Tíminn Sunnudagsblað - 11.11.1962, Blaðsíða 7

þeim hætti góða stund í hvort skipti.
Sjálfur hafði Sverrir bys'su meðferð-
is, en ekki er getið, að' hann hafi
freistað þess að granda því. Hitt er
í minnum haft, af hve miklu sann-
færingarkrafti hann sagði frá sýn
sinni á bæjum í sveitinni, og kvað
hann dýrið haia farið svo geyst á
sundinu, að enginn væri svo slyngur
skotmaður, að hann hefði mátt hæfa
það.
Einn þessara daga bar það við, að
varðbergsmenn sáu glitta í eitthvað
kvnlegt við tjarnarbakkann, og hugðu
þeir. að dýrið lægi þar og bakaði sig
í sólskininu. Voru hraðboðar sehdir
að kunngera tíðindin. Við þetta þustu
allir á vettvang, svo sem nærri má
geta, því að enginn vildi fjarstaddur
vera, þegar þvi yrðj greidd atlaga.
En hér fór svo, að menn gripu í tómt.
Á þeim stað, þar sem dýrið hafði virzt
vera, sást ekki annað en löðurkúfur
við bakkann. Gafst því setuliðinu ekki
kostur á að sýna vopnfimi og hug-
dirfsku í bardaga við dýrið.
En þótt þorri manna styddi dyggi-
lega að því, að dýrið yrði unnið og
flestir væru fúsir til liðsinnis, ef til
þeirra var leitað, voru þeir til, er
létu sem þeir vissu ekki, hvað á seyði
var. Sama daginn og varaliðið þótt-
ist sjá dýrið við tjarnarbakkann, kom
bóndi úr nágrenninu, Þórður Þor-
varðsson í Kalastaðakoti, með klyfja-
hesta í taumi utan af Akranesi. Sil-
aðist hann hægt áfram og virtist
hvergi fara sér óðslega, þrátt fyrir
alla nýlunduna. En þá urðu menn þó
fyrst forviða, er hann hélt með sömu
hægðinni gagnvcginn meðfram Kata-
nestjörn, er enginn hafði þorað að
fara um sinn af ótta við forynjuna.
Gengu einhverjir fyrir Þórð og
spurðu. hverju þetta sætti. En hann
svaraði því einu til, að það væri
hans vandi að fara þessa leiðína.
XI.
Eftir stranga varðstöðu hina
fyrstu daga, fór nokkuð að bila ár-
vekni manna. Tóku sunnanmenn og
fleiri að hvarfia frá, og hefur þar
kannski nokkru um valdið, að til
Akraness hafði í byrjun mánaðarins
komið skip það er Urda hét og hafði
innan borðs á fjórða hundrað potta
af rommi. Er jafnvel ekki fyrir það
sverjandi, að stríðsöl nokkurt hafi
frá öndverðu verið byrlað þeim, sem
mest mæddi á, enda var þetta á þeim
árum, þegar landsmenn torguðu ár-
lega nálega tíu pottum brennivins og
annarra sterkra drykkja á hvert
mannsbarn í landinu. jafnt karl sem
konu, barn sem gamalmenni. Að
minnsta kosti hefur svo verið frá
sagt, að brennivínsflaska hafi orðið
undir rofinu, þegar bændur voru að
grafa framræsluskurðinn.
Og það var eins og dýrið í tjörninni
hefði veður af þessu. Þegar á fyrsta
degi, er varðstaðan brás-t, hélt það
út á flóana og varð þar á vegi smal-
ans í Katanesi. Var það nú hálfu ólm-
ara en áður og elti piltinn, sem flúði
í ofboði, heim undir bæ í Katanesi.
Þar sneri það loks við, og varð
Andrés höndum seinni með riffil
s'inn.
Þótt meginliðið þreyttist, þegar til
lengdar lét, sátu þeir Andrés og Sig-
fús Eymundsson sem fastast. Leið
Andrés Fjeldsted, bóndi á Hvítárvöllum.
samt hver dagurinn af öðrum, án
þess að til stórlíðinda drægi. Sverrir
Runólfsson reið annað veifið á bleik-
skjóttum hesti a milli góðbúanna og
hafði flöskuna og Magnús berfætta
sér til fararheiila.
Um það bil. er Andrés hafði setið
nálega hálfan mánuð í Katanesi, brá
Sverrir Runólfsson sér út að Görð-
um á Akranesi á’ fund séra Jóns
Benediktssonar. Prestur var að hefja
byggingu íbúðarhúss, og hafði í önd-
verðu ætlað að blaða það úr höggnu
grjóti, svo sem þá var nokkuð farið að
tiðkast í Reykjavík. En þegar til átti
að taka, reyndist grjót það, sem völ
var á, klofna Mla. Um þessar mund-
ir var einnig ’ hafin i Reykjavík
brennsla á kalki úr Esjunni. Höfðu
Egill kaupmaður Egilsson og Martin
konsúll Smith ráðizt í þetta fyrirtæki
af hvötum Jóns Hjaltalíns landlækn-
is. í öndverðu gekk illa að brenna
kalkið, en þetta ár hafði ungur múr-
ari, Björn Guðmundsson, komið heim
frá námi í Kaupmannahöfn og tekið
við umsjón með kalkbrennslunni.
Heppnaðist hún vel hjá honum, og
voru eigendurnir nú teknir að aug-
lýsa kalk sitt á sama verði og erlent
kalk, þótt þeir teldu það svo gott,
að helmingi minna jjyrfti af því
en hinu útlenda. Ætlunin var að nota
kalkið til þess að festa saman höggna
steina í veggjum En nú hugkvæmd-
ist Garðapresti, að eins vel mætti
nota það til þess að steypa úr því
steina, sem síðan væru notaðir í
hleðslu. Varð Garðahúsið fyrsta hús
á íslandi, sem úr steypu var gert.
Ekki er kunnugt um erindi Sveir-
is að Görðum, en verið getur, að hann
hafi þangað farið annað tveggja til
þess að skoða hið illkleyfa grjót eða
leggja presti ráð um kalksteypuna.
En þurrbrjósta var hann ekki.
Síðla að kvöldi hins 18. júlímánaðar
lögðu þeir Sverrir og Magnús ber-
fætti af stað frá Görðum inn að Saur-
bæ, og fóru að sjálfsögðu sunnan
Akrafjalls. Þetta sama kvöld var
Þiðrik Einarsson, bóndi í Steinsholti
í Leirársveit, á leið heim til sín af
Akranesi og hafði ekki heldur farið
úr kaupstaðnum með tóma pyttlu.
Hann valdi einnig leiðina sunnan
Akrafjalls. og má vera, að hann hafi
frá öndverðu ætlað að hitta setuliðið
í Katanesi, þar sem nokkur gleðskap-
ur mátti heita líklegur. Segir nú ekki
af ferðum Þiðriks, fyrr en hann kem-
ur inn á milli Kúludalsár og Galtar-
víkur. Sér hann þá í næturhúminu,
hvar heldur smávaxinn maður ríður
á undan honum á bleikleitu hrossi
og fylgir honum svartur hundur.
Steinsholtsbóndanum þótti bera vel
í veiði, því að honum leiddist að vera
einum á ferð. En þessi náungi var
ekki upp á samfylgd Þiðriks kominn.
Hann hvatti hest sinn og svaraði
engu, þótt Þiðrik kallaði kumpánlega
til hans, nema hvað hann hreytti einu
sinni út úr sér:
„Hvern andskotann viltu, maður?“
En Þiðrik sætti sig ekki við þetta.
Hann reið sem ákafast. unz hann náði
manninum. Vatt þá náunginn sér við
í hnakknum og lét svipuhnúð ríða á
höfuð Þiðriki. Greiddi hann honum
þrjú slík högg, án þess að mæla orð
frá vörum, og hvarf síðan út í næL*’
urrökkrið. En ómegin seig á Þiðrik
bónda, og vissi hann lítið til sín um
hríð.
Þeir Andrés Fjeldsted og Sigfús
Eymundsson voru í fastasvefni í Kata-
nesi, er Sverrir Runólfsson kom þang-
að um nóttina ærið drukkinn og illa
til reika eftir ferðalagið. Háttaði
haiin þar og lagðist fyrir. Nokkru
síðar kom Þiðrik í Steinsholti og hafðj
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
847