Morgunblaðið - 24.09.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1983
Vinur
villidýranna
Kvikmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Vinur villidýranna
Nafn á frummáli: The Beastmaster.
Handrit: Paul Pepperman og Don
Coscarelli.
Leikstjóri: Don Coscarelli.
Sýningarstaður: Regnboginn.
Það er fróðlegt að líta á bíóaug-
lýsingar dagblaðanna þessa dag-
ana. I Austurbæjarbíói er verið að
sýna Firefox, í Nýja Bíói Poltergeist,
i Laugarásbíói Thing, í Bíóhöllinni
Get Crazy, í Bíóbæ Polyester og í
Regnboganum Alligator. Þetta fer
bara að verða eins og fyrir austan á
Seyðisfirði, þar sem til skamms
tma var talast við á norsku eða
dönsku í fínni húsum. Æ, ég
gleymdi einni — þeirri nýjustu í
A-sal Regnbogans, sú nefnist i
auglýsingu Beastmaster. Það er
kannski ófínt að þýða nafn þessar-
ar myndar yfir á útkjálkamál, en
mætti ekki skíra myndina Konung
dýranna. Æ, nei, þetta er nú ekki
nógu gott nafn, máski betra að
leita í prógramminu að betra heiti.
Þar kemur í ljós, að aðalsöguhetjan
heitir Dar. Mætti ekki nota nafn
þessa furðumanns og skíra mynd-
ina Dar — konung villidýranna?
Ég held að þetta heiti gæti átt
vel við myndina sem fjallar á frem-
ur óvenjulegan hátt um samband
fyrrgreinds Dars er hefir á furðu-
legan hátt verið numinn úr móð-
urkviði yfir í leg belju og þaðan
leystur með keisaraskurði — við
dýr merkurinnar; einkum þó varg-
fugl einn sem vísar honum til vegar
og hlébarða er ver hann með klóm
og kjafti, að ógleymdum tveim
bjórum er leika af snilld í mynd-
inni, en bjórar þessir reynast hinir
fimustu vasaþjófar. Það má
kannski segja að mynd þessi sé
stæling á Conan villimanni, sem sá
dagsins ljós í Nýja Bíói fyrir um
það bil ári. Þannig er fjallað um
fornsögulegan tíma, þá hið heiðna
lögmál tönn fyrir tönn og auga
fyrir auga var alls ráðandi. En
furðuverur eru á hverju strái jafnt
í eiginlegum sem óeiginlegum
skilningi.
En þótt myndin sé stæling á
mynd John Milius um Conan villi-
mann, þá er hún um margt nýstár-
leg. Til dæmis er næsta frumleg
beiting myndavélarinnar þá hún
tekur sér stöðu innan í varfuglin-
um og við fáum tækifæri til að upp-
lifa sjónarhorn þessa óskemmti-
lega dýrs. Eins og áður sagði leika
bjórar allstórt hlutverk í myndinni
og man ég ekki eftir að hafa séð þá
dýrategund í mikilsverðu hlutverki
á hvíta tjaldinu fyrr. Standa bjór-
arnir sig frábærlega og likjast
helst litlum pottormum þegar best
gegnir.
Eg sé í auglýsingu að mynd þessi
er aðeins bönnuð innan 12 ára.
Persónuiega fannst mér sum atriði
býsna óhugnanleg, eins og þegar
gangandi meltingarfæri urðu á
vegi Dars og skiluðu félaga hans í
heldur ókræsilegu ástandi eftir
skamma viðureign. Eða þegar
nornir ættaðar úr Machbeth ráðast
að þungaðri konunni og nema burt
fóstrið. Slíkar senur gætu hæglega
vakið martröð hjá 12 ára barni, en
hvað er maður annars að röfla —
ég man ekki betur en ég hafi séð í
sumar „alvöru mannát“ af mynd-
bandi sem var á lausu í heimahúsi.
- ii'l
Morgunblaðið/ Emilia Bj. Bjðrnsdóttir
Listamennirnir úr Septem-hópnum, sem nú sýna á Kjarvalsstöðum, við síðasta verk félaga þeirra, Sigurjóns Ólafssonar myndhöggvara, sem lést fyrr á
árinu. Á myndinni eru, talið frá vinstri: Karl Kvaran, Kristján Davíðsson, Jóhannes Jóhannesson, Guðmunda Andrésdóttir og Valtýr Pétursson,
Þorvaldur Skúlason kaus að sitja yfir kaffíbolla sínum á meðan hin stilltu sér upp til myndatökunnar.
Við erum eins og
akkeri á umbrotatímum
Rætt við Valtý Pétursson um
málverkasýningu Septem-hópsins
Enn eru myndlistarmennirnir
í Septem-hópnum komnir af stað
með málverkasýningu, og sýna
nú tugi nýrra mynda á Kjar-
valsstöðum. Þau sem nú sýna
eru Guðmunda Andrésdóttir, J6-
hannes Jóhannesson, Karl Kvar-
an, Kristján Davíðsson, Valtýr
Pétursson og Þorvaldur Skúla-
son, og auk þeirra verka sem þau
sýna eru á sýningunni síðustu
verk Sigurjóns heitins Ólafsson-
ar myndhöggvara.
Hópurinn stillti sér upp til
myndatöku fyrir framan síðasta
verk Sigurjóns, — öll nema
Þorvaldur, sem kærði sig kollótt-
an um myndatöku. Þegar Emilía
hafði 8mellt af jafn mörgum
myndum og henni líkaði, tvístr-
aðist hópurinn og Valtýr var
einn eftir með blaðamanni,
greinilega talinn „authoriserað-
ur“ til að koma því til skila sem
máli skiptir, sjálfur gagnrýn-
andinn!
Ellefta sýningin
í þessari Iotu
„Þessi septembersýning okkar
er sú ellefta í þessari lotu,“ sagði
Valtýr, „en við höfum hins vegar
sýnt saman miklu lengur, ein
þrjátíu og sjö ár, allar götur síð-
an 1946, með mislöngum hléum á
milli. — Þetta er vafalaust einn
lengsti tími, sem hópur listmál-
ara hefur haldið saman á þenn-
an hátt, má mikið vera ef við
fðrum ekki að komast í heims-
metabók Guinness fyrir vikið! —
Þetta er talsvert stór sýning,
fleiri verk en í fyrra, og eins og
vera ber, þá tel ég hana fyrir
margra hluta sakir merkilega!
Þetta fólk sem sýnir hér, er
búið að hlaupa af sér ungæðis-
háttinn, orðið fullmótaðir og
þroskaðir listamenn, sem hafa í
tímans rás þroskað með sér sinn
eigin stíl.“
Aldur eöa þroski?
— Má ekki með einhverjum
rétti orða þetta á annan veg, og
segja að þið séuð orðið roskin, of
gömul til að brydda upp á nýj-
ungum?
„Ekki get ég bannað neinum
að orða það sona,“ segir Valtýr
og hlær við. „En mín skoðun er
sú, að ungir listamenn eigi að
standa í nýjungum og tilraunun-
um, og tilraunir verður að gera
alla tíð. Það væri hinsvegar til
lftils unnið og barist, ef lista-
mennirnir fyndu ekki með tím-
anum sinn eigin stíl og reyndu
að þroska hann. Það er einmitt
það mikilvægasta hverjum lista-
manni: Að leita og prófa sig
áfram, en finna sig síðan i því
sem honum lætur best. Þannig
skilar listamaðurinn mestu til
samfélagsins, og ég undirstrika
enn á ný, að ég geri alls ekki lítið
úr tilraunastarfseminni hjá
ungu listmálurunum.
Hitt er svo alveg rétt hjá þér,
að við erum að verða ansi full-
orðin, það er svo einkennilegt
með þetta lif, að það líður hjá i
einu hendingskasti!"
Nýr myndhöggvari
með næst
Talið berst að Sigurjóni
Ólafssyni myndhöggvara, en á
sýningunni eru siðustu verk
hans. „Það er mikils misst, og
við söknum þess sárlega að Sig-
urjón skuli ekki vera með okkur
hér,“ segir Valtýr, „en nokkur
huggun er þó að hann er með í
verkum sínum. Hér eru síðustu
verk hans, meðal annars eitt
sem hann lést frá ókláruðu.
Þetta eru mikil listaverk, og
bera vitni óvenjulegum frum-
leika Sigurjóns allt fram á elliár,
og þvi ekki síður, að hann var
sívinnandi. Það er með ólíkind-
um hve hann afkastaði.
En maður verður að koma i
manns stað og á næsta ári mun-
um við verða með annan mynd-
höggvara á sýningu okkar. Það
er þegar ákveðið hver það verð-
ur, en best að upplýsa ekkert um
það að svo stöddu!"
Þá verður hvellur!
— Þú segir á næsta ári, eruð
þið þegar búin að ákveða næstu
sýningu?
„Já, það er þegar ákveðið, að
sýna í september að ári, hvað
annað! Við erum búin að leggja
inn pöntun fyrir Kjarvalsstöðum
þá, og það get ég sagt þér, að það
verður rosalegur hvellur, ef við
fáum ekki inni hér, en raunar
bendir ekkertil annars en að svo
verði.“
— Og þið hafið nóg til að sýna
á hverju ári?
„Já, það eru engir erfiðleikar
með það. Þessi sýning er til
dæmis talsvert stærri en f fyrra,
auk þess sem við leggjum undir
okkur Vestursalinn á Kjar-
valsstöðum, þá erum við með
verk á göngunum einnig. Þetta
eru allt ný verk, máluð 1982 og
1983, svo sjá má að við erum í
fullu fjöri!"
— I framhaldi af því sem þú
sagðir um sýningu næsta ár, þá
heyrðist mér ég heyra hér á
ganginum frammi, að þið ætluð-
uð að fara með sýningu til Finn-
lands, er það rétt?
„Rétt, það veit ég ekki, það
getur vel verið rétt og það getur
líka verið rangt! — Hérna í hin-
um salnum eru að sýna ágætar
vefnaðarlistakonur frá Finn-
landi, og þær hafa heitið á okkur
að sýna í Helsinki næsta ár. Ég
held að við höfum nú öll sýnt f
Finnlandi áður, en hver veit
nema við sláum til, skrifaðu það
bara!“
Akkeri á
umbrotatímum
„Ég skal segja þér það, að ég
lít á þessa sýningu, þetta starf
okkar í Septem-hópnum, sem
eins konar akkeri á umbrotatím-
um f myndlistinni," sagði Valtýr,
um leið og hann bauðst til að
ganga með blaðamanni um sýn-
inguna. „Sjáðu til dæmis það
sem hann Þorvaldur er að gera.
Hér er hann búinn að ná fram
slíkri tækni, slfkum þroska f
meðferð lita og forma, að ekki
verður svo auðveldlega leikið
eftir. Hið sama má segja um
verk þeirra Kristjáns, Karls,
Guðmundu og Jóhannesar. Hjá
þeim er tilraununum lokið, nú er
verið að skapa listaverk, þar sem
listamaðurinn gjörþekkir sjálf-
an sig og það sem f honum býr,
og er sáttur við þann flöt á list-
inni sem hann hefur valið sér.
Að öðru leyti held ég að ég
hafi ekki fleiri orð um þessa sýn-
ingu eða einstök verk hennar, en
það verður enginn svikinn sem
kemur hingað á septembersýn-
inguna að þessu sinni, og allt til
sölu, ekki má gleyma þvf,“ sagði
Valtýr að lokum kfminn á svip,
og gaf til kynna að ekki væri að
vænta fleiri yfirlýsinga að sinni.
Þá er bara að bíða og sjá, hvað
þeir Bragi og hinir gagnrýnend-
urnir segja, og hvort væntanleg-
ir sýningargestir hrífast enn að
hinum „síungu gamlingjum" —
róttæklingunum sem einu sinni
voru, Septem-hópnum.
— Anders Hansen