Morgunblaðið - 15.08.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNL'DAGUR 15. AGUST 1976
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
GUNNAR Sigurðsson (Gunnar
í Geysi) þekktu fjölmargir
borgarbúar og enn fleiri könn-
uðust við hans sérstæðu, þokka-
fullu persónu. Margur vissi um
hið viðamikla safn hans af ís-
lenzkri framúrstefnulist á þeim
timum er hún nefndist óhlut-
læg list, abstrakt list og
geometrisk list. Hann stóð lengi
fyrir Gallerii er nefndist Ás-
mundarsalur (í höfuðið á Ás-
mundi Sveinssyni myndhöggv-
ara er byggði húsið) og var við
Freyjugötu, en sá hinn sami
salur og húsið allt nefnist nú
Myndlistarskólinn við Mímis-
veg.
Að Gunnar væri smekkmaður
um myndlist er engum vafa
bundið það gefur sýningin á
safni hans að Kjarvalsstöðum
þessa dagana og til 16 ágúst,
greinilega til kynna, og þó er
Snorri Arinbjarnar: „Alliance", vatnslitir 1942.
við þá Kristján Daviðsson,
Jóhannes Jóhannesson, Nínu
Tryggvadóttur, Snorra Arin-
bjarnar, Valtýr Pétursson og
Þorvald Skúlason, en þessir
listamenn eiga samtals 66
myndverk af 91 sem á sýning-
unni eru auk einnar myndar af
Gunnari sjálfum er Kristján
Davíðsson málaði og Listasafn
Islands hefur lánað.
Það er eftirtektarvert hve
mikill smekkmaður Gunnar var
við val mynda eftir þessa lista-
menn og fundvís á óvnjulegar
myndir eftir þá, en um leið
einnig aðrar mjög einkennandi
fyrir stil þeirra á þessu tima-
skeiði. Einkum hefur hann ver-
ið smekkmaður og fundvís á hið
besta í list Valtýs Péturssonar
og minnist ég þess ekki að hafa
séð jafn áhrifarika röð mynda
eftir þennan málara um árabil.
Má nefna fyrstu geometrísku
myndirnar frá árinu 1952
„Komposition" I, og 2, ásamt
„Abstraktsjón", (71, 72 og 73),
unnar í temperalitum og vatns-
lit. Þessar myndir eru miklu
sterkari í byggingu og þenslu
myndflatarins ásamt samræmi i
lit en flest i þeim stíl er seinna
kom frá hendi Valtýs. Þá eru
hinar nýrri myndir þessa rnál-
ara hér mun fastari í byggingu
mörgum samSkonar myndum
Gunnar Sigurðsson.
þetta mislitt myndasafn og
myndirnar mjög misgóðar.
Stafar það sennilega af því að
sýningar í Asmundarsal voru
mjög misjafnar að gæðum og
Gunnar tók oft myndir upp i
greiðslu sýningartímans, skilst
mér, auk þess sem honum voru
iðulega gefnar myndir við ýmis
tækifærí af vinum sínum lista-
mönnunum, en þá ráða ekki
ævinlega gæðin né mat þiggj-
andans.
í heild er þetta falleg og
markverð sýning, og einkum er
það þröngur hópur myndlistar-
manna sem ber sýninguna
uppi, enda eiga þeir sömu lang-
flestar myndanna. Er hér átt
hans á líkum tíma og samræmd-
ari í lithrynjanda.
Snorri Arinbjarnar er hér og
mjög vel kynntur í vatnslita-
tækni, en hann á hér aðeins
eina olíumynd (af 11 verkum)
og eru myndir hans hver ann-
arri betri í einfaldleik mynd-
byggingarinnar og sérkenni-
legri litameðferð.
Flestar myndir Nínu
Tryggvadóttur eru lyriskar
abstraktsjónir áferðafallegar
fyrir augað, einkum nr. 48
„Brún komposition".
x Kristján Davfðsson á hér
margt ágætra mynda, einkum
eru myndir hans „Skýjaglópur"
(33) og „Góð kona“ frábærar
og með því sérkennilegasta sem
eftir hann liggur frá þessum
tíma og ættu þær heima á Lista-
safni Islands. — Myndir
Jóhannesar Jóhannessonar eru
fjölbreytilegar í efni, innihaldi
og útfærslu, og því er þáttur
hans nokkuð ósamstæður, en
mjög áhugaverðar myndir eru
hér á milli. Svipað má segja um
Kristján Davíðsson: „Skýja-
glópar". 1948—195«.
myndir Þorvaldar Skúlasonar,
sem eru úr sitt hvorri áttinni í
tækni og stfl. Tvær myndir
„Málverk" (86 og 88) eru mjög
óvenjulegar frá hans hendi þótt
hér eigi hann merkari framlög.
Ég læt hér nægja þessa mörk-
uðu upptalningu því að annars
yrði pistillinn of langur og þurr
til lestrar en vitaskuld eiga
fleiri myndlistarmenn ágætar
myndir á sýningunni. — En
mig langar til að fjalla lítillega
um heildaryfirbragð sýningar-
innar sem er mjög ósamstætt,
og oft er erfitt að átta sig á því
hver á hvað, og sjaldan hef ég
svo mjög orðið að styðjast við
sýningarskrá. Þetta á sér eðli-
legar orsakir enda um lista-
menn að ræða sem mjög voru í
mótun á þessu tímaskeiði og
höfðu víxlverkandi áhrif inn-
byrðis, svo sem jafnan vill
verða um listhópa er hafa mikil
samskipti og líkar skoðanir.
Á sýningunni er nokkuð um
myndir er verða að flokkast
undir hreinar „kópiur" af list
erlendra listamanna, og grunar
mig að sumir höfundanna líti
ekki hýru auga til þessa tíma-
skeiðs listar sinnar. Slíkar
mýndir voru í eina tíð jafnvel
sendar á sýningar erlendis og
er þá skiljanlegt lágt mat er-
lendra á islenskri myndlist eft-
ir það. Heilbrigðast er að hprf-
ast í augu við staðreyndir og
viðurkenna þær, — einnig að
félagar þeirra báru þá sliku lofi
í fjölmiðli einum að furðu sæt-
ir, svo sem fram kemur í eftir-
farandi og minnistæðri setn-
ingu „List þessa málara jaðrar
á köflum við snilld"...
Gunnar Sigurðsson er alls
góðs maklegur fyrir hugdirfsku
og einurð á erfiðum uppgangs-
timum nýlista á islandi, en ég
er ekki sáttur við missagnir og
oflof i formála sýningarskrár,
en hún er eftir Björn Th.
Björnsson, og að öðru leyti að
flestu hinn læsilegasti. í fyrsta
lagi er út í hött að líkja starfi
Gunnars að öllu leyti við þau
erlendu nöfn er fram koma í
upphafi sýningarskrár, þótt
skyldleiki sé þar á milli, og af
hverju einmitt þessi nöfn en
ekki löng röð annarra nafna er
við sögu komu á sama tíma í
Evrópu. Og hér heima áttum
við, vel á minnst, Ragnar í
Smára hinn mikla listdýrkanda,
sem óhræddur var við að kaupa
hvað sem honum datt í hug og
rétta að listamönnum peninga-
fúlgur upp úr þurru út á mynd
seinna, — og fleiri söfnuðu
málverkum þessara og annarra
manna en Gunnar og Ragnar,
t.d. Sverrir Sigurðsson í Sjó-
klæðagerðinni, Margrét kona
' ■
Þórbergs Þórðarsonar og ör-
ugglega ýmsir fleiri. Sá sýning-
arsalur i Reykjavík er fyrst og
fremst var vettvangur hins
frjóasta, allt til þess að hann
var rifinn var að sjálfsögðu
okkar gamli og góði Lista-
mannaskáli, en skammarlega
lítil rækt hefur verið lögð við
sögu hans. Og vel að merkja
höfðu ekki allir þá aðstöðu til
að viða að sér myndlistarverk-
um sem Gunnar, og safnið af-
markast við fá nöfn og þar vant-
ar marga er komu við sögu á
þessum árum til að fylla upp í
mynd nýlista á þessu tíma-
skeiði.
Ekki gerir það hlut Gunnars
minni og ég man eftir fjölda
ánægjulegra sýninga í Ásmund-
arsal hér fyrr á árum og verð
jafnan þakklátur Gunnari Sig-
urðssyni fyrir frábært framlag
hans til stuðnings íslenzkrar
myndlistar og vinsemd í minn
garð.
Bragi Ásgeirsson.
Valtýr Pétursson: Komposition tempera, 1952.
Jóhannes Jóhannesson: „Stúlka", olía 1946.
Myndllst
Myndverkasafn
Gunnars Sigurðssonar