Landið - 08.03.1918, Blaðsíða 4

40
LANDIÐ
. ‘ ....................................................*
cRiéjið Raupmcnn yéar ávaíí um
Rina aíRunnu sœfsaft Jrá aléin~
sqfageréinni „Sanitasu i %5leyRiavíR.
Samband presis og safnaðar
og Ml íeirra hTors á annan.
Erindi flutt á héraðsfundi að Stórólfshvoli
15. júni 1917 af sr. Ó. V.
Samband er band, sem bindur
saman tvo eða fleiri einstaklinga.
Það band getur verið úr ýmsum
toga spunnið, og af margvíslegum
þráðum og þáttum saman snúið
eða fléttað. Þetta á við um hvert
samband, sem vera skal, hvort
heldur það er band, sem bindur
líkami saman eða tengir sálir.
Bezt að öllu leyti er hvert það
samband, sem úr góðum toga er
spunnið, og síðan vandlega og fag-
urlega fléttað af fögrum og traust-
um þáttum. Og bezt af öllu væri
að þannig væri spunnið og unnið
sambandið milliprests og safnaðar.
Og nú skulum vér skoða það sam-
band, hvernig það verður. til og
hvílíkt það getur orðið, eða verður
eftir atvikum:
Þegar prestur og söfnuður hittast
og heilsast í fyrsta sinn, til þess
að lifa og sælda saman, ef til vill
æfllangt, þá er hjá þeim, hvorum
um sig, og báðum sameiginiega,
næsta hátíðlegt, heilagt og alvöru-
þrungið augnablik. Báðir eru þeir
þá gagnteknir af margvíslegustu
vonum, óskum og áformum, hvor
fyrir sig og hvor um annan. Margt
og mikið er þá að hugsa og fínna
til af beggja hálfu, og báðum er
þá Ijóst, hve óumræðilega þýðing-
armikið það er eða verður, hversu
samlff og samvinna tekst. Og báðir
biðja, að sem bezt megi verða
byijun, framhald og endir samver-
unnar. —
í anda sezt þá hvor um sig
niður, styður hönd undir kinn, og
reynir að hugsa, finna og átta sig
á, hversu bezt megi blessast á
allan hátt hin þýðingarmikla —
já, örlagaþrungna, samvist og sam-
vinna. —
Presturinn hugsar sér, óskar og
ásetur sér af einlægum hug, að
vera og verða að öllu og sem
flestu leyti þarfur þjónn allra. Hann
óskar og ætlar, að gera alt, sem
hann getur, með heiðarlegu móti,
til að vera góður og uppbyggilegur
borgari í mannlegu félagi; fyrir-
mynd f dug og dáð trl góðrar
efnalegrar afkomu og líðunar, og
ávinna sér með því virðing og vel-
vild, og þar með aftur gott og
æskilegt áhrifavald til góðs f öll-
| um greinum í söfnuði sínum. Og
í góðri von um, að þetta lánist,
er hanh glaður og hlakkandi til
ánægjuríkrar og uppbyggilegrar
framtfðar sinnar og safnaðar sfns,
sem hann nú þegar fyrirfram elsk-
ar f voninni.
En helzt og fremst rifjast það þó
upp og vakir fyrir honum, að að-
alerindið til safnaðarins á hann, og
aðalætlunarverkið hans hjá söfnuð-
inum er það, að vera prestur hans
í nafni og þjónustu sjálfs drottins
allsherjar, og að sannur prestsskap-
ur i nafni og þjónustu drottins er
aðallega fólginn og framkvæman-
legur í og með sálusorg, og pré-
dikun til sálubóta og andlegrar
blessunar safnaðarins, og að þessi
ááluorg og blessunarvæna prédikun
er fólgin í. og á að framkvæmast í
og með: •) þögulli prédikun á stétt-
unum, prédikun í og með innrætis-
góðri og grandvarri breytni f dag-
legu Iffi, samkvæmt kenning og
dæmi Krists, 2) talandi prédikun í
kirkjunni, með forstöðu og fram-
kvæmd guðsþjónustunnar þar, og
með þjónustu sakramentanna. Og
þetta aðalerindi sitt og sérstaka
köllun arverk, vill og ætlar hann
líka hjartanlega að reka og rækja
sem bezt. Og þó að hann viti og
finní sig í flestu veikan og ófull-
konniou, vonar hann samt, að vel
takizt með guðs hjálp og góðs
sufnaðar, sem hann nú lítur til með
góðum og glöðum vonum, einnig
að þessu leyti Svo tekur hann
hönd frá kinn, stendur upp, og vill
fara að lifa og starfa samkvæmt
framansögðu, og þar með spinna
og vinna úr góðum toga f góða
þætti í gott samband milli sín og
safnaðar síns. Þannig byrjar hver
góður og samvizkusamur maður
prestsskap sinn, og reynir einnig
að halda honum áfram, enda þótt
margt og mikið bjáti og bresti
á hjá honum, þegar til framkvæmd-
anna á að koma.
En líkt má eflaust einnig hugsa
og segja um söfnuðinn f heild
sinni. Hann vill líka vera gbður
söfnuður, góður presti sínum, sem
manni og meðborgara, og góður
honum sem sálusorgara og meðal-
gangara milli guðs og sín. Hann
óskar þess einnig af einlægni, að
elska og virðing og ánægjuleg og
uppbyggileg samvera og samvinna
megi takast og framhaldast á milli
sín og prestsins á meðan samvistir
standa, og umfram alt verði endir-
inn góður. —
„Landið“
kemur út einu sinni í viku
og kostar 4,00 kr. árgang-
urinn, ef fyrirfram er greitt,
en 5,00 kr. ef greitt ereftirá.
í kaupstöðum má borga á
hverjum árstjórðungi. Utgef-
andi: Félag í Reykjavík.
Afgreiðslan er á Hverfisg.
18. Opin alla virká daga
kl. I—4. Pósthólf 353.
Sfmi 596. Um alt sem að
henni lýtur, eru menn beðn-
ir að snúa sér til afgreiðslu-
mannsins.
Ritstjóri og ábyrgðar-
maður: Jakob Jóh. Smári,
mag. art., Stýrimannastfg 8
B. Venjulega heima kl. 4—5
e. h. Talsími 574.
En hér er um meira að ræða
og gera en um einn mann, því
hver söfnuður er samansettur af
mörgum manneskjum, sem eru
hver annari ólíkar um margt, enda
þótt „margt sé Kkt, með skyldum".
Hver hefur sína lund, sínar óskir
og vonir, sín áhugamál og áform,
sínar byrðar og sínar þarfir. Einn
vill að presturinn sé og geri svona
eða svona f hinu og öðru, en
annar hins vegar. Einn metur það
mest og heimtar það helzt, að
presturinn sé búmaður mikill og
góður, verði efnaður og geti borið
sem mestar fjármunalegar byrðar,
ötull og framkvæmdamikill forkólf-
ur í tímanlegum efnum, og náttúr-
lega um leið góður og vandaður
maður; en lætur sér minna títt um
hið prestlega í fari hans og starfi.
Annar hefur einhver önnur áhuga-
mál og eftirsóknarefni veraldleg,
og vill og væntir, að presturinn
veiti sér fylgi eða framgöngu, en
firrist heldur aðra. Og til er lfka
stundum sá þriðji, sem hugsar og
ætlazt til, að prestur, sem aðrir,
taki meira tillit til auðs hans eða
valds, eða mannvirðinga, eða þekk-
ingar eða annarra slíkra yfirburða,
heldur en annarra, sem kallast
minni háttar og eru minni máttar.
En þessir minni háttar og minni
.máttar ganga Iíka með þá hjart-
ans ósk og von og gera krötu til,
að presturinn þeirra verði einnig
þeim bróðir og vinur og þjónn.
En yfir höfuð finna, vita og viður-
kenna þó lang-flestir í hverjum
söfnuði sameiginlega, að aðal- og
einka-erindi, starf og þýðing prests-
ins er og á og þarf að vera sjálf-
ur prestskapurinn til sálusorgar og
prédikunar, eða til forstöðu og
þjónustu hinna andlegu og eilífu
málefna, sáluhjálparmálefna safn-
aðarins. Og til þessa fyrst og
fremst hafa þeir kosið sér hann.
Ennþá eru líka allmargir, sem
vilja taka meira tillit til „pré-
dikunarinnar á stéttunum" heldur
en prédikunar í stólnum, og enn
aðrir, sem þykir meira vert um
stólræður, en stéttaprédikanir o
s. frv.
Svona er nú þetta margbreyti-
legt og sitt hjá hverjum; margt
ólíkt og sumt gagnstæðilegt í fari
og fórum hvers safnaðar, enda þótt
hann sé yfirleitt góður og velvilj-
aður, og hver fyrir sig í honum
og allir til samans óski og voni
eftir góðu og gagnlegu sambandi
151
>Þú spyrð svo líklega sem ólíklegat, sr.gði
hún. »Ertu giftur sjálfur?*.
»SannarIega er ég það ekki, Kolíoa*,
svaraði Keawe. »0g mér hefur heldur ekki
dottið það í hug fyr en nú. En hlust£>iðb né
á sannleikann. Ég hef mætt þér hér við
veginn og ég hef séð augu þín, sem eru lík
stjörnum og hjarta mitt hefur borizt til þín,
eins hratt og fugl flýgur. Ef þú vilt ekkert
við mig eiga, þá skaltu segja mér það blátt
áfram og hreinskilnislega; ég mun þá fara
heim til mín; en ef þér lízt ekki ver á mig,
en aðra unga menn, þá segðu það. Þá mun
ég fylgja þér til húss föður þíns og vera
hjá ykkur f nótt, og svo tala ég við g&mla
manninn á morgunt.
Kokua svaraði ekki, en starði út á sjóinn
og hló.
»/Kokua«, sagði Keawe, »ef þú segir ekk-
ert, þá tek ég það sem jáyrði; vi& skulnm
því fara til húss föður þíns«.
Hún gekk af stað á undan honum, en
tnælti ekki orð. Við og við leit hún til baka
’en leit strax undnn og hélt hatíbandinu
tnilli vara sinna.
152
Þegar þau komu að húsdyrunum, kom
Kiano út á svalirnar og kallaði á móti þeim
og nefndi Keawe með nafni. Stúlkan leit
skjótlega á hann, því að orðstír stóra húss-
ifts hafði borist henni til eyrna, og það var
sannarlega mikil freisting fyrir hana. Allan
þann dag skemtu þau sér vel og stúlkan
var nú, í návist foreldra sinna, kát og fjörug
og henti gaman að Keawe, því að hún var
hvöss að skilningi. Daginn eftir átti hann
tal við Kiano og hitti síðan stúlkuna eina.
»Kokua«, sagði hann, »þú hentir gaman
að mér alt kveldið; ennþá er tími til að
láta mig fara. Ég vildi ekki segja, hver ég
var, af því að ég á svona fallegt hús og
var hræddur um, að þú myndir hugsa of
mikið um hiisið og of lítið um manninn, sem
elskar þig. En nú veiztu málavexti og ef þú
vilt ekki sjá mig framar, þá skaltu segja til
þess þegar í stað«.
»Nei«, sagði Kokua, en í þetta skifti hló
hún ekki og Keawe spurði einskis frekara.
Þannig bað Keawe sér stúlku. Það gekk
hratt, en ör flýgur skjótt og byssukúla ennþá
skjótara, og þó hitta báðar markið. Það hafði
153
gengið hratt en líka djúpt, því að hún hugs-
aði sífelt um Keawe; hún heyrði rödd hans
í brimhljóðinu við hraunklettana og hún
myndi hafa yfirgefið föður og móður og ætt-
land sitt fyrir þenna unga mann, sem hún
hafði séð einum tvisvar sinnum. Og Keawe
reið hratt upp fjallgötuna fyrir neðan hamr-
ana með gröfunum og hófadynur hestsins
og gleðisöngur Keawes bergmáluðu í graf-
hellunum. Hann kom heim f húsið ljómandi
og ennþá ómaði söngur hans. Hann borðaði
úti á hinum breiðu svölum og Kínverjinn
horfði hissa á húsbónda sinn, sem söng á
eftir hverjum bita, sem hann lét upp f sig.
Sólin hné í sæ og myrkrið datt á, og Keawe
gekk fram og aftur á svölunum, lampaljósið
varpaði skugga hans langt upp eftir tjallinu
og sjómennirnir, sem sigldu fram hjá, hlýddu
með undrun á söng hans.
»Hérna uppi á ég nú að búa«, sagði hann
við sjálfan sig, »lífið gæti ekki verið betra; þetta
er fjallstindurinn og alt verður mér til ham-
ingju. Nú ætla ég f fyrsta sinni að láta upp-
ljóma öll herbergin og svo ætla ég að baða
mig f fallega baðklefanum með heita og
Peir laiiKDii
þessa blaðs, sem ekki
haja greitt anðvirði
þess, ern vinsamlega
beðnir að greiða það
við jyrstn hentugleika.
milli sín og prestsins síns, er
spunnið sé úr góðum toga og af
góðum þáttum fléttað.
Og þannig tekur nú söfnuðurinn
móti prestinum, heilsar honum hjart-
anlega og býður hann velkominn.
Og svo byrjar samveran, sam-
lífið og samstarfið.
En þegar út f þetta er komið,
og hvort fyrir sig, prestur og söfn-
uður, fer að lifa og starfa saman,
hvor á sinn hátt og eftir sinni köll-
un og stöðu, fara að kynnast, og
spinna hvor úr sínum og hvor úr
annars toga, og vinna þar úr að
sambandi sfc á milli, þá vill nú,
sem vonlegt er, einatt margt á milli
bera og margt eiga misjafnlega
saman. Hér á einn maður, prestur-
inn, að gegna ólíkum, og stundum
gagnstæðilegum óskum, vonum og
þörfum margra; og hinir mörgu
ólíku, söfnuðurinn, að rækja skyld-
ur við þenna eina mann og stöðu
hans, og báðir málspartar eru meir
og minna ófullkomnir, takmarkaðir
og breyzkir.
Mörg hljóta því vonbrigðin og
óskaspjöllin að verða, á báðar hlið-
ar; margur misskilningurinn og
mörg mistökin; og margt óekta,
mörg snurðan, margur bláþráður-
inn, og jafnvel slit og hnútar, að
slæðast með inn í togann og þræð-
ina og þættina, sem snúast eiga
saman í samband milli prestsins og
safnaðarins.
Og úr öllu þessu ásamt mörgu
öðru betra efni, verður líka sam-
band, sérstakt andlegt band, sem
tengir saman ýmist laust eða fast,
prest og söfnuð, og um leið einnig
prestinn og hvern einstakan safn-
aðar-meðlim.
Það er yfir höfuð andleg og
lfkamleg viðkynning, viðskifti og
raun meðal prests og safnaðar, sem
myndar þetta samband, og aðal-
þræðirnir og þættirnir f þessu sam-
bandi eru þær mestti ráðandi hugs-
anir og þær yfirgnœýandi tilfinn*
ingar, óskir og vonir, sem hvor
hefur til annars, prestur til safnað-
ar og safnaðar-einstaklings, og
söfnuður og safnaðarlimur til prests-
ins. Innbyrðis viðkynningin, við-
skiftin og reynslan blandar og
snýr þessa þræði og þætti saman
ósjálfrátt, og jafnvel stundum svo,
að hvorugur veit af, fyr en á reynir
eða eitthvað sérlegt ber við.
(Frh.).
t
Hin ágæta saga
Hvíti hanzkinn
er nú til sölu
hjá flestum bóksölum.