NT - 02.12.1984, Blaðsíða 7

Sunnudagur 2. desember 1984 7
J,£V
amari en aðrir?
A rið 1948 flutti hingað til lands sex manna fjölskylda, Ferrua
fjölskyldan, frá Turínó á Ítalíu. Milligöngu um þá flutninga haföi
fyrirtækið G. Þorsteinsson & Jónsson, en fjölskyldan var
sérstaklega fengin til ad leggja terass á gólf og veggi Þjóðminja-
safns íslands.
Eftir fímm ára búsetu á íslandi hélt Ferrua fjölskyldan aftur
til Torínó, öll nema sonurinn Walter, sem kominn var á
herskyldualdur. Var ákveðiö að hann yrði eftir meðan sótt væri
umundanþágufráherskyldu. Þegar hún svo fékkst hafði Walter
engan áhuga á að snúa heim aftur, hann hafði eignast íslcnska
unnustu.
Walter fékk íslcnskan ríkisborgararétt árið 1960 og rekur
fyrirtækið iVlosaik í Hamarshöfða og framleiðir einkum legsteina.
Walter hefur náið samband við ættingja sína á Ítalíu og les ítölsk
dagblöð rcglulega.
Það er erfitt að skilgreina
hamingjuna og lýsa hamingju-
samri manneskju. Hamingjan
getur falist í svo litlu, eins og
til dæmis í því að borða sæta
karamellu eða hlusta á fallega
tónlist. Ég get ekki sagt hvort
Islendingar séu hamingjusam-
ari eða óhamingjusamari en
ítalir, en þeir eru vissulega
miklu lokaðri en þeir. Þegar
maður hittir ítala getur hann
verið búinn að segja manni
ævisögu sína innan klukku-
tíma, jafnvel innan hálftíma.
En maður þarf að þekkja ís-
lendinga lengi áður en þeir
fara að segja frá slíku. En
íslendingar eru traustir vinir.
Opin manneskja þarf þó ekki
að vera hamingjusamari en
lokuð, en ef ítalann langar til
að gráta, þá grætur hann og
það gera íslendingar ekki.
/talir voru mjög íhaldssam-
ir gagnvart konum. Það þarf
ekki að fara lengra en 40 ár
aftur í tímann. þegar kven-
maðurinn mátti ekki hafa verið
með karlmanni áður en hún
gifti sig. Þetta viðgengst reynd-
ar enn úti í sveitum og á
Suður-Ítalíu, en sem betur fer.
er þetta að breytast þar líka.
Konur á Ítalíu sækja fram og
finnst mér það gott.
Eg veit ekki hvort eigi að
flokka það undir íhaldssemi en
mér finnst það ákaflega skrítið
hversu margir íslendingar trúa
á drauga, álfa og tröll. Það er
svolítið óvenjulegt að meiri
hluti einnar þjóðar segist hafa
upplifað eitthvað yfirnáttúru-
legt og hafa fengið fyrirboða.
Þetta þekkist ekki á Ítalíu,
kannski þetta sé frekar forn-
legt en íhaldssemi.
/talir eru líklega ekki trú-
aðri en íslendingar en þeir
sækja meira kirkju og fylgja
siðum sem kirkjan hefur sett.—i
Á föstudögum til dæmis borða
þeir ekki kjöt. Ég man þegar
ég var að alast upp að við
boröuöum alltaf fisk á föstu-
dögunt, það var ef til vill
aðferð mömmu til að fá okkur
til að borða fisk.
fjölskyldutengsl eru sterk-
ari á Ítalíu en hér. þar ríkir
meiri samheldni og fjölskyldu-
meðlimir leggja oft meiia á
sig til að hjálpa hver öðrum en
hér er gert. Italir eru ekki eins
miklir einstaklingshyggju-
ntenn og íslendingar þó
fjölskyldusambönd geti líka
verið góð hér.
Indónesar eru óhræddari
við snertingu
Davíð Janis er borinn og barnfæddur á eyjunni Súmatra í Indónesíu. Árið 1965 hélt hann til
Bandaríkjanna, þar sem hann stundaði nám við Arizonaháskólann í Tucson, Arizona. Þar kynntist
hann konu sinni, Dóru Pálsdóttur, sem iagði stund á heyrnleysingjakennslu yiö sama skóla. Þau
fluttu til íslands árið 1970 og fyrstu tvö árin vann Davíð í físki og á togara. Arið 1972 réðst hann
til Skýrsluvéla ríkisins og hefur hann unnið þar síðan.
Það er alls ekki hægt að
sjá á íslendingum að þeir séu
hamingjusamir. Þeir brosa
ekki mikið og svo eiga þeir það
til að vera svolítið þunglyndir.
Veðrið á kannski einhverja'
sök á því. Veðrið og umhverfið
í Indónesíu er þannig að fólk
er mjög brosmilt og glaðlynt.
Indónesar eru líka miklu opn-
ari en íslendingar og óhrædd-
ari við að láta tilfinningar sínar
í Ijós og snerta hvor annan.
Þar verður enginn hissa að sjá
tvo karlmenn leiðast og klappa
hvor öðrum, þar hefur slíkt
ekkert með kynlíf að gera. Það
er bara tákn um vináttu og
traust.
En í samkvæmum eru ís-
lendingar oft hamingjusamir
og þegar þeir eru búnir að
smakka vín koma þeir og
klappa á bakið á manni og vilja
tala alvarlega við mann.
Staða kvenna í Indónesíu
er mjög slæm, þar er ekkert
sem heitir jafnrétti ennþá.
Kona sem á barn án þess að
vera gift er gerð útlæg. Fjöl-
skyldan afneitar henni og oft-
ast lætur hún barnið á stofnun.
.En hún er annars flokks ríkis-
.borgari og ótrúlegt að annar
karlmaður vilji giftast henni,
nema um mjög ríka og vel-
menntaða konu sé að ræða.
Þó svo að einhver karlmaður
vildi giftast konu sem lent
hafði í að eiga barn, þá mundi
fjölskylda hans gera allt til að
koma í veg fyrir það. Einstæð-
ar mæður búa í einangrun og
vinna í lélegri vinnu. Viðhorf
íslendinga í þessum málum
komu mér mjög á óvart í
upphafi.
Fjölskylda mín er múham-
■ Davíð Janis og Dóra Pálsdóttir ásamt sonum sínum þrem, Páli Ásgeiri 14 ára, Tryggva Birni
11 ára og Davíð Tómasi 5 ára
eðstrúar. Hún er mjög trúræk-
in en múhameðstrúarmenn í
Indónesíu eru ekki eins þröng-
sýnir og múhameðstrúarmenn
í Arabalöndunum. Konurnar
ganga ekki með blæjur og þeir ’
láta það ekki á sig fá þó fólk
borði svínakjöt og drekki á-
feriga drykki í þeirra viðurvist.
Konan mín var voða hissa á
þessu þegar við heimsóttum
fjölskyldu mína í fyrsta sinn.
Fjölskyldubyrðin mun meiri í Kóreu
■ Tae Chol Kim
Kóreumaðurinn Tae Chol Kim kom til íslands ásamt konu
sinni 1974. Hann vann í skipasmíðastöð í Þýskalandi og höfðu
nokkrir vinnufélaga hans haldið til íslands til að freista gæfunnar.
Þeir buðu honum að koma og fékk Tae vinnu hjá Stálvík. Nú eru
allir vina hans farnir frá Islandi nema hann og fyrir tveim árum
hætti hann að vinna hjá Stálvík og keypti matsölustaðinn Kofann
við Síðumúla. Þar selur hann Islendingum kóreanska rétti af
miklum myndarskap.
Þdð tók Tae Chol svolítinn
tíma að átta sig fyllilega á
hugtakinu hamingja. Hann
svaraði því strax til að íslend-
ingar væru mun hamingjusam-
ari en Kóreubúar því líf þeirra
væri einfaldara og léttara en
Kóreumanna. Þegar hann var
spurður hvað hann ætti við
með því, þá sagði hann að
fjölskyldubyrðin væri mun létt-
ari. í Kóreu væru foreldrar og
börn mun háðari hvert öðru en
hér á íslandi. Foreldrar leggja
sig alla fram til að gera framtíð
barna sinna sem tryggasta,
vinna myrkranna á milli til að
geta sent þau í skóla og hjálpað
þeim til að stofna eigið heimili.
En síðan er það skylda barn-
anna að sjá foreldrum sínum
farborða þegar þau eldast.
„Faðit minn rak sölu-
skála, arðurinn fór í reksturinn
og svo til okkar barnanna. En
þegar bróðir minn var fullorð-
inn og fær um að reka söluskál-
ann þá hætti pabbi að vinna þó
hann væri bara 47 ára og þau
ár sem hann átti eftir hafði
hann það gott. Fór í veiðiferð-
ir, lék sér og hvíldi sig og sá
bróðir minn foreldrum mínum
farborða.
I Kóreu er ekkert trygg-
ingakerfi eins og hér. íslend-
ingar þurfa ekki að spara fyrir
framtíð barna sinna á sama
hátt og þeir geta lifað meira
fyrir líðandi stund og skemmt
sér. Þeir eru að þessu leyti
hamingjusamari en Kóreu-
menn. Þegar honum var bent
á að hér væri fólk misjafnlega
hamingjusamt þrátt fyrir trygg-
ingakerfið hugsaði hann sig
um og sagði svo:
„Þessi fjölskyldubyrði í Kóreu
gerir margan manninn óham-
ingjusaman, þeir eru skyldugir
að sinna foreldrum sínum eða
börnum og geta kannski ekki
gert það sem þeir vilja. Það er
því ef til vill réttara að segja að
Islendingar séu frjálsari og
óbundnari en Kóreubúar en
ekki endilega hamingjusamari.
/ Kóreu er ekki eins auð-
velt að stofna fyrirtæki og láta
það stækka og blómstra eins
og hér á landi. Þar eiga flestir
smáverslanir eins og pabbi
minn og þeir sem byrja að
vinna í einni atvinnugrein
verða þar ævilangt. Hér er
ekkert atvinnuleysi og menn
geta til dæmis farið á sjóinn og
fengið góðan pening. Þar er
líka meiri stéttaskipting. Ég
vann til dæmis í Stálvík og þá
kom forstjórinn oft og talaði
við okkur, það hefði aldrei
gerst í Kóreu.
*
/slenskar konur lifa miklu
betra lífi en konur í Kóreu.
Þar þurfa konur að hugsa um
tengdaíoreldra sína, sem yfir-
leitt búa hjá þeim og jafnframt
um börnin sín. Móðir mín fór
til dæmis alltaf á fætur klukkan
fimm á morgnana. Hún bjó til
mat, þvoði upp, þvoði þvott,
saumaði föt á börnin og svo
vann hún í búðinni til klukkan
níu á kvöldin.
I gamla daga var það lfka
stórmál að eiga barn utan
hjónabands, en nú er það ekki
eins alvarlegt. Áður voru kon-
urnar fordæmdar, og óham-
ingjusamar, en nú hugsa for-
eldrar hennar um barnið.
/ Kóreu er um 30% manna
Búddhatrúar, 30% fylgja Kon-
fúsíusi, 20% eru kristnir og um
10% eru trúlausir. Foreldrar
mínir lifðu eftir kenningum
Konfúsíusar, en ég tók kristna
trú þegar ég var 18 ára. Ég
held að það sé óhætt að segja
að um 90% kristinna manna í
Kóreu fari í kirkju á hverjum
sunnudegi svo þeir eru miklu
trúræknari en íslendingar.
I.D.B.