Breiðablik - 01.07.1911, Blaðsíða 9

BREIÐABLIK
25
hljóta að fá við að lesa öll guðspjöllin,
— nema æskusögurnar. En þetta gat
hneykslað, og hlaut að hneyksla. SpS-
dómarnir hljóðuðu svo að Messías ætti að
fæðast í Betlehem (Míka5,,nn). Og hann
hlaut að koma frá Júdeu, sem var kjarn-
inn úr Gyðingalandi, þar sem sjálf borg
guðs, Jerúsalem, var.
Þessa hneykslunarhellu reynanúæsku-
sögurnar að nema brott. Báðar vilja þær
sanna að Jesús hafi fæðst í Betlehem.
En þær gera það alveg hvor á sinn hátt.
Matteus fer þar enn lengra. Hann lætur
foreldra Jesú eiga þar heima, en aðeins
fyrir sérstök atvik flytja til Galíleu, eins
og sýnt hefir verið hér að ofan. Lúkas
aftur á móti lætur þau aðeins vera á ferð
í Betlehem þegar Jesús fæðist. En báðir
vilja sýna það sama: Jesús gat verið sá
Messías, sem spáð var að fæðast mundi í
Betlehem. Þetta er gjört af trúvarnar-
legum ástæðum.
Því miður hefir hér vegna rúmsins orð-
ið að fara altof fljótt yfir sögu. En varla
skil eg, að þeim, sem nieð sanngirni vill
líta á allar ástæður, geti blandast hugur
um, að hér eru helgisögur, sem síðar
hafa myndast í hugum trúaðra manna,
en ekki sannur sögur af viðburðum, sem
hafi gerst. Og þótt ýmsum, sem hafa
tekið ástfóstri við þessar fögru sögur,
kunni að þykja sárt, að sjá þeim kiptburt
úr veruleikanum, þá getur það og máþað
ómögulega standa í veginum fyrir því, að
hið sanna og rétta komi í ljós. Sann-
leikurinn er oft bitur og sár, en hann er
altaf affarabestur.
JÓN ARASON.
Alþýðuerindi flutt í Hafnarfirði 7. nóv. 1910.
Eftir Einar Hjörleifsson.
Við höldum í dag þriggja stóralda—360
ára—afmæli eins hins áhrifamesta merk-
isatburðar, sem gerst hefir í sögu þessa
lands, aftöku Jóns biskups Arasonar og
sona hans. Við minnumst þessa atburð-
ar til þess að rifja upp fyrir okkur og
hugfesta eitt merkilegasta tímabilið í
sögu þjóðarinnar — það tímabilið, er
kirkjuvaldið var brotið á bak aftur hér á
landi, en konungsvaldið náði sér niðri,
það tímabilið, er katólska kirkjan er rif-
in niður og lúterska kirkjan reist á rúst-
um hennar. Við minnumst þess í öðru
lagi til þess að hugfesta okkur manninn
sjálfan — manninn, sem svo mikið kvað
að, að saga hans er alveg sama sem saga
íslands um eitt skeið, sérstaklega eintvö
ár. Og við minnumst þessa í þriðja lagi
í því skyni, að reyna að draga einhverjar
skynsamlegar ályktanir út af hinum sögu-
legu viðburðum.
Eg veit, að ykkur liggur það öllum í
augum uppi, að eg get ekki á þeirri stuttu
stund, sem eg get við ykkur talað, rakið
nákvæmlega sögu Jóns Arasonar biskups
Það yrði alt of langt mál. Og mér virð-
ist ekki heldur, að þess sé þörf. Sjálf-
sagt hafið þið öll nokkurnveginn ljósa
hugmynd um hana, og sumir eru henni
nákunnugir. Og þeir sem löngun hafa
til þess að fá frekari fræðslu um hana en
þeir kunna að hafa fengið, eiga tiltölulega
greiðan aðgang að henni í bókum, sér-
staklega Biskupasögunum, Siðbótarsögu
síra Þorkels heitins og bók Jóns Jónsson-
ar sagnfræðings um ísl. þjóðerni. En
sjálfsagt tel eg samt að drepa á nokkur
atriði.
Maðurinn, sem við minnumst í dag, Jón
biskup Arason, var fæddur árið 1484 og
kominn af góðum ættum en fátækum for-
eldrum. Svo er að sjá, af einni sögu,
sem geymst hefir af foreldrum hans, sem
slórlyndið og ofbeldishugurinn hafi legið
nærri honum í ættinni.
Faðir hans var talinn maður , ,góðsinn-
aður og hóglyndur“, en móðir hans stór-
sinnuð og ráðrík, enda var ættgöfgin
hennar megin. Hún mat bónda sinn lít-
ils, og svaf langt fram á dag, þó að hann