Þjóðviljinn - 03.06.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Sigur A-flokkanna
Hin ótvíræöa niðurstaða sveitarstjórnarkosn-
inganna er sú, að það hefur tekist að stöðva
framrás frjálshyggjunnar. Næsta verkefni fé-
lagshyggjuaflanna hlýtur að verða að hnika
frjálshyggjunni úr þeim trausta sessi, sem henni
hefur tekist að koma sér í á undanförnum árum.
Það er Ijóst, að sigurvegarar þessara kosn-
inga eru A-flokkarnir tveir. Á landsmælikvarða
bæta þeir við sig umtalsverðu fylgi, Alþýðuflokk-
urinn um fjórum prósentum og Alþýðubanda-
lagið kemur einnig sterkt út úr kosningunum, og
eykur fylgi sitt um tvö prósent yfir landið.
í Reykjavík náði Alþýðubandalagið næst-
hæsta hlutfalli atkvæða frá upphafi. Einungis í
sigrinum mikla 1978 var útkoman betri. Niður-
stöðurnar urðu betri en skoðanakannanir í vetur
höfðu gefið vísbendingu um en í ársbyrjun
spáðu þær flokknum fylgi undir 15 prósentum.
Það er Ijóst, að á komandi kjörtímabili munu
fulltrúar Alþýðubandalagsins í borgarstjórn
Reykjavíkur beita Sjálfstæðisflokkinn hörðu að-
haldi, einsog lofað var í kosningabaráttunni.
Hitt er auðvitað Ijóst, að sigurvegari kosning-
anna í Reykjavík er Sjálfstæðisflokkurinn. Hon-
um var í upphafi spáð yfirgnæfandi meirihluta,
og könnun eftir könnun gaf niðurstöðu af þeim
toga til kynna. Hörð barátta stjórnandstöðu-
flokkanna, og viss mistök í kosningabaráttu
Sjálfstæðisflokksins rufu hins vegar skörð í fylg-
ismúra flokksins, og útkoma flokksins varð
langt undir öllum skoðanakönnunum. En Sjálf-
stæðisflokkurinn vann eigi að síður góðan
sigur.
Úrslitin sýna sömuleiðis, að í þéttbýliskjarn-
anum á suðvesturhorninu stendur Alþýðu-
bandalagið mjög vel að vígi. Á meðal þeirra 65
þúsund kjósenda sem búa í Reykjavík, Mos-
fellssveit, Kópavogi og Seltjarnarnesi nýtur
flokkurinn stuðnings samtals 21,3 prósenta,
sem er næstum tvöfalt meira en til dæmis Al-
þýðuflokksins. Á höfuðborgarsvæðinu er því Al-
þýðubandalagið næststærsti flokkurinn.
Af einstökum stöðum vekur athygli, hversu
skarplega félagshyggjuflokkarnir tveir stóðust í
Kópavogi árásir Sjálfstæðisflokksins. Bæði Al-
þýðubandalagið og Alþýðuflokkurinn bættu við
sig manni, þrátt fyrir að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði gert sér vonir um að ná meirihluta. Þetta er
þeim mun athyglisverðara fyrir það að í Kópa-
vogi snerist kosningabaráttan á óvenju skýran
hátt um frjálshyggju Sjálfstæðisflokksins ann-
ars vegar og hins vegar félagshyggjustefnu
meirihlutans síðustu árin. Úrslitin eru táknræn
fyrir þá breytingu sem er að verða, þar sem
frjálshyggjan er að hrekjast á undanhald í sam-
félaginu.
I Neskaupstað voru fastir liðir einsog venju-
lega: meirihluti Alþýðubandalagsins var endur-
kjörinn í bæjarstjórn. Styrk stjórn flokksins á
málefnum bæjarfélagsins var metin að verð-
leikum.
Það er líka vert að geta þess, að bæði í Bol-
ungarvík og á Seltjarnarnesi, þar sem íhaldið
hefur staðið föstum fótum, unnu Alþýðubanda-
lagsmenn góða sigra. Þetta sýnir auðvitað, að
með vinnu og aftur vinnu er hægt að ná ótrú-
legum árangri.
I heild eru niðurstöðurnar auðvitað áfall fyrir
ríkisstjórnina. Á 30 stöðum tapaði Sjálfstæðis-
flokkurinn fylgi, og Framsóknarflokkurinn á 24
stöðum. Sigur A-flokkanna markar að vissu
leyti tímamót, þar sem mun fleiri munu nú sjá í
þeim raunverulegan valkost. Það mun hins veg-
ar helgast af því, hversu vel þeim tekst að ná
samstöðu. Kosningaúrslitin staðfesta að frjáls-
hyggjan er í rénun. I kjölfar þess mun verðagerð
krafa á A-flokkana um að freista þess að ná
samleið og samstarfi á komandi misserum. Trú-
verðugt samstarf flokkanna í kjölfar sigurs
þeirra í þessum kosningum gæti gert þá að
raunverulegum valkosti. Úrslitin gefa því við-
spyrnu sem nauðsynlegt er að nota á næstunni.
-ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
Margir
sigurvegarar
Talsmenn flokka og lista hafa
verið að leggja út af úrslitum
kosninganna og eins og vænta
mátti hafa allir eiginlega unnið
sigur miðað við aðstæður.
Pað er vitanlega ekki nema
eðlilegt að Alþýðuflokksmenn
beri sig vel og þá Alþýðubanda-
lagsmenn. Þeir bættu við sig svo
ótvírætt er. Allaballar ekki eins
miklu og þeir vonuðu en tveim
prósentustigum samt. Og Al-
þýðuflokkurinn getur varpað
öndinni léttar eftir þær raunir
sem Bandalag jafnaðarmanna
hefur bakað honum - þau samtök
eru bersýnilega á leiðinni út úr
pólitík..
Kannski sýna úrslitin öðru
fremur, að margskammað fjór-
flokkakerfi á íslandi er furðu-
sterkt, þótt ný framboð geti rugl-
að spilum þess, sérstaklega á suð-
vesturhorni landsins, í eitt til tvö
kjörtímabili.
En eins og áður segir: Það voru
fleiri sem unnu sigur en þeir tveir
flokkar sem bættu við sig fylgi.
Sjálfstæðisflokkurinn, hann til
dæmis sigraði í Reykjavík og það
var pólitískur sigur og byggði á
málefnum segja þeir Davíð og
Þorsteinn Pálsson. En þeir, Sjálf-
stæðismenn, sem töpuðu svo þó
nokkru fýlgi úti á landi, þeir eru
bara staðbundnir labbakútar,
sem ekki hafa staðið sig nógu vei.
Ekkert að marka þá.
Framsóknarflokkurinn vann
svo varnarsigur og Steingrímur
Hermannsson komst að þeirri
skemmtilegu niðurstöðu að „við
erum á uppleið" enda þótt að tap
flokksins væri verulegt. Það
skiptir nefnilega öllu máli að
finna rétta viðmiðun. Miðað við
síðustu kosningar eru Framsókn-
armenn náttúrlega á niðurleið -
en Steingrímur kann vel að
sneiða fram hjá þeim leiðindum:
Framsóknarmenn, segir hann,
eru á uppleið - miðað við skoð-
anakannanir!
Kvennalistinn tapaði fylgi, en
hann hefur samt unnið sigur
vegna þess að konum fjölgaði
sem kosnar eru á flokkalistum í
bæjarstjómir. Og skal það fús-
lega játað, að þetta er ekki út-
úrsnúningur, ef V-listakonur líta
í rauninni svo á, að sérframboð
kvenna séu tímbundið fyrirbæri
til uppeldis stjórnmálaflokkum.
Alsniðugastir eru þeir náttúr-
lega hjá Flokki mannsins. Pétur
Guðjónsson hefur nefnilega
komist að þeirri niðurstöðu, að
fólkið sem situr heima sé með
nokkrum hætti stuðningsfólk M-
listanna.
Tilhneigingin til að bera sig vel
og sjá ljósa punkta í kosningaúr-
slitum er svosem engin ný bóla.
Kannski er hún í sjálfu eðli hins
pólitíska tvífætlings.
Prósentu-
reikningur
Mætti Klippari skjóta hér inn
einni sögu svo sem til fróðleiks og
skemmtunar.
Það var einn erfiðan mánu-
dagsmorgunn eftir kosninga-
vökunótt, að hann kom til vinnu
á Þjóðviljann. Sverrir Kristjáns-
son sagnfræðingur kom á blaðið
skömmu síðar og tók Magnús
Kjartansson ritstjóra tali.
Sverri leist ekki á blikuna. Al-
þýðubandalagið hafði ekki farið
vel út úr þessum kosningum,
sagði hann.
Oðru nær, sagði Magnús og lék
sér að því með reikningskúnst að
sýna fram á að eiginlega hefði
flokkurinn grætt.
Sverrir maldaði í móinn en
gafst svo upp.
Ég skal viðurkenna, sagði
hann, hlægjandi, að á einu sviði
ert þú mér fremri Magnús. Og
það er í prósentureikningi.
Það er ekki rétt hjá þér, sagði
Magnús í sama tón, sviðin eru
fleiri.
Nei, sagði Sverrir, það getur
ekki verið.
Víst sagði Magnús. Ég er miklu
biblíufastari en þú...
Þróun
kosningabaráttu
Klippari var annars að velta því
fyrir sér hvernig kosningabarátta
hefur verið að breytast á undan-
förnum árum.. Og kemst helst að
þeirri niðurstöðu að hún sé að
amríkaníserast.
Ekki síst í þá veru, að sjónvarp
neglir athyglina sérstaklega
mikið við persónuleika tiltekinna
oddvita og það verður stærsta
viðfangsefnið að búa til ímynd af
honum, sem passar í fyrirfram
hannaðan skírskotunarramma.
Og sýna þessa ímynd svo sem oft-
ast í jákvæðu samhengi. Og
kannski helst í þeim dularbúningi
að sem minnst minni á pólitík.
Foringinn er samkvæmt þessu
eiginlega ekki pólitísk vera, held-
ur samnefnari fyrir einhverjar
kenndir og hvatir og tilfinninga-
grun.
Þetta kalla amríkanar „að selja
forseta" og skrifa um það
kennslubækur.
Maður er að velta því fyrir sér,
hvort menn muni smátt og smátt
feta sig enn lengur í þessa átt.
Hvort það megi búast við því til
dæmis eftir eitt kjörtímabil eða
tvö, að allir tilburðir til funda-
halda verði horfnir, amk. hjá
Sjálfstæðisflokki og kannski
fleirum. Og í staðinn komi inn-
heimtuveislur, þar sem menn
mæta til að hlusta á rödd valds-
manns og taka í hönd hans og
borga svo fimmtíu þúsund krónur
fyrir kjötbitann.
Hér er margt að ugga.
ÁB
DJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Öskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Caárðar Guðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), lng-k
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-1
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjori: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Jónsson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 3. júní 1986
b AS® - í.'VL'éi J írvi C -.úBBbulcíw