Alþýðublaðið - 19.11.1975, Blaðsíða 5

Skrifaramynd. Tréskuröur frá ofanveröri 16. öld.
Islendingar gáfu út
bækur áður en prent-
listin barst hingað
Næsti fyrirlesari á Gutenberg-
sýningunni að Kjarvalsstöðum
verður Finnbogi Guðmundsson
landsbókavörður. Hann flytur
annað kvöld, 20. nóvember kl. 9
það, sem hann kallar „Bóka-
spjall”. Verður þar rætt um
bækur allt frá fornu fari á Islandi
og rifjuð upp nokkur kunn og
önnur e.t.v. miður kunn dæmi, er
lýsa viðhorfi tslendinga til bóka,
jafnt skrifaðra sem prentaðra.
Þegar prentlistin barst til
landsins, var bókagerð þeim á
engan hátt framandi, heldur ein-
ungis sú tækni, er nú skyldi við
hana beitt.
Finnbogi rekur þráðinn frá
fyrri tiðar bökagerðarmönnum til
Guðbrands Þorlákssonar og
sýnir, hversu stórhugur biskups,
er hann réðst i Utgáfu bibliunnar
allrar á islenzka tungu, var i ætt
við bókagerð Jóns Hákonarsonar,
er lét skrifa Vatnshyrnu og Flat-
eyjarbók, og annarra hans lika.
I bókaspjalli Finnboga verður
að lokum fjallað um nokkra þjóð-
kunna skrifara, er rituðu i kapp
við prentlistina, litu á hana sem
keppinaut fremur en ofjarl. En
bóka verður ekki getið svo á
Islandi, að þáttarslikra manna sé
ekki minnzt.
Fjölmenni var á fyrirlestri Haf-
steins Guðmundssonar, prent-
meistara, á sunnudaginn, er hann
ræddi um gömlu prentverkin á
tslandi. Gamla Gutenberg-
pressan vekur jafnan mikla
athygli sýningargesta, enda þykir
mönnum mikill fengur að þeim
prentblöðum, öðru úr Gutenberg-
bibliunni og hinu með islenksum
myndum úr miðaldabók Olai
Magnús, sem menn fá gefins úr
hendi einkennisklædds pressu-
manns úr sýningarsal.
Mjög vönduð sýningarskrá,
fylgir sýningunni og er þar rakin,
m.a. i myndum, saga prent-
listarinnar frá upphafi. Sýningar-
skrá þessi er hinn mesti kjör-
gripur.
Frá flokks-
bingi Albvðu-
flokksins
í gær greindi Aiþýðu-
blaðið nokkuð frá
störfum 36. flokksþings
Alþýðuf lokksins, sem
haldið var nú um síðustu
helgi. Verður nú frekar
greint frá störfum þings-
ins og þó einungis stiklað
á stóru.
Þingið hófst á föstu-
dagskvöld kl. 20.30, með
þingsetningarræðu Bene-
dikts Gröndal, formanns
Alþýðuf lokksins. Lagði
formaður áherzlu á að
þetta þing yrði fyrst og
fremst vinnuþing. Til
þings voru mættir á
annað hundrað fulltrúar
víðsvegar að af landinu
og var strax í upphafi
Ijóst að þingfulltrúar
hygðust ekki sitja auðum
höndum enda urðu
umræður líka miklar og
fjörugar allt þar til
þinginu var slitið laust
fyrir miðnætti á sunnu-
dagskvöld.
Forseti þingsins var kjörin
Helga Einarsdóttir kennari, en
varaforsetar þeir Sighvatur
Björgvinsson, alþingismaður og
Guðmundur Vésteinsson,
bæjarfulltrúi. Ritarar þingsins
voru kjörnir þeir Helgi Skúli
Kjartansson, Gylfi örn
Guðmundsson og Bragi
Jósepsson.
í upphafi setningarræðu
sinnar bar Benedikt Gröndal
fram tillögu um að þingið sendi
starfsliði Landhelgisgæzlunnar
skeyti þar sem þvi var þakkað
vandasöm störf i þágu
þjóðarinnar. Skeytið til Land-
helgisgæzlunnar var birt á
forsiðu blaðsins s.l. laugardag.
Að lokinni inngangsræðu
Benedikts Gröndal flutti
Sigurður E. Guðmundsson
framsöguræðu laganefndar og
Vilmundur Gylfason framsögu-
ræðu stefnuskrárnefndar.
Þingfundir hófust á laugardag
kl. 14 með kosningu starfs-
nefnda, en að þvi búnu flutti
Gylfi Þ. Gislason framsögu um
efnið „Stjórnlaust land i
kreppu”. Benti Gylfi á hina
slæmu greiðslustöðu þjóðar-
innar út á við, sem nú birtist i
stærstu gjaldeyrislántöku fyrr
og siðar, sem stefndi að þvi að
greiðsluhyrði þjóðarinnar
næmi 20% gjaldeyristekna.
Hann benti á að forystumenn
launþega vildu vanda sérstak-
lega til kröfugerða sinna og
stefna að rótum verðbólgu-
vandans fremur en að hugsa
fyrst og fremst um krónuíölu-
hækkun.Um þetta hefði stjórn
ASI leitað samstarfs við stjórn-
arandstöðuflokkana. Óform-
legar viðræður hafi farið fram
og viss samstaða náðst um
stefnumótun i kjara-
samningum. Benti Gylfi á að
þingflokkur og æðsta stjórn
flokksins styddu eindregna
samstöðu með verkalýðs-
hreyfingunni. Auk samnings-
ákvæða þyrftu einnig að koma
til stjórnmálaráðstafanir. 1 ljósi
þess bæri að skoða fyrir-
liggjandi drög að stjórnmála-
ályktun, sem framsögumaður
rakti siðan i einstökum atriðum.
Stjórnmálaályktunin, eins og
hún var endanlega samþykkt
birtist i blaðinu i heild i gær,
þriðjudag.
Að lokinni ræðu Gylfa Þ.
Gislasonar hófust umræður.
Þeir, sem tóku til máls voru: (1)
Bjarni Magnússon, (2) Gisli
Már Helgason, (3) ólafur
Björnsson, (4) Ágúst Pétursson,
(5) Sigþór Jóhannsson, (6)
Sighvatur Björgvinsson, (7)
Kjartan Jóhannsson, (8)
Rikharður Jónsson, (9) Asgeir
Jóhannsson, (10) SigurjÖn Ari
Sigurjónsson, (11) Gylfi Þ.
Gislason, (12) Sigurður E.
Guðmundsson. Að þessum
ræðum loknum var gefið kaffi-
hlé.
Siðan hófust umræður að nýju
um stefnuskrána. Þessir tóku til
máls: (1) Finnur Torfi
Stefánsson, (2) Jóhann Möller,
(3) HaukurHelgason, (4) Jón H.
Guðmundsson, (5) Gisli Már
Helgason, (6) Guðmundur
Magnússon, (7) Vilmundur
Gylfason, (8) Hrafnkell
Ásgeirsson, (9) Björgvin
Guðmundsson, (10) Guðmundur
Hákonarson, (11) Sigurður E.
Guðmundsson, (12) Bragi
Jósepsson, (13) Sveinn
Hálfdánarson, (14) Jón
Þorsteinsson.
Nefndir hófu störf kl. 10 f.h. á
sunnudagsmorgun og unnu
meira og minna jafnhliða
störfum þingsins. Almennar
umræður hófust svo kl. 14 með
þvi að Kjartan Jóhannsson
gerði grein fyrir störfum stefnu-
skrárnefndar. Siðan tóku til
máls: (1) Sigurður Blöndal, (2)
Guðmundur Vésteinsson, (3)
Oddur Sigurjónsson, (4) Kristin
Guðmundsdóttir, (5) Sigurður
Jóhannsson, (6) Gunnlaugur
Stefánsson, (7) Gylfi Þ.
Gislason,(8) Eggert G.
Þorstéinsson, (9) Benedikt
Gröntlal, (10) Guðmundur
Vésteinsson, (11) Haukur
Helgason, (12) Björgvin
Guðmundsson, (13) Bjarni
Magnússon.
Að loknu kaffihléi hófust
umræður að nýju, og rætt um
tillögur laganefndar. Fram-
sögumaður var öriygur
Geirsson. Auk hans töluðu: (1)
Þorsteinn Sveinsson, (2)
Benedikt Gröndal, (3) Sigurður
E. Guðmundsson, (4) Bárður
Halldórsson, (5) Eggert
Þorsteinsson, (6) Sigþór Jó-
hannsson, (7) Finnur Torfi
Stefánsson, (8) Baldvin
Jónsson, (9) Björgvin
Guðmundsson, (10) Ásthildur
ólafsdóttir, (11) örlygur
Geirsson, (12) Björgvin
Guðmundsson. Að þessum
umræðum loknum var gert
matarhlé og hófust fundir aftur
kl. 20.30. Þá tóku til máls: (1)
Kjartan Jóhannsson, (2) Ólafur
Björnsson, (3) Bárður
Halldórsson, (4) • Sigþór
Jóhannsson, (5) Hjörleifur Hall-
grimsson, (6) Sighvatur
Björgvinsson, (7) Gunnar
Eyjólfsson, (8) Sigurjón Ari
Sigurjónsson, (9) Finnur Torfi
Stefánsson, (10) Vilmundur
Gylfason, (11) Guðmundur
Magnússon, (12) Kjartan
Jóhannsson (13) Jón
Þorsteinsson, (14) Karl Steinar
Guðnason, (15) Sigurður
Blöndal, (16) Helgi Skúli
Kjartansson, (17) Hreinn
Palsson.
Að umræðum loknum var
gengið til atkvæða um tillögur.
Nánar verður greint frá störfum
þingsins i blaðinu á morgun.
Orðsending til
alþýðuflokksmanna
Framkvæmdastjórn Alþýðuflokksins hefur ákveðið að gangast
fyrir stofnun styrktarfélags alþýðuflokksmanna, er starfi einkum
að fjárhagslegri eflingu Alþýðuflokksins. Hefur verið ákveðið að
stofnun þess fari fram nú um miðjan mánuðinn. Allir álþýðu-
flokksmenn, eiga kost á að gerast félagsmenn og er þeim hér með
gert það boð. Eru þeir, sem áhuga kynnu að hafa fyrir þessu máli,
beðnir að snúa sér til framkvæmdastjóra Alþýðuflokksins, Garð-
ars Sveins Árnasonar, á skrifstofum Alþýðuflokksins, Alþýðuhús-
inu við Hverfisgötu, er veita mun allar nánari upplýsingar.
Undirbúningsnefndin
BYRJAÐI__________________4
Kennslan er eingöngu ætluð
f'atækum stúlkubörnum á
aldrinum 7—14 ára...” Og 10.
jan. árið 1880 birtist þessi
auglýsing: „Thorvaldsens-
félagið hefir i áformi að halda
ókeypis sunnudagaskóla fyrir
kvenfdlk frá 1. febrúar næstk.
Kennslugreinar verða: skrift,
reikningur, réttritun og enn-
fremur danska ef einhver óskar
þess....”
Bazarinn tók formlega til
starfa árið 1901 og var til húsa
að Austurstræti 6, en árið 1905
var húseignin sem nú stendur
við Austurstræti 4 keypt af
félaginu og hefur verið eign þess
siðan. Bazarinn hefur löngum
átt vinsældum að fagna meðal
erlendra ferðamanna og hefur i
raun og veru verið rekin viða-
mikil landkynningarstarfsemi
samtimis þvi að allur ágöðinn
hefurrunnið til vanheilla barna.
Barnauppeldissjóðurinn var
stofnaður árið 1906 I þvi augna-
miði að koma yrði á fót sjöði til
,,að koma á fót uppeldisstofnun
fyrir fáæk börn”. Starf hans
sjáum við i dag, sem stórt og
glæsilegt hús við Dyngjuveg þar
sem rekm er Vöggustofa Thor-
valdsensfélagsins. Hún var
afhent Reykjavikurborg að gjöf
hinn 19. júní 1963. Seinna
afhentu félagskonurnar dvalar-
heimili fyrir eldri börn, en það
var í nóvember 1968.
Siðustu árin hefur félagið
stutt eftir megni við barnadeild
Landakotsspítala. T.d. var
spitalanum afhent 30 barnarúm
með öllu tilheyrandi árið 1972 og
niu árum áður afhenti félagið
deildinni hita- og súrefniskassa
sem þá var sá bezti sem völ var
á. Félagið hefur lagt sjúkra-
húsum, og styrktarfélögum fé
það oft, að of langt yrði að rekja
það hér þvi viða hefur verið við
komið.
I upphafi voru félagskonur
Thorvaldsensfélagsins 24 en eru
nú 75.
Fyrstu stjórn félagsins
skipuðu: Þóra Jónasen sem
lengi verður minnst fyrir góð
störf i þágu félagsins, að öðrum
ólöstuðum, Þóra Pétursdóttir og
Jarþrúður Jónsdóttir.
Núverandi stjórn skipa þær
Unnur Ágústsdóttir formaður.
og meðstjórnendur Svanlaug
Bjarnad'ottir, Sigurlaug
Eggertsdóttir, Evelyn Hobbs,
og Júliana Oddsdóttir.
FORÐIST FREKJU í UMFERDINNI - ÞAD SPARAR
Miövikudagur 19. nóvember 1975.
Alþýöublaðið