Þjóðviljinn - 23.05.1962, Blaðsíða 8

þiómfluiHN
Hfbuiðli B*«*mln«»rno»£tmr *lMHm - BðdaUataflokkmrmn. - ■ltrtlózmn
Kssnði KJirtaDaaon (4b.), M»«nóa Tortl Ol»fason, BlsurBur QuBmnndaaon. -
»4tt»rltst)0r»r: ívar H. Jónaaon, Jón Blarnason. — Auglíslneastlórl: OuBsali
aaasnnraor: - RitstJórn, afcreldsla, anglýslngar, prantsmlðja: SkólavórBust. 1«.
Hafl 17-BOO (9 linur). AakrlltarverB kr. G5.00 á mán. — LausasðluvsrB kr. 3.00.
TnntamlBJa PJóBvllJana HX
Hvað gerist eftir kosningar?
^ borgarstjórnarkosningum ber að vonum mörg mál
á góma. Það er rætt um hvernig Sjálfstæðisflokk- I
urinn notar aðstöðu «ína til að hygla auðfélögum á I
kostnað borgarbúa. Mikið er talað um húsnæðismál,
en stefna íhaldsins á því sviði hefur sligað efnahag
mikils hluta Reykvíkinga. Gatnagerðin í Reykjavík 1
ber mjög á góma, en moldrokið í höfuðborginni er I
jafnvel þéttara en áróðursþoka Morgunblaðsins. En
þótt slík mál séu mörg og stórvægileg er eitt vanda- ■
mál sem gnæfir yfir öll önnur og ræður úrslitum um |
líðan Reykvíkinga næsta kjörtímabil: það kaup sem m
launþegar fá fyrir vinnu sína. Kjaramálin eru daglegt
viðfangsefni hvers einasta launþega og alþýðusamtak- I
anna í heild, og kosningarnar á sunnudaginn ráða úr-
slitum um það hver þi’óun kjaramálanna verður. .
• |
Jjað er staðreynd sem jafnvel stjórnarblöðin treysta
sér ekki til að mótmæla að almennt kaupgjald laun- |
þega á íslandi er svo lágt að það hrekkur ekki fyrir >
brýnustu lífsnauðsynjum, nema menn leggi á sig ó-
hóflega aukavinnu. Allir vita að ástæðan er e'kki sú að ■
tekjur þjóðarheildarinnar séu svo lágar að ekki sé |
unnt að tryggja þeim sem auðinn skapa sómasamlegt ■
viðurværi. Þjóðarframleiðsla íslendinga hefur meira
en tvöfaldazt síðan stríði lauk — en kaupmáttur tíma- 1
kaupsins er 17% lægri en hann var á stríðslok. Sú |
staðreynd sýnir að meinsemdin er annarsvegar rang- _
Iát skipting þjóðarteknanna og hinsvegar óstjórn sem ■
veldur því að hundruð milljóna fara hreinlega í súg- |
inn ár hvert. Enginn þarf að ímynda sér að launþeg- ■
ar sætti sig við slíkt ástand til lengdar; brýnasta við-
fangsefniö nú er að hœkka raunverulegt kaup — og I
það verður hækkað hvort sem stjórnarherrarnir streit- |
ast lengur eða skemur gegn því. ■
rn auðvitað skiptir það verulegu máli að kauphækk-
anir fáist án fórnfrekra átaka fyrir þjóðfélagíð.
Þriggja ára reynsla sannar að Sjálfstæðisflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn svífast einskis í ibaráttu sinni
■gegn lágmarkskröfum launþega meðan þeir telja sig
hafa völdin í sínum höndum- Þeir hafa bæði lækkað
kaupið með lagasetningu og framkvæmt tvennar geng-
islækkanir á þeim tíma, og þeim aðferðum verður beitt
áfram ef stjórnarflokkarnir þora. Afstaða þeirra kom
glöggt í ljós fyrir nokkrum dögum, þegar verkalýðs-
félögin norðanlands auglýstu kauptaxta. Þá var þess
jafnt krafizt í Morgunblaðinu, Alþýðublaðinu og Vísi
að ríkisstjórnin grípi til lagasetningar til þess að stöðva
þá ósvinnu og legði algert bann við kjarabótum.
•
4 11ir vita að ástæðan til þess að stjórnarflokkarnir
^ heyktust á hótunum sínum er sú ein að framund-
an eru kosningar og þeir dirfðust ekki að ganga í
berhögg við launþega fáeinum dögum áður. En hvað
gerist eftir kosningar Verða þá enn sett lög sem ræna
verkafólk norðanlands þeim kjarabótum -sem um ref-
ur verið samið og koma í bili í veg fyrir að aðrir laun-
þegar geti rétt hlut sinn? Það eru kjósendur sjálfir
sem ákveða svarið við þeim spurningum. Hvert það
atkvæði sem stjórnarflokkunum verður greitt er stuðn-
ingur við þá stefnu þeirra að beita valdi ríkisins til
iþess að koma í lengstu lög í veg fyrir sjálfsagðar kjara-
bætur. Hvert atkvæði sem Alþýðubandalagið fær er
krafa um verulega hækkun á raunverulegu kaupi. í
bæjarstjómarkosningunum á sunnudaginn kemur er
þetta mál málanna bæði í höfuðborginni og hvarvetna
úti um land. — m.
Guðmundur Vigfússon:
ANDALA6I
Öruggt og blómlegt atvinnu-
líf er undirstaða góðrar af-
komu og almennrar velmegun-
ar Reykvíkinga eins og ar.n-
Srra landsmanna. Hér er því
nauðsynlegt að gefa því jafn-
an gaum í tíma hvaða ráð-
stafanir þarf að gera t;l trygg-
ingar nægri atvinnu fyrir alla
borgarbúa.
Einnig er óhjákvaemilegt að
‘hafa í huga fyrirsjáanlega
f jölgun borgarbúa og þær
Iþarfjr sem við hana skapast
á sviði atvinnumálanna. Um
þetta sér enginn annar aðili,
iskilji ibæjarfélagið og stjórn
þess, bo.rgarstjórnjn, ekki hlut-
verk sitt eða bregðist skyld-
um sínum. Þess vegna er á
því brýn nauðsyn að borgar-
stjórnin sé vakandi í þessu
efni. Hún á að stuðla að því
að hér fari fram stórhuga ný-
sköpun atvinnulífsins, með
þátttöku bæjarfélagsins, e:n-
staklingsframtaks og félaga-
samtaka.
Aætlun um uppbygg-
ing-u nýrra atvinnu-
greina
Borgarstjórnin á því að hafa
forgöngu um að gerð verði
áætlun um nauðsynlega éflingu
atvinnuveganna og uppbygg-
ingu nýrra atvinnugreina.
En meðan slík áætlun hefur
ekki verið gerð er það einnig
skylda borgarstjórnar að hafa
forgöngu um eflingu þeirra
þátta atvinnulífsins sem fyrir
hendi eru, skapa nvja og
stuðla að eðlilegri þróun þejrra.
Er um þessi atriði rækilega
fjallað í stefnuskrá Alþýðu-
bandalagsins í atvinnumálum
Reykjavíkur, sem borgarbúar
þurfa að kynna sér sem bezt-.
En til áréttjngar og áherzlu vil
ég drepa á nokkur verkefni.
Viðhald og aukning
fiskiskipaflotans
Vinna ber að au'kningu og
viðhaldi fískiskipaflotans og
fylgjast vel með nýjungum á
því sviði. Bo.rgarstjórnin á að
beita sér fyrir að aflinn sé að
mestu unninn hér heima. Það
skapar aukna atvinnu og eyk-
ur einnig gjaldeyristekjur þjóð-
ar'nnar. Bæjarútgerð Reykja-
víkur á að taka forustu um
nýjar verkunaraðferðir sjávar-
afurða. Áherzlu þarf að leggja
á að nýta sem stærstan hluta
Faxaflóasíldarinnar til mann-
eldis og láta rannsaka mögu-
leika á byggingu fullkominnar
niðursuðu- og niðurlagnjngar-
verksmiðju fyrir sjávarafurðir
á vegum Bæjarútg. Reykja-
víkur.
Betri nýting hafnar-
innar — Ný hafnar-
gerð
Höfnin er lífæð Reykjavíkur.
Núverandi höfn þarf að nýta
betur og stórbæta afgreiðslu-
skilyrði öll fyrir stærri ; og
smærri fiskiskip 0g flutninga-
skip. Koma þarf upp nýjum
báta- og togarabryggjum og
byggja verbúðir í samræmi v.'ð
þörfina. Höfnin á sjálf : að
Thor Heyerdahl segir frc
HÚMORLAUST
KOMAST MENN
EKKI LANCT
MOSKVU — Andi akú-akú yf-
irgefur aldrei Thor Heyerdahl,
andi hinnar djörfu leitar,
rannsóknar, rómantíkur. „Hvers
vegna aetti ég ekki að reyna
sjálfur“ — slíkt er einkunnar-
orð þessa fræga, hávaxna vmg-
lega Norðmanns, sem nú dvel-
ur í Sovétríkjunum í boði vís-
indamanna. — Eitthvað á
þessa leið hefst viðtal sem ný-
lega birtist í Literaturnaja
Gazeta við Heyerdahl:
Fyrst var vitanlega spurt um
kenningar Heyerdahls um það
hvernig Pólínesía var numin.
'Eftir Kon-Tikj-leiðangurinn er
mér oft. lagt í munn að pólí-
nesar hafi komið frá Suður-
Ameríku. Það er ekki rétt.
Þessi gáta er engan veginn ráð-
in til fulls. Margir fræðimenn,
þ.á.m. Peter Bak álíta, að sæ-
farendur frá Suðaustur-Asíu
hafi haldið í austur og norð-
austur á fimmtu — sjöttu öld,
og hafi á þrettándu og fjórt-
ándu öld lokið að nema hinn
mikla pólínesíska þríhyrning:
Havæeyjar-Nýjasjáland - Páska-
eyjan.
Heyerdahl er því samþykkur
að pólínesar hafi komið frá
Asíu. En eftir hvaða le;ðum
þá? Að vísu er styzta leið frá
Asíu til Pólínesíu i austur eða
norðaustur. En það er erfitt að
fara þessa leið á 'srnáum kæn-
um; Curosivo-straumurinn
hlýtur að bera þær til norðurs.
Það hafa verið gerðar tilraun-
ir með nokkurskonar Kon-tiki
leiðangur frá Asíu: de Bishop
sálugi reyndi, þrjú ár í röð, að
sigla á sínáskipi beint frá
Filippseyjum til Pólínesíu, en
hann gat ekki komizt yfir
Curosivo-strauminn. Þannig
hefur það líka verið
í fomöld. Varla hefðu for-
feður pólínesa faríð að berj-
Balsaflekinn Kon-tiki og leiðin i
Rannsóknir hans síðar á Galapa
pólíncsar hafi koniið til Kyrraha
hefðu heldur notfært sér afl
hans. Og ihann hefði borið þá
að norðvesturströnd Ameríku.
Það er full ástæða til að
ætla að svo haf; verið. Fyrir
löngu hafa menn veitt athýgli
menningarlegum og mannfræði-
legum skyldleika pólínesa og
ýmissa ættflokka í vesturhluta
Kanada. Ég hef sjálfur búið í
Pólínesíu og meðal indíánaætt-
flokkanna Salish og Quakiootl,
svipmótið var furðu sterkt.
En Norðvestur-Ameríka var
nokkurskonar stökkpallur í
landriámi pólínesa: ó tólftu
öld, líklega, halda þeir suður
á bóginn, og finna nú Havæ-
ast við slíkan straum, þeir eyjar með aðstoð v.'nda og

g) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 23. mai 1962