Morgunblaðið - 01.04.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. APRÍL 1979
15
Kjarval gat til dæmis aldri skilið
„litaperspektiv" og teiknari var
hann ekki fyrir tíu aura. Hann
fékk vitleysisköst, eins og Van
Gogh. Ég lét aldrei svoleiðis hafa
áhrif á mig. Um þetta leyti var
mikil Cezanne-della. Cezanne
hafði skínandi fallega liti, en alltaf
þá sömu. Endurtók sig í sífellu, og
hann kunni ekki að teikna. En ég
var hrifinn af ýmsum öðrum im-
pressionistum, svo sem Renoir, svo
ég tali ekki um konung konung-
anna í heimi myndlistarinnar,
sjálfan Rembrandt. Og Degas.
Myndin af dansmeyjunni hans í
safninu í París er alveg stórkost-
leg. Auðvitað varð ég fyrir áhrif-
um af þeim, en þess sjást hvergi
merki í málverkunum mínum. Þótt
þau séu mörg ákaflega ólík hvert
öðru, þá leynir sér ekki hver hefur
málað þau.
— Þú hefur líklega aldrei verið
áhrifagjarn í lífinu. Og farið þínar
eigin götur?
— Eg hefi farið mínar eigin
götur, það er rétt. Eitt sinn gekk
sú della, að íslendingar fóru að
taka upp ættarnöfn. Systkini mín
sum tóku upp ættarnafnið Val-
fells, en ég var áfram Bjarnþórs-
son og verð það alltaf.
• Allt í einu
kominn í tízku
— Þá hefurðu heldur ekki sóst
eftir vinsældum?
— Þegar ég var krakki fékk ég
mikið hrós fyrir teikningarnar
mínar. Eftir að ég kom heim frá
Kaupmannahöfn hélt ég sýningu,
og „gerði lukku“, var kallður gam-
aldags. Þannig hefur það verið alla
mína ævi. Þar til núna, að ég er
allt í einu kominn í miðjan tísku-
strauminn. Amerísku málararnir
eru orðnir svona naturalistískir.
Sjáðu bara! Og Ásgeir dregur fram
nýja listaverkabók með myndum
bandaríska málarans Andrew
Wyeth og bendir með aðdáun á
nokkrar myndanna.
— Nú hefurðu verið listmálari
að ævistarfi og lifað á listinni?
— Já, ég lifði mest á portret-
málun, og hafði rétt nóg til að lifa
af. Ég hefi aldrei fengið nokkurn
opinberan styrk. Einu sinni átti að
setja mig á lægsta styrk , en ég
sagði nei takk. Sat eins vel með án
þessa lítilræðis. Svo ég þykist eiga
nokkuð inni hjá þjóðinni.
— Þú varst nokkuð mikið er-
lendis og kynntist listum víða um
Evrópu, var það ekki?
— Ég var í Luxemburg, þar sem
ég skreytti kirkju. Hélt að um væri
að ræða raunverulega fresku-
mynd, en það var þá kalkmálning.
Ég var ekki ánægður með það. Svo |
fór ég til Parísar. Var síðan í
Suður-Frakklandi veturinn
1926—27 í þorpinu Cagnes sur
Mer, skammt frá Cannes og ít-
ölsku landamærunum. Eggert
Laxdal var kominn þangað á und-
an mér. Hann var þarna lengi. Ég
málaði mikið á þessum árum. En
Rómaborg finnst mér stórkostleg-
ust af öllum þessum stöðum. Þang-
að kom ég fyrst 1931 og þar hefi ég
verið þrisvar sinnum. Róm er
höfuðborg Vesturlanda enn þann
dag í dag. Þetta er yndisleg borg,
og söfnin þar stórkostleg. Þar
líður mér alltaf vel.
— Hefurðu sýnt mikið erlendis?
— Nei, nei, ekki mjög mikið.
Síðast sýndi ég fyrir líklega áratug
á Charlottenborg. I lok síðari
heimsstyrjaldarinnar eða 1947 var
ég með sýningu í London, sem
síðan fór í 10 borgir á Bretlands-
eyjum. Þá var ég gerður að félaga í
Chelsea Art Club. Mér er sagt að
þetta sé einn fínasti klúbbur í
heimi. Það er ekki hægt að sækja
um inngöngu, mér var bara til-
kynnt um þetta. Þetta er hluti af
Royal Academie og klúbburinn
eldgamall. Eigandi þessa húss sem
er rétt utan við London gaf það
konunglegu akademíunni. Hún tók
þá upp á því að stofna klúbb og
gera þá sem hún vildi hafa, um-
fram þessa sextíu, sem skipa
Royal Academie, að meðlimum í
klúbbnum. Ég hefi komið þarna.
Allir sem ég hefi hitt þar eru
Bretar, utan einn Bandaríkja-
maður.
— Þú hlýtur að eiga mikið af
myndum frá ýmsum tímum á
sýningu?
— Nei, neí, ég á sjálfur ákaflega
lítið af verkum mínum. Sumt hefi
ég með tímanum, selt eða gefið, og
þegar ég var ungur maður eyði-
lagði ég mikið af myndum, ef mér
líkuðu þær ekki. Vinir mínir hirtu
úr þessu og þess vegna eru myndir
enn til. Þegar ég var ungur taldi ég
mig góðan teiknara, en þegar ég
hitti svo í Múnchen mann, sem var
miklu betri en ég, ákvað ég að gera
betur og teiknaði þindarlaust. Ég
er alltaf lengi að mála hverja
mynd, er oft með hana í takinu í
nokkur ár. Þá tek ég myndina
fram aftur og vinn að henni. Það
er ekkert einsdæmi. Breski málar-
inn frægi, Augustus Jong, var til
dæmis sex ár að mála kerlinguna
með sellóið. Lengst var hann með
hægri höndina me bogann, sem
hann málaði aftur og aftur. I
byrjun var konan í gulum kjól, en
á endanum í rauðum. Honum
kynntist ég vel í London.
— Er þetta ekki yfirlitssýning
yfir þinn feril á Kjarvalsstöðum?
— Jú, svo langt sem það nær.
Elsta teikningin, sem ég náði í, er
frá því ég var 17 ára gamall. Svo er
þarna teikning frá 1918 af Mörtu
systur minni með elstu dóttur sína
á brjósti. Og líka málverk ef
hanni. Það eru þrjár myndir af
henni á sýningunni, ein frá 1930 og
önnur frá því hún var sjötug. En á
sýningunni eru bæði stór og smá
verk. Þar eru allar tegundir mál-
verka, uppstillingar, landslags-
myndir, portret og komposistionir.
Vinir mínir hafa staðið að þessari
afmælissýningu, en ég hefi verið
að raða upp myndunum sjálfur.
Búinn að því, nema að koma fyrir
þeim sem síðast berast. Ég var að
reyna að ná í mynd, sem ég gerði
af vini mínum, Nielsi Dungal
prófessor, sem læknadeild Háskól-
ans á. Loks tókst mér að finna
mann með lykil að herbergi úti í
bæ. Læknadeildin á ekkert hús.
Hugsaðu þér, læknadeild Háskóla
íslands á ekki hús yfir sig! Og
þetta er kölluð menningarþjóð!
— Finnst þér vanta á menning-
una hér hjá okkur?
— Við eigum mikið af hámenn-
ingu, það er satt. En svo er
geypimikið af ómenningu.
Og þú býrð hér einn og eldar
sjálfur, orðinn áttræður. Málarðu
líka ennþá?
— Já, ég elda ofan í mig. Vand-
ist því snemma. Ég var oft í
útilegum uppi á öræfum og hingað
og þangað að mála. Meðan ég var
giftust, í 10 ár, eldaði ég raunar
líka, ef við höfðum gesti. Þjóðverj-
ar elda eins og íslendingar, sjóða
matinn of mikið, en ég vandist á
sínum tíma franskri matargerð og
vill hafa léttsteikt. Það veldur mér
engum vandræðum að sjá um mig
sjálfur. Og ég mála smávegis. Er
að ljúka við gamlar myndir. En ég
tek ekki lengur að mér að mála
fólk, þótt ég sé beðinn um það.
Ásgeir hafði verið að vinna við
uppsetningu sýningarinnar allan
daginn áður, og nú ætlaði hann
aftur á Kjarvalsstaði eftir
hádegið, til að leggja síðustu hönd
á verkið.
- E.Pá.
Scott Eilertson sýnir listir sínar í Bandaríkjunum. í dag gefst
íslendingum kostur á að sjá hann stökkva yfir sex eða fleiri bíla á
Sandskeiði.
Ofurhugi á snjósleða sýnir
listir sínar á Sandskeiði
Der Niedersáchsische
Singkreis á Islandi
Pylsuvagn á
Ráðhústorg
Akureyringa
FYRIR sumarið verður væntan-
lega komið upp á Ráðhústorginu á
Akureyri pylsuvagni, en það er
Hannes Haraldsson, Víðigerði,
Eyjafirði, sem fengið hefur leyfi
til að setja upp vagn þennan upp. í
vagninum er ætlunin að selja
pylsur, hamborgara, svaladrykki
og skyldan varning. 3 bæjarráðs-
menn á Akureyri samþykktu þessa
umsókn er hún kom fyrir bæjar-
ráð, en einn var á móti.
F.Í.M. vill rétt-
látari skipan
listamannalauna
Framleiðslufundur í Félagi ís-
lenskra myndlistarmanna haldinn
5. mars 1979 beinir þeirri áskorun
til menntamálaráðherra, Ragnars
Arnalds, að hann gangist fyrir því,
að lögin um listamannalaun verði
tekin til gagngerðrar endurskoð-
unar með það fyrir augum að
koma raunhæfari og réttlátari
skipun á. Fundurinn er þeirrar
skoðunar, að fyrirkomulag það
sem nú er bundið við, sé löngu
orðið urelt. Hinsvegar sýnist fund-
armönnum, að starfslaunakerfið
sem komið hefur verið á, hafi gefið
mun betri raun og hvetja til, að
það verði tekið upp alfarið.
(Fréttatilkynning).
OFURHUGI á snjósleða mun
sýna listir sínar á Sandskeiði í
dag, þar sem hann mun meðal
annars stökkva yfir sex eða fleiri
bíla á sleða sínum. Maðurinn
heitir Scott Eilertson og er frá
Minnesota í Bandaríkjunum.
Hefur hann ekki sýnt listir sínar
í þrjú ár, en mun byrja að nýju í
dag, en hingað til lands er hann
komminn á vegum Lionsklúbbs-
ins Freys í Reykjavík, og rennur
ágóði af sýningunni til björgun-
arsveita á höfuðborgarsvæðinu,
Björgunarsveitarinnar Ingólfs,
Flugbjörgunarsveitarinnar og
Kyndils í Mosfellssveit.
Eilertsson mun sem fyrr segir
stökkva yfir bíla á sleða sínum,
en lengst hefur hann stokkið yfir
112 fet, og mun hann í dag byrja
á að stökkva yfir sex bíla, og
bætir síðan hugsanlega fleiri við.
UM HELGINA kemur til landsins
kór frá Þýzkalandi á vegum
Tónlistarfélagsins í Reykjavík er
heitir „Der Niedersachsische
Singkreis“ og er hann einn þekkt-
asti „a capclla“ kór í
Vestur-Þýzkalandi. þ.e. kór er
syngur án undirleiks, segir í frétt
frá Tónlistarfélaginu. Kórinn
heldur tvenna tónleika fyrir
styrktarfélaga Tónlistarfélags-
ins, þá fyrri í Menntaskólanum
við Hamrahlíð kl. 20:30 mánudag-
inn 2. aprfl og þá síðari í Háteigs-
kirkju 4. aprfl kl. 20:30. Stjórn-
andi er Willi Tráder, sem er
prófessor við Tónlistar- og leik-
listarháskóia rfkisins í Hannover
og starfar hann auk þess við
uppbyggingu þýzkra tónlistar-
skóla.
í frétt Tónlistarfelagsins segir
m.a. svo um kórinn.:
Der Niedersáchsische Singkreis
hefur unnið til verðlauna í söng-
keppni á írlandi, í Arezzo á Italíu
og Debrecen í Ungverjalandi.
Hann hefur sungið inn á margar
hljómplötur og á nýjustu plötunni
er úrval söngva úr Mörike Chor-
liederbuch eftir Hugo Distler.
Flutningur tónlistar eftir Pendu-
recke, Ligeti, Schnebel og fleiri
nútímaskáld hefur verið snar þátt-
ur í starfi kórsins síðan 1969.
Auk framangreindra söngferða
hefur kórinn farið ferðir til Portú-
gals og Marokkó 1972, Mexíkó
1974, um Vesturströnd Bandaríkj-
anna og Kanada sama ár og til
Vestur-Afríku 1978.
Á efnisskrá tónleikanna sem
haldnir verða í Menntaskólanum
við Hamrahlíð eru verk eftir Knut
Nystedt, evrópskir madrigalar frá
15. og 16. öld, Zoltán Kodály,
Johannes Brahms, Paul Hinde-
mith, Béla Bartók. Á efnisskrá
tónleikanna sem haldnir verða í
Háteigskirkju miðvikudaginn 4.
apríl eru verk eftir Henry Purcell,
Johann Sebastian Bach, Mendels-
sohn, Johannes Brahms, Hugo
Distler og Ernst Pepping.
Kórinn mun halda hér námskeið
og einnig halda tónleika á Akur-
eyri.
Leiðrétting
VEGNA fréttar sem birtist í
Mogunblaðinu 20. mars s.l. um
útgáfustarfsemi Landverndar
skal það tekið fram að Hákon
Guðmundsson er formaður
Landverndar.
Einnig er rétt að geta þess að
ritnefnd sem vann að útgáfu
„Útilífs" sem Landvernd hefur
gefið út voru Vilhjálmur
Lúðvíksson, Árni Reynisson og
Jón E. ísdal.