Morgunblaðið - 18.11.1987, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 1987
19
Rasmus fer á flakk
Békmenntir
Sigurður Haukur Guðjónsson
RASMUS FER Á FLAKK
Höfundur: Astrid Lindgren
Teikningar: Eric Palmquist
Þýðing: Sigrún Arnadóttir
Kápumynd: Brian Pilkington
Setning: S.Á.
Prentverk: Oddi hf.
Utgefandi: Mál og menning
Hversu gífurlegur er ekki mismun-
urinn á snillingi og fuskara? Mismun-
urinn á höfundi sem af náðargáfu
stýrir penna sínum og hinum, sem
raðar saman orðum undir svipuskell-
um græðginnar að græða á blessuð-
um jólunum? Ég get ekki varizt þeirri
hugsun, er bækumar taka að hrúg-
ast upp á borði mínu, sumar meistara-
verk, aðrar hreinn leirburður, sem
eiga ekki erindi við nokkum mann,
heldur mslatunnuna eina. Því er
vandi þeirra er velja bami bók mik-
ill, já, kynnið ykkur vei, það sem um
bækumar er ritað og berið það sam-
an, látið ekki auglýsingaholskeflu
sölumennskunnar blekkja ykkur.
Bam, sem bókina fær, er alltof, allt-
of mikils virði til þess að rétta því
hvað sem er.
En hér er bók, sem engan svíkur,
því að allt fer saman, frábær höfund-
ur, athyglisvert efni, mjög góður
þýðandi og frágangur allur er til fyr-
irmyndar.
Sagan er af Rasmusi, 9 ára gföml-
um snáða, föður- og móðurleysingja,
á upptökuheimilinu Vesturmörk. Af
frábærum skilningi lýsir höfundur
einmanakenndinni, þrá bamanna til
þess að vera elskuð og að elska,
draumi þeirra um að sá eða sú komi,
er þetta geti þeim veitt. En Rasmus
litli er hinn mesti hrakfallabálkur, og
þar kemur, að ólán hans kallar yfir
hann hirting að morgni. Þeirrar
stundar bíður snáðinn ekki, flýr. Þá
er það að hamingjan gengur upp að
hlið hans, hann kynnist Útigangs-
Óskari, guðs útvalda gauki. Sam-
skiptum drengsins og „flækingsins"
er meistaralega lýst, góðvild til alls
og allra; vizka úr gullakistum kyn-
slóðanna; hrottaskapur illmenna; allt
þetta er leitt inná sviðið, látið takast
á, og hið góða ber sigur að lokum.
Það mun fáum leiðast lesturinn, slík
er snilli höfundar, spenna og eftir-
vænting kallar á lestur næstu síðu,
þar til bókin er öll.
Þýðing Sigrúnar er mjög góð, orða-
forði hennar mikill, stíllinn lipur og
tær. Þess vegna læt ég það eftir mér
Bláminn allt
umkríng
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Það hefur færst mikið í vöxt á
undanfömum árum að konur og
karlar á miðjum aldri snúi sér að
listsköpun og eru hér konumar í
miklum meirihluta hvað myndlist
varðar.
Þessi þróun er um margt af
hinu góða og t.d. engu síðri en
er fólk á þessum aldri fer út í
hug- eða raunvísindagreinar í
háskóla.
Listir em stöðugt að tengjast
meira almennu lífi og verða eign
fjöldans, sem er í réttu hlutfalli
við stóraukna möguleika almenn-
ings að nálgast og njóta lista á
tækniöld.
Einn af fulltrúum þessarar kyn-
slóðar telst Rúna Gísladóttir,
sem heldur um þessar mundir sína
fyrgtu málverkasýningu í austur-
sal Kjarvalsstaða.
Áður en Rúna fór út í málara-
list hafði hún stundað kennslu og
fengist við ritstörf um árabil, m.a.
skrifað nokkrar bamabækur. En
nú er það sem sagt myndlistin,
sem Rúna hefur helgað sig af
fullum krafti frá því að hún út-
skrifaðist úr MHÍ árið 1982.
Það er mikill fjöldi mynda á
sýningu Rúnu og skiptast þær í
málverk og klippimyndir.
Af sýningunni í heild að marka
er Rúna öðru fremur á heimavelli
í klippimyndunum, þar er öryggi
hennar stómm meira og vinnu-
brögð markvissari en í málverkun-
um.
Einhvern veginn kemst efnis-
kenndin betur til skila í klippi-
myndunum og þá einkum þeim
minnstu. Það er einungis í örfáum
málverkanna að Rúna nær sama
myndræna árangri og þá einkum
í myndunum „Við fjallavötnin fag-
urblá“ (16), „Lotning“ (32), „Leit“
(33) og „Samsemd" (58). I öllum
þessum myndum nær Rúna sann-'
færandi blæbrigðum í formum,
ljósbrigðum og lit. Þá færist hún
miklu meira í fang hvað öflugt
samspil forma og lita snertir í
myndunum „Glaðvær leikur“ (18)
og „Formaleikur" (41) og kemst
allvel frá því. Slík tilþrif hefði
Rúna mátt sýna í fleiri málverk-
um, því satt að segja virka iitimir
oft ósannfærandi og formin
naumast nægilega hnitmiðuð á
myndfletinum.
Það sem hér skortir á er viljinn
til að taka áhættu og spenna upp
myndflötinn með rismikilli og
sannfærandi burðargrind, svo sem
einmitt má sjá gert í Vestursal,
þótt samanburður sé ekki réttlát-
ur, þar sem að í hlut á þjálfaður
atvinnumálari.
Rúna notar mikið bláan lit í
myndir sínar, sem að sjálfsögðu
er í besta lagi, en litameðferðin
virkar gegnumgangandi of einhæf
og er tæpast nægilega safarík.
Hér er mikið færst í fang með
frumraun á Kjarvalsstöðum, en
hefði verið í lagi með töluverðri
grisjun mynda og nokkrum áta-
kamiklum myndum í líkingu við
hinar fyrrnefndu nr. 18 og 41 til
viðbóta. Að öðru leyti ber að óska
listakonunni til hamingju með
sýninguna.
Rúna Gísladóttir við eitt verka sinna.
að benda henni á þau örfáu skiptin
er ég hrökk við, við lestur bókarinn-
ar: „. . . upphugsa honum til handa“.
(24); 2 hestar og þrjár manneskjur
eru í mínum huga ekki hersing (26);
„Það er óþarfi að vera eins og angist-
in uppmáluð út af því.“ Hér hefði
ég fellt 3 orð niður (37); mér finnst
ljótt að hugsa út í eitthvað (134).
Slíkir hortittir eru hreinar undantekn-
ingar, en verða áberandi í svo fögru
máli, sem Sigrún talar. Teikningar
eru mikil bókarprýði, látlausar en
sterkar. Kápumynd Brians er meist-
aralega gerð, hlaðin spennu og lífi.
Próförk er mjög vel lesin, og prent-
verk allt fagmannlega unnið. Hafí
Norræni þýðingarsjóðurinn og út-
gáfan þökk fyrir að rétta íslenzkum
börnum þessa bók.
Meir en 12 gerðir af
háfumálagereða
til afgreiðslu með
stuttum fyrirvara.
Háfarnirfástí
svörtu, hvrtu,
kopar, messing
og ryðfríu stáli
500 eða 1000
m3viftur.
III-
Einar Farestveit &Co.hf.
Borgartúni 28, símar 91-16995,91-622900.
ÍSLENSKA ÓPERAN
l__OG FELAGAR—J
fyrir alla fjölskylduna i tíamia di^
betta er kallað á góðri íslensku
ir Ladda og félaga um
allir aðgöngurmðar. Þ
nú verið ákveðið
„eimursýninoum.ös.uda^nnf.nova,,^
GfmlaSterframie»mí
Forsala aðgongum.ða fer ram. v,
P.«. eru sýningar s.m snginn mí Ito.r.mnié ^are
GILDIHF

fl 1 ^ 1
Un EmwW