Lesbók Morgunblaðsins - 14.05.1967, Blaðsíða 6

Framhald af bls. 4
fékk abstrakt málverk, sem einlhver
gárungi hafði smyglað inn á málverka-
sýningu í Hollywood fyrir nokkrum ár-
um, mjög góða dóma. Við getum ímynd-
að okkur svipinn á gagnrýnanda, þegar
því var ljóstrað upp á eftir, að það hefði
verið málað af apa. Tveir háskólastúd-
entar í Stokkhólmi vöktu nótt eina við
vín og suðu saman eitthvert endemis-
bull í formi nútímaljóðlistar, gáfu bók-
ina svo út og fengu góða dóma. Og
sama leik léku tveir ungir piltar með
svipuðum árangri hér heima á Islandi,
eins og frægt er orðið. Slíkt er vitan-
lega vatn á myllu þeirra, sem andvígir
eru breytingum á öllum hefðbundnum
formum og telja alla þessa nýju tízku
svindl eitt og svik. En það má benda
á það, að léleg listaverk hafa ekki síður
verið lofuð af ýmsum, þótt í hefð-
bundnu formi væri. Formið er ekki skil-
yrði listaverks, heldur aðeins ein hlið
þess. Má þó til sanns vegar færa, að
formleysi lista nú á tímum á ýmsum
sviðum opni í bili leiðir til blekkinga
fyrir ólærða fúskara, meðan öll alþýða
manna á erfitt með að greina það sem
gildi hefur frá hisminu. íslendingar hafa
skiljanlega yfirleitt meira vit á ljóðlist
en málaralist og er því alveg sérstök
ástæða til þess að halda uppi almennri
fræðslu í skólum um tækni málaralistar.
Leikhúsið, sem sameinar innan vé-
banda sinna m. a. listir orðs, tóns og
litar, hefur vitanlega ekki farið var-
hluta af öllum þessum nýju listastefn-
um. Hafa íslenzku leikhúsin sýnt mikla
menningarlega djörfung í kynningum
sérkennilegra nútímaverka, því í flest-
um tilfellum hefur það verið á kostnað
aðsóknar. Fólk er ekki enn búið að
venjast hinum nýju formum og á stund-
um erfitt með að sætta sig við missi
sögunnar í leikritinu. Það skilur ekki að
slíkt er ekki lengur tilgangur leikrita-
höfundarins, heldur að bregða sterku
Ijósi á vissar hliðar mannlegs framferð-
is. Iðulega fyrst og fremst með aðferð
sýningar fremur en með orðum. Stunu-
um eru orðin jafnvel notuð sem hluti
ákveðinnar hrynjandi fremur en að
merking þeirra skipti máli.
Það virðist
stundum erfitt
að ákveða,
hvað er mynd-
list og hvað
ekki. Sé það
sett í ramma
og hengt upp í
sýningarsal,
virðist flest
geta gengið.
Hér er eitt
slíkt „lista-
verk“ eftir
Pólverjann
Krystyn Zie-
linski. Það var
á sýningu í
London og
heitir „Málm-
ur.“
Til vinstri:
Kr ossf estingin,
gamalt mótív í
nútíma út-
færslu eftir
Fautrier.
Um útrýmingu
lítilla fugla
Eftir Bergþóru Gisladóttur
Þið talið um sprengjur
sem springa og faila
í útlandinu
á ókunna kalla
og ókunnar konur
sem andlitum týna
(í bókstafilegum skilningi iioldið flettist af)
og börn sem finna ekki
mömmu sína.
Þið eruð á móti því
sem ykkur færði auð
(engan vantar brauð)
er þjóðin var að horfalla
og menningin
(þess-i aidagiamla íslenzka menning)
var dauð.
Ég er svolítið smeyk
því lfitm fuigl lau'g að mér
að sprengjurnar gætu eins
sprungáð og fallið hér.
Veiðimenn
veiðimenn
oss vantar vana veiðimenn
nú þegar.
M argt bendir þó til þess, að fólk
sé nokkuð farið að venjast sumum form-
um nútímalistar. Ég hygg að erfiðleikar
þeir, sem leikhúsin eiga nú við að stríða
vegna ónógrar aðsóknar að sviðsverkum
nútímahöfunda, liggi ekki fyrst og
fremst í nýju formi þeirra, heldur miklu
fremur í þeim bölmóði, þeirri svartsýni,
sem einkennir mörg þeirra, þar sem
höfundar virðast ekki koma auga á
neitt annað í fari mannsins en það,
sem dýrslegast er og viðbjóðslegast, þa3
er þreytt á þessari sífelldu grimmd,
þessum óslökkvandi kvalalosta, sem fer
eins og eldur um leiksvið nútímans.
Það liggur í augum uppi, að ávallt
hljóta að skapast andsvör gegn tepru-
legri rómantík og hræsnisfullri við-
kvæmni. En fyrr má nú rota en dauð-
rota. Allt á þetta víst að sýna í nafni
sannleikans. En það á ekkert skylt við
sannleik að sýna aðeins hinia neikvæðu
þætti mannlegs eðlis, hina skuggalegu
ónáttúru, en láta sem góðleikur og mis-
kunnsemi sé hugarburður og þjóðsaga.
Margir þessara leikritahöfunda nútím- ,
ans eru merkilegir höfundar og sumir
frábærilega vel til þess fallnir að skrifa
góð leikhúsverk, en ef til vill stendur
það of mörgum þeirra fyrir þrifum, að
þeir hafa í einhverri mynd misst guð
sinn og þess vegria trú sína á manninn
og prédika því fall hans og tilgangsleysi
lífsins.
RABB
Framhald af bls. 16
ur maður yfirleitt prýðilega út, ef
varan hefur ekki hentað og kaupin
ekki tékizt. Sumir afgreiðslumenn
eru jafnvel þeir höfðingjar að
benda á aðra búð, þar sem vera
mœtti að varan fengist.
Jafn bezt þjónusta hygg ég að
hafi verið innleidd hjá flugfélög-
unum. Þar hefur þjóðlegur drabb-
araskapur aldrei náð fótfestu; senni
lega vegna þess að flugið er ung
starfsgrein og allir afgreiðsluhættir
þegar frá upphafi sniðnir nákvæm-
lega eftir erlendum fyrirmyndum.
Gísli Sigurðsson.
hagalagdar
AHt er betra....
Þuríður Guðmundsdóttir var þurfa-
maður í 'Hvítársíðu og fór milli bæja.
Hún var svo umtalsfróm að hún hall-
mælti engum manni. Eitt sinn bar
saman fundum þeirra Þuríðar og
Kjartans Gíslasonar. Hann var jafnan
málhreifur og glöggskyggn á lýti. Dró
hann ekki dul á þau. Kjartan segir:
„Mikið prjónar þú, Þuríður; geng'ur
prjónandi bæ frá hæ og gerir alla menn
góða“. — Þuríður svarar: „Já, Kjartan
minn, allt er betra en mannlastið".
Bæir í Skaftártungu
í eftirfarandi vísu eru taldir bæir f
Skaftártungu í Vestur-Skaftafellssýslu:
Gröf og Ásar, glöggt ég les,
glaður sést þar halur,
Hemra, Flaga, Hrífunes,
Hlíð og Svínadalur,
Fljótastaðir fá oft skell,
fást x Seli rjúpur,
Búland, Hvammur, Borgarfell,
Býli snæs og Núpur.
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
14. nmí 1967