Morgunblaðið - 15.08.1982, Blaðsíða 6

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1982
„Mommie Dearest66
Undanfarin ár hafa komið út fjölmargar
ævisögur frægra kvikmyndaleikara, ýmist
sjálfsævisögur eða ritaðar af öðrum. í bóka-
verslunum höfuðborgarinnar eru heilar hill-
ur undirlagðar af slíkum bókmenntum. Það
er engu líkara en að sérhver kvikmyndaleik-
ari, kominn á miðjan aldur, telji það beinlín-
is skyldu sína að veita hinum mörgu að-
dáendum sínum ofurlitla innsýú í einkalífið,
veita þeim vitneskju um það sem gerðist að
tjaldabaki.
Ýmislefít spaugileíít hefur kom-
ið fram í dagsljósið í þessum skrif-
um, eins og n«fur að skilja, annað
hefur vakið reiði o« hneykslan.
Undir það spau(íile}<a falla áreið-
anlejía sárindi Feter heitins Sell-
ers vefína þess, að Sophiu Loren
hafði láðst að (jeta hans í bók sinni
meðal þeirra karlmanna sem verið
höfðu henni kærir. Taldi hann þó
sjálfur að þeim hefði verið vel til
vina o(í vel það. Kn fáar af þessum
leikarabókum hafa vakið eins
mikla athy(rli o(í hneykslan o«
bókin „Mommie Dearest", sem
Christina kjördóttir Joan Craw-
ford skrifaði um móður sína. Bók-
in kom út árið 1978 og í kjölfarið
fylgdu skrif og vandlaetingarorð,
sem ýmsir vinir og samstarfs-
menn hinnar látnu leikkonu létu
frá sér fara. Þeim þótti sem verið
væri að Iýsa einhverri allt annarri
konu en þeirri, sem þeir höfðu
þekkt og starfað með í áratugi.
Vinirnir voru á einu máli um, að
unga konan hefði goldið fóstur-
launin illa.
Hinn upprennandi rithöfundur,
Christina Crawford, hafði erindi
sem erfiði með frumraun sína á
ritvelli, bókin hefur verið gefin út
í að minnsta kösti sjö útgáfum, sú
sjöunda kom út í desembermánuði
1981. Á kápu sjöundu útgáfunnar
segir að bókin hafi þá þegar selst í
þremur milljónum eintaka.
Á síðasta ári var svo frumsýnd
kvikmynd, byggð á bókinni, með
Fay Dunaway í hlutverki Joan
Crawford. Kvikmyndin hefur ekki
vakið minni athygli en bókin.
Joan Crawford var fræg og dáð
Hollywood-stjarna, hún hóf feril
sinn sem dansmær, komst í dans-
flokk í New York og þaðan í
kvikmyndaleik í Hollywood árið
1925. Á sama tíma og unga stúlk-
an var að afla sér frægðar, voru
þar og á sama báti ýmsir þeir Ieik-
arar sem þekktastir áttu eftir að
verða, t.d. Gary Cooper, Clark
Gable, Carole Lombard, Gilbert
Roland, Greta Garbo o.fl.
Leikkonan, sem hét Lucille Le
Sueur, fæddist í San Antonio í
Texas og átti erfitt í uppvexti.
Húsmóðir nokkur, sem tók þátt í
samkeppni um nýtt nafn á hina
upprennandi leikkonu árið 1925,
stakk upp á nafninu Joan Craw-
ford og fékk 500 dala verðlaun
fyrir.
Joan Crawford varð stórstjarna,
eins og þær gerðust bestar í Holly-
wood, áreiðanlega mörgum minn-
isstæð. Má þar nefna kvikmyndina
„Whatever Happened to Baby
Jane?“ árið 1962, þar var mótleik-
ari hennar Bette Davis og þótti
þeim báðum takast stórvel upp.
Árið 1946 fékk Joan Crawford
Óskarsverðlaunin fyrir leik sinn í
kvikmyndinni „Mildred Pierce",
en síðasta myndin sem hún lék í
hét „Trog“, árið 1970, og þótti það
dapurlegur endir á glæstum ferli,
eftir því sem gagnrýnendur sögðu,
myndin var illa gerð og ómerkileg.
I upphafi ferils síns, sem var í tíð
þöglu myndanna, lék Joan Craw-
ford í yfir tuttugu kvikmyndum á
árunum 1925—1928.
Eins og títt er um kvikmynda-
stjörnur átti Joan Crawford
nokkra eiginmenn. Árið 1929 gift-
ist hún kvikmyndaleikaranum
Douglas Fairbanks Jr., þau skildu
árið 1933. Eiginmaður nr. 2 var
kvikmyndaleikarinn Franchot
Tone 1935—1939, og síðan Philip
Terry, ungur og óþekktur leikari,
eiginmaður nr. 3, 1942—1945. Árið
1955 giftist Joan Crawford Alfred
N. Steele, stjórnarformanni
Pepsi-Cola fyrirtækisins. Alfred
Steele lést árið 1959, mánuði áður
en þau áttu fjögurra ára brúð-
kaupsafmæli, hann var þá 54 ára
að aldri. Við lát hans tók ekkjan
að einhverjum hluta við starfi
hans hjá Pepsi-Cola.
Joan Crawford ættleiddi fjögur
börn, Christinu, sem áður er getið,
árið 1939, Chris árið 1943 og tví-
burana Cathy og Cindy árið 1947.
Börnin tók hún öll að sér nýfædd.
Joan Crawford lést í New York í
maímánuði árið 1977, á brúð-
kaupsdegi þeirra Steele, 69 ára að
aldri, (eða 73 ára, fædd 1904 eða
’08).
Í bókinni „Mommie Dearest"
segir frá ákafri tilfinningatog-
streitu millum móður og dóttur,
slík sambönd er allt annað en auð-
veit að skilja til hlítar eða leggja
dóm á. En bækur um móður-
dóttursambönd eru nú næstum
tískufyrirbrigði og margir rithöf-
undar hafa spreytt sig á slíkum
skrifum.
Á kápu bókarinnar „Mommie
Dearest" segir að þetta sé sönn
saga lítillar einmana telpu, sem
reyndi allt hvað hún gat til að öðl-
ast ást hinnar heimsfrægu móður
sinnar. í bókinni segir á einum
stað: „Ég hef eytt meira en 25 ár-
um í að reyna að fá fullvissu um
ást mömmu minnar og að öðlast
velþóknun hennar, o.s.frv." Og
þegar unga konan er við líkbörur
móður sinnar segir hún: „Guð hef-
ur nú gert okkur frjálsar elsku
mamma, farðu í friði.“
Það gefur augaleið, að æska
barna Hollywood-stjarna hefur
ekki alltaf verið dans á rósum.
Foreldrarnir mikið í burtu og þau
skilin eftir í umsjá fóstra, síðan
send á heimavistarskóla þegar
þau höfðu aldur til og rétt komið
heim í fríum, hjónaskilnaðir tíðir
og los á fjölskyldulífi. Christina
Rithöfundurinn Christina Crawford á æskuárum sínum með móður sinni,
Joan Crawford.
Joan Crawford með börnin sin fjögur, Christina, tvíburana Cathy og Cindy og
Chris. Myndin tekin 1949 eða '50.
Cathy Crawford Lalonde. Hún býr í Slatington, Pennsylvaníu ásamt eigin-
manni og tveim börnum.
Cindy Crawford Jordan. Hún er fráskilin og býr ásamt tveim sonum i
Newton, Iowa.
segir frá gamanmálum, sem fleyg
urðu hjá þeim leikarabörnunum,
eitthvað á þessa leið; Tvö börn A
og B tala saman. A spyr B:
„Hvernig líkar þér við nýja pabb-
ann?“ B: „Mér líkar ágætlega við
hann.“ A: „Mér líkaði líka ágæt-
lega við hann, hann var pabbi
okkar á síðasta ári.“
Joan Crawford var einstætt for-
eldri þegar hún ættleiddi börnin,
en Philip Terry, þriðji eiginmað-
urinn, kom inn í líf eldri barnanna
beggja í nokkur ár í bernsku
þeirra. Alfred Steele kölluðu öll
börnin pabba, á meðan hans naut
við.
Christina segist sjálf hafa verið
umvafin ást og umhyggju móður
sinnar í bernsku, jafnvel eyðilögð
af eftirlæti, enda hafi hún verið
langþráð uppfylling óska móður-
innar, sem þráði mjög að eignast
barn. I bókinni er mikið minnst á
bróðurinn, Chris, en tvíburasyst-
urnar eru vart nefndar á nafn. Þó
kemur þar fram sú staðhæfing að
telpurnar séu alls ekki tvíburar.
I bókinni eru birt mörg bréf frá
leikkonunni til dóttur sinnar, þeg-
ar hún er í burtu í heimavistar-
skólum, eða móðirin í vinnu eða á
ferðalögum. Bréfin ná fram til
þess tíma að Christina er orðin
fullorðin kona, síðasta bréfið
skrifað mánuði áður en móðirin
lést. Bókin er að dómi þeirrar, er
þetta ritar, ljómandi vel skrifuð
og kom að því leyti á óvart.
En það er fleira, sem þar kemur
á óvart, það er allt það viður-
styggilega, sem unga konan hefur
um móður sína að segja. Það læð-
ist að manni sá grunur, að þar
hafi höfundur beinlínis látið
væntanlega sölu- og hagnaðarvon
ráða ferðinni.
Auk svona venjulegrar mann-
vonsku, sem dóttirin telur móður-
ina hafa haft nóg af, segir hún
hana hafa verið drykkfellda,
vergjarna, haldna ofbeldishneigð,
sem lýsti sér í misþyrmingum á
börnunum, telpunni átti að hafa
verið hegnt með hýðingu eða inni-
lokun í skápum við minnsta brot;
móðirin gerði jafnvel tilraun til að
drepa hana, batt þau eldri syst-
kinin niður í rúmin á nóttunni
o.s.frv. Það má svo bæta því við,
að dóttirin telur móður sína hafa
lifað af vændi á ungum aldri, áður
en hún gerðist dansmær, og telur
að hún hafi haft „lesbískar" til-
hneigingar.
Unga konan segir móður sína
hafa verið svo fulla af hatri að
hún hafi ekki einu sinni getað
unnt sér æskunnar — heldur hafi
hún öfundað sig.
Systurnar Cathy
og Cindy láta
til sín heyra
Á meðan að á töku myndarinn-
ar, sem gerð var eftir bókinni,
stóð, létu þær tvíburasysturnar til
sín heyra.
Þær fengu rithöfundinn Jane
Ardmore til að koma á framfæri í
tímaritsgrein ýmsum þeim minn-
ingum, sem þær eiga um æsku-
heimilið og móðurina, sem þær
elskuðu og dáðu að sögn.
Jane Ardmore hefur þekkt þær
systur frá barnsaldri, sömuleiðis
móður þeirra, því hún skrifaði um
hana bókina „A Portrait of Joan“
árið 1962.
Þær systur ólu þá von í brjósti
að leikkonan Fay Dunaway gerði
móður þeirra ekki að því grimmd-
arómenni sem höfundurinn gerir
hana í bókinni. Systurnar kváðust
hafa átt yndislega æsku, móðir
þeirra hafi hugsað um þær og
sinnt þeim, nema aðeins þegar
hún var upptekin við kvikmynda-
upptöku, þá hafi barnfóstrur
hlaupið í skarðið. Segjast þær ekki
hafa haft hugmynd um, að móðir
þeirra hafi verið svona fræg per-