt hann þar inn,
og á stuttum tíma hefur hann
brotizt þar inn 5—6 sinnum.
Eldur í
smiðju
LAUST fyrir klukkan þrjú f fyrri-
nótt urðu lögreglumenn, sem
voru á ferð í Selásnum, varir við,
að eldur var Iaus f smiðju að
Selásbletti 22. Smiðja þessi er f
skúrbyggingu og eru þar fram-
leiddar skeifur. Lögreglumenn-
irnir kölluðu þegar til slökkvi-
liðið og hleyptu þvf næst hestum
út úr skúrbyggingu samfastri
smiðjunni. Smiðjan brann að
mestu og tæki, sem f henni voru,
skemmdust. Hins vegar tókst að
verja fbúðarhús skammt frá, en
þar býr skeifusmiðurinn. Elds-
upptök eru ókunn.
— Samdráttur
Framhald af bls. 2
Keflavik kl. 9.10. Sama dag er
flug frá Ösló til Keflavikur. Á
laugardögum er beint flug
Osló/Keflavík, samkvæmt vetrar-
áætlun.
sér stað munu farþegar frá Stokk-
hólmi til íslands og Bandaríkj-
anna fara um Kaupmannahöfn
eða Ósló. Ferðir milli þessara
staða eru mjög tíðar og fargjöld
þau sömu þótt höfð sé viðkoma á
þessum stöðum.
Þá munu þingfulltrúar á þingi
Norðurlandaráðs, sem haldið
verður í Reykjavík fljúga til og
frá Islandi með þotum Loftleiða
og Flugfélags Islands, en sérstak-
ar ferðir hafa verið settar upp
vegna þessa fundar Norðurlanda-
ráðs.
Frá og með 21. febrúar verður
flogið samkvæmt útgefinni
vetraráætlun, og verða þá 3 ferðir
í viku til Óslóar og 2 til Stokk-
hólms, þ.e.a.s. frá Islandi á sunnu-
dögum, mánudögum og föstudög-
um, og til Islands á mánudögum,
föstudögum og laugardögum.
slík slys hentu annað veifið og
drægju dilk á eftir sér, því strangt
eftirlit væri á að reglum um varn-
arráðstafanir væri fylgt á réttan
hátt.
20 létust
1 flugslysi
Bogota 9. jan. Reuter.
TUTTUGU manns létust í flug-
slysi, þegar vél í eigu kolumbísks
flugfélags hrapaði niður í Ama-
zonfrumskógana í Suður-
Kólombíu I gær. Farþegar voru 16
og fjögurra manna áhöfn var í
vélinni. Veður var afleitt, þegar
slysið gerðist. Vélin hafði farið
frá Neiva í Kolombíu og var á
innanlandsflugi, þegar hún hrap-
aði í um það bil 500 km fjarlægð
frá Bogota.
1 fyrstu var ekki talið útilokað
að einhverjir hefðu komizt lífs af,
en samkvæmt opinberum fréttum
er það nú talið fráleitt.
— Guðmundur
Framhald af bls. 32
Guðmundur þarf l'A vinning i
síðustu þremur skákunum til að
hljóta stórmeistaratitil. Andstæð-
ingar hans í þeim skákum eru
Mark Diesen, Bandaríkjunum,
Albin Planine, Júgóslavíu og
Gullermo Garcia, Kúbu.
Biðskák Guðmundar og Michael
Stean úr 11. umferð lauk með
jafntefli. Skák Guðmundar og
Miles var jafnteflisleg en Miles
lék af sér og lenti í tímahraki,
Miles gaf skákina eftir 42 leiki og
missti þar með möguleika á fyrsta
stigi stórmeistara.
Hort og Stean gerðu jafntefli i
12. umferðinni, Vaganian vann
Basman og Planinc Botterill.
— Tveggja ára
Framhald af bls. 32
götunni nálægt Vesturgötu,
skammt frá heimili sínu. Fór
leigubflstjórinn með hana á
lögreglustöðina í Miðbænum þar
sem hún kynnti sig sem Friðu,
tveggja ára gamla. Var sagt frá
þessari framtakssömu stúlku í
sjónvarpinu í dagskrárlok og inn-
an skamms kom afi hennar
austan úr bæ að ná í Friðu litlu,
en manna hennar hafði þá nýlega
tekið eftir að hún var horfin að
heiman. Gat móðirin ekki sótt
hana sjálf þar sem hún gætti ann-
arrar dóttur sinnar heima við. Afi
Fríðu litli kvað hana vera svolítið
fyrir það að stelast út.
— Loðnan
Framhald af bls. 32
erum við norður af þvi og þetta
svæði sem við höfum farið yfir
síðan spannar 30—40 mflur, svo
hún er á all breiðu svæði.“
Þannig var ástatt í gærkvöldi á
framlinu loðnunnar, sem nú er að
nálgast landið. Við kvöddum
Jakob og syngjandi asdikið lék
undir, en skammt frá Árna Frið-
rikssyni beið Börkur tilbúinn að
kasta á loðnuna, sem svo margir
bíða eftir.
— Asgeir
Framhald af bls. 31
hans, svo og knattspyrnulþróttinni í
heild. Sagði Ellert, að knattspyrnu-
menn væru vel að þessari viðurkenn-
ingu komnir, eftir glæsilega frammi-
stöðu í landsleikjum sínum s.l.
sumar, og einnig I öðrum knatt-
spyrnuleikjum við leikmenn annarra
þjóða.
ÓRN EIÐSSON, formaður frjáls-
iþróttasambands jslands, kvaðst vilja
óska Ásgeiri Sigurvinssyni til ham-
ingju með titilinn, en hitt væri svo
annað mál, að hann væri ekki til
fulls sáttur við það að atvinnumenn i
iþróttum væru taldir gjaldgengir í
kosningu þessari. Svo hefði ekki
verðið áður. Þá taldi Örn það at-
hyglisvert að iþróttamaður sem væri
meðal allra fremstu íþróttamanna
heims í sinni grein, skyldi ekki verða
ofar en i fjórða sæti i kosningu þess-
ari, eins og væri nú með Erlend
Valdimarsson.
GÍSLI HALLDÓRSSON, forseti
ÍSI, kvaðst vilja þakka iþróttafrétta-
mönnum það framtak sem þeir
sýndu með kjöri þessu og verðlauna-
veitinguna, sem væri tvimælalaust
mjög áhugavekjandi, og væri svo
komið. að margir teldu það, er úrslit
kjörsins væru birt, fyrsta stórvið-
burðinn á sviði íþróttanna hérlendis
árlega. Gísli ræddi síðan nokkuð um
áhugamennsku og atvinnumennsku i
iþróttum, og sagði að óneitanlega
sætu áhugamennirnir ekki við sama
borð og atvinnumennirnir. Það væri
hins vegar tímanna tákn að nú væru
atvinnumenn álitnir gjaldgengir i
kosningu iþróttaf réttamanna, þótt
þeir hefðu ekki verið það áður. Með
vaxandi skilningi á gildi iþróttanna
og auglýsingastarfsemi i kringum af-
reksmennina, hefði það orðið æ al-
gengara að íþróttamenn fengju
greiðslu fyrir þátttöku sina i iþrótt-
um, og væri það þróun sem ekki yrði
spornað gegn.
— Raunvextir
Framhald af bls. 2
inn er I næsta útboði spariskir-
teina ríkissjóðs, sem fyrirhugað
er að gefa út í næsta mánuði.
I greinargerð Seðlabankans
segir m.a.: „Þrátt fyrir lækkandi
nafnvexti, hafa vextir að viðbætt-
um vísitölubótum farið síhækk-
andi með hverjum nýjum flokki
útgefinna spariskírteina frá ári
til árs.
Eftirfarandi tafla sýnir raun-
verulega vexti, sem fengist hafa
út úr spariskírteinum í sérhverj-
um flokki, sem gefinn hefur verið
út frá upphafi. A þessari töflu
sést, að vextir þeir, sem eigendur
spariskírteina hafa borið úr být-
um, hafa ávallt verið langtum
hærri en almennir vextir. 1 öðru
lagi ber taflan með sér, að þessir
vextir hafa farið síhækkandi,
þrátt fyrir nokkra lækkun nafn-
vaxta. Til að mynda ber fyrsta
útgáfa spariskírteinanna frá 1964
7,2% nafnvexti, en siðustu útgáf-
ur aðeins 5%. Þrátt fyrir þetta er
raunávöxtun fyrsta flokksins
lægri en af hinum nýrri flokkum,
þar eð vísitala bréfanna hefur
hækkað hraðar með árunum.
Til að sýna, að hæð nafnvaxt-
anna hefur hverfandi litla þýð-
ingu fyrir gildi spariskírteina, en
visitölutryggingin er aðalkostur
þeirra, er til samanburðar sett
fram, hverjir raunvextir á hverj-
um flokki hefðu verið, ef nafn-
vextir hefðu verið 4% fyrir alla
flokka spariskírteina frá byrjun.
Kemur þá fram, að eigendur
spariskírteina í elzta flokknum
frá 1964 hefðu hlotið 25,6%
meðalársvexti í stað 29,7% vaxta,
sem þeir hljóta nú. Á þessu sést,
að munurinn, sem nafnvextirnir
gera, er ekki eins mikill, eins og
menn vildu ætla.
Það er því enn, sem hefur verið,
að spariskirteini ríkissjóðs eru
langbezta fjárfestingin á fjár-
magnsmarkaðinum, sem völ er á.“
— Kreppan
Framhald á bls. 18
því meðan dilkakjötið væri þetta
mikið niðurgreitt.
Salan hjá okkur i Húsgagna-
verzlun Reykjavíkur var með
bezta móti á s.l. ári sagði Gisli
Ásmundsson verzlunarstjóri, og
verðbólgan á eflaust sinn þátt i
þvi. Að sjálfsögðu horfum við
með nokkurri ánægju á þá rýmk-
un, sem nú hefur orðið á inn-
flutningi húsgagna. Hinsvegar er
því ekki að neita, að kaupmáttur
fólks virðist aðeins hafa farið
þverrandi, en það er vart að
marka, þar sem janúar er aldrei
góður sölumánuður.
Logi Helgason hjá Silla og
Valda i Austurstræti sagði, að þar
hefðu þeir ekki orðið varir við
neinn samdrátt í matarinnkaup-
um fólks og það sem af væri jan-
úar hefði salan verið mjög góð. Þá
mætti bæta því við, að salan hjá
þeim hefði frekar aukizt eftir að
austurhluta Austurstrætis var
Iokað. Kæmi það bezt í ljós á
góðviðrisdögum. — Kreppuna
væri þessa dagana i blöðunum að
finna, ekki annarsstaðar.
Henrik P. Biering hjá Biering
sagði, að salan á s.l. ári hefði verið
með bezta móti og álíka margar
vörueiningar selzt og árið áður.
Salan í janúar hefði verið góð og
ekki þyrfti að búast við alvarlegri
kreppu næstu 2—4 mánuðina.
Sala á fatnaði gekk mjög vel á
s.I. ári, sagði Guðmundur Ólafs-
son hjá Herrahúsinu. Árið var
sérstaklega gott fram i októ-
ber—nóvember, en síðan dró
nokkuð úr um tima. Hinsvegar
bætti jólasalan þetta tímabil upp
og fyllilega það. Erfitt væri að
segja nokkuð um útlitið framund-
an, enda væri janúarmánuður yf-
irleitt rólegur.
Erlendur Borgþórsson hjá
Karnabæ, Laugavegi 66, sagði, að
s.l. ár hefði verið mjög gott og enn
hefðu þeir ekki orðið varir við
neinn samdrátt, nema á sfðum
dagblaðanna. Peningaleysi væri
ekki til hjá fólki.
Salan hjá okkur jókst um 50% á
s.l. ári, sagði Arni Jónsson í Val-
húsgögn. Því væri hinsvegar ekki
að neita, að miðað við fyrri ár
hefði salan i desember átt að vera
stærri, en nú væri svo komið, að
enginn einn mánuður skæri sig úr
hjá húsgagnasölum. Ekki væri
hægt að gera neina spá fyrir þetta
ár, þar sem svo skammt liðið á
það.
Einar Óskarsson í Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar sagði, að
ekki væri enn séð fyrir endann á
s.l. ári, en krónulega væri það
ekki slæmt, um eintakafjölda
seldra bóka væri ekki vitað enn.
Það sem af væri janúar hefði sal-
an verið góð og væru þeir lítt
hræddir við kreppu.
I bókaverzlun Helgafells á
Laugavegi svaraði okkur Ingólfur
Jónsson, verzlunarstjóri. Hann
sagði, að salan hefði verið góð allt
s.l. ár og hefðu þeir vart átt von á
jafn mikilli sölu og raun varð á.
Það, sem af væri þessum mánuði,
hefði salan verið lífleg enda væri
svo alltaf í þessum mánuði, og
útlitið framundan væri ekki
svart.
— Ovissan
Framhald af bls. 1
sér og Poul Hartling hefur fengið
mikla reynslu í slíkri jafnvægis-
list.
Mogens Glistrup var einn
þeirra þingleiðtoga sem Hartling
ræddi við í dag og hann hvatti
hann til að sitja áfram og sagði að
Framfaraflokkurinn mundi
greiða atkvæði gegn hugsanlegri
vantrauststillögu á stjórnina.
Glistrup sagði að tryggja yrði
öruggan þingmeirihluta sem gæti
unnið bug á atvinnuleysi, fram-
fylgt sparnaðarstefnu, hækkað
eftirlaun og treyst gengi dönsku
krónunnar. Hann sagði að
borgaraflokkarnir gætu tryggt
slíkan meirihluta.
Afstaða Róttæka flokksins er sú
að sósíaldemókratar verði að vera
aðili að meirihlutastjórn og vafa-
samt er talið að hann styðji Hartl-
ing ef Framfaraflokkurinn fer í
stjórn.
Borgaraflokkarnir gætu mynd-
að stjórn fræðilega séð án þátt-
töku Róttæka flokksins en ólík-
legt er talið að Hartling telji
hyggilegt að framfylgja óvinsæl-
um efnahagsráðstöfunum með
stuðningi Glistrups og mið-
demókrata sem tapað hafa fylgi
og i óþökk allra vinstri flokkanna.
Hilmar Baunsgaard, foringi
Róttæka flokksins, ræddi í dag
við Anker Jörgensen og Jörgen-
sen ræddi við fulltrúa
Sósíalistíska þjóðarflokksins
(SF). Til greina getur komið að
Baunsgaard reyni stjórnarmynd-
un.
Hartling forsætisráðherra hef-
ur lítinn tíma til stefnu. Atvinnu-
leysið eykst stöðugt og viðræður
aðila vinnumarkaðarins hafa leg-
ið niðri vegna kosninganna.
Forsætisráðherrann hefur boð-
áð á sinn fund fulltrúa verkalýðs-
sambandsins, samtaka opinberra
starfsmanna og vinnuveitenda á
mánudaginn.
Áður en boðað var til kosninga
var tala atvinnulausra 10.6 en er
nú 12%. Verðbólgan er 16.5%
sem Danir telja nálgast Evrópu-
met. Greiðsluhallinn er svo mikill
að alvarleg hætta er á því að Dan-
ir geti ekki fengið meiri lán er-
lendis. Fyrstu 11 mánuði ársins
1974 nam greiðsluhallinn 12.5
milljörðum danskra króna og var
3 milljörðum króna hærri en árið
á undan.
Ástandið eftir kosningarnar nú
minnir að mörgu leyti á ástandið
eftir kosningarnar i september
1971 þar sem atkvæði fjögurra
þingmanna Færeyja og Græn-
lands geta ráðið úrslitum. Þá
fengu sósíalistisku flokkarnir
meirihluta er atkvæði höfðu verið
talin í Færeyjum og Grænlandi og
Jens Otto Krag myndaði stjórn þá
er sat til 1973.
Nú skiptast þingsætin þannig:
Sósialdemókratar 53, róttækir 13,
thaldsflokkurinn 10, SF 9,
kommúnistar 7, miðdemókratar 4,
kristilegir 9, Vinstri flokkurinn
42, vinstri-sósíalistar 4 og Fram-
faraflokkurinn 23.
Framfaraflokkurinn, mið-
demókratar, ihaldsmenn og
Kristilegi þjóðarflokkurinn hafa
alls 89 þingsæti af 179.
Sósíaldemókratar, SF, vinstri-
sósíalistar, kommúnistar og Rót-
tæki flokkurinn hafa 86 þingsæti.
Úrslitin í Færeyjum og á Græn-
landi verða endanlega kunn síð-
degis á morgun. I Færeyjum voru
kjörnir Johan Nielsen sem er
sósíaldemókrati og Erlendur
Patursson sem hefur hingað til
verið hlutlaus í dönskum stjórn-
málum.
A Grænlandi hefur
sósíaldemókratinn Emil Johansen
náð kjöri. Övíst er um hitt þing-
sætið en það hreppir annað hvort
sósíaldemókratinn Knud Hertling
eða Nicolai Rosing sem hefur
fylgt borgaraflokkunum að mál-
um en er andvígur efnahagstillög-
um stjórnarinnar, hornsteini
stefnu hennar, þótt hann hafi
ekki sagt að hann muni greiða
atkvæði gegn tillögunum.
Að þingmönnum Færeyja og
Grænlands meðtöldum er staðan í
danska þinginu jöfn: 89:89.
Úrslitin I kosningunum eru tal-
inn mikill persónulegur sigur fyr-
ir Hartling og ekki aðeins í þeim
skilningi að flokkurinn tvöfaldaði
fylgi sitt og þingmannatölu. Fylgi
hans sjálfs I kjördæmi hans jókst
úr 4.000 18.000 atkvæði.
- Kjarvalssýning
Framhald af bls. 2
eignar og varðveizlu að henni lát-
inni. Myndina gaf Kjarval Astu á
fimmtugsafmæli hennar 15. maí
1945.
Klara Guðmundsdóttir hefur
gefið mynd af föður sinum, Guð-
mundi Davíðssyni, en þeir Kjar-
val voru miklir vinir og dvöldust
oft saman á Þingvöllum. Einnig
gaf hún fjórar teikningar, sem
Kjarval hafði á sínum tima gefið
vini sínum. Myndirnar eru gefnar
í tilefni af þvi, að I nóvember s.l.
hefði Guðmundur Daviðsson
orðið 100 ára.
Stuttu áður en Matthildur
Kjartansdóttir, ekkja Guðbrands
Magnússonar, fyrrv. forstjóra
Áfengis- og tóbaksverzlunar rikis-
ins, lézt, gaf hún safninu tvö oliu-
málverk. Þau hjónin önduðust
bæði á siðasta ári. önnur myndin
er af þeim hjónum, en hina mynd-
ina nefnir Kjarval „Ástamál
Grettis“. Gjöfin er til minningar
um vináttu Kjarvals og þeirra
hjóna. Þá hefur Hallfríður Guð-
brandsdóttir Schneider, dóttir
hjónanna, gefið safninu tvær
myndir. önnur er lítil vatnslita-
mynd, „Hveitibrauðsskipið", en
hin olíumynd af Vifilfelli.
A árinu hafa safninu einnig
borizt nokkrar minningargjafir
um Kjarval, sem ættu heima í
minjasafni um hann. Þar á meðal
er kvikmynd um Kjarval. Gefand-
inn er Öskar Gíslason, en hann
gerði myndina. Nú mun vera til
allmikið af minjum um Kjarval og
mun ætlunin vera að skrá þær og
flokka.
Uppsetningu sýningarinnar og
val listaverkanna önnuðust Einar
Hákonarson listmálari og Guð-
mundur Benediktsson mynd-
höggvari.
Sýningin er opin kl. 16—22 alla
daga nema mánudaga fyrst um
sinn.