Tíminn - 16.02.1986, Blaðsíða 14

14Tíminn
í sendiráði Kín-
verska alþýðulýð-
veldisins við Víðimel
29 voru menn að búa
sig undirað fagna
nýju ári, þegar okkur
blaðamenn bar að
garði á föstudag í
seinustu viku. Sam-
kvæmt tungldagatal-
inu eru áramótin jafn-
an seint í janúar eða í
byrjun febrúar og í ár
bar þau upp á hinn 9.
febrúar. Sendiráðs-
starfsmenn hugðust
fagna nýja árinu í sín-
um hóp þarna um
helgina.
Paö var hr. Li Qinping, sendirápu-
naulur, sem veitti okkur viðtöku, en
hann veitirsendiráðinu hérforstöðu.
Sjálfur situr sendiherrann í Kttup-
mannahöfn. Eiginkona Li Qinping
starfar reyndar einnig í scndiráöinu
sem menningarfulltrúi cn hún var
upptekin við undirbúning nýjárs-
fagnaðarins og gat því ekki rætt viö
okkur í þetta skipti.
Hr. Li Qinping er langreyndur
diplómat sem á að baki meira cn
tuttugu ára feril í utanríkisþjónustu
lands síns og það var fengur að fá
slíkan ntann til aö ræða um rcynslu
sína sem fulltrúi hinnar fjarlægu og
gömlu þjóðar, Kínverja.sem unt leiö
er ein yngsta þjóð veraldar í þeint
skilningi að hún hefur tekið til við að
móta sér framtíð undir nýjum for-
merkjum.
Það kom næstuni af sjálfu sér að við
byrjuðum spjall okkar á að spyrja
hann um þýðingu áraniótanna í liuga
Kínverja.
„Pessi gömlu áramót, sem viö
köllum Itka stundum vorhátíð, eru
mestu hátíöahöld okkar Kínverja,"
segir Li Qinping. „Þetta eru þriggja
daga hátíðarhöld, sem fólk notar til
þess að koma saman og borða besta
veislumat. Pá koma fjölskyldur sam-
an og njóta samvistanna eins og hægt
er með því að óska hver öðrum vel-
farnaðar. Hámark skemmtunarinn-
ar er auðvitað á gamlárskvöld og eru
veisluhöld alla nóttina þar sem fólk
borðar, drekkur og spilar. Á ganil-
árskvöld má bókstaflega „heyra"
nýja árið nálgast þar sem kínversk
börn sprengja allt kvöldið alls konar
púðurkerlingar eða „kínvcrja" til að
fagna nýja árinu.
Jú vissulega verður manni hugsað
heim til Kína á slíkum tímamótum.
Þessi gömlu áramót eru okkur alltaf
mikilvæg þótt við séum langt að
heiman. Ég á sex systkini í Shanghai
og móður á lífi og mér verður hugsað
til þeirra en það cr of langt frá íslandi
til Kína til þess að ég geti farið hcim
um áramótin. Móðir mín er hjá
bræðrum mínum, sem annast hana,
því kínvcrsk fjölskyldutengsl eru
sterk, alveg eins og hér á lslandi.
Systkini mín eru ýmist tæknimennt-
að fólk eða þá kennarar.
Svo má nærri geta hvort mér verð-
ur ekki hugsað til sona okkar
tveggja, en þeir cru báðir við nám. Sá
eldri er við nám í tæknifræði, en sá
yngri lýkur prófi úr mcnntaskóla í
sumar. Hann ætlar í háskólanám og
leggur því mjög hart að sér um þess-
ar mundir."
Þú átt langan feril að baki í utanríkis-
þjónustunni?
„Já, ég hóf störf 1958, og þetta er
því oröinn langur tími. Ég var í níu
ár í Hollandi og þar lærðum við kon-
an mín bæði hollensku. Pá vorum við
í fimm ár í Brússel og Luxemborg,
áður en leiðin lá hingað til lands.
Þetta er þriðji veturinn okkar hér og
scm betur fer er hann jafn mildur og
sá í fyrra. Ég kom hér 30. maí 1983,
þ.e. tveimur dögum eftir að Stein-
grímur Hermannsson myndaði ríkis-
stjórn sína,- Þessi fyrsti vetur var
mjög harður, snjóar og stormviðri,
svo kannske leist manni ekkert á
blikuna. En þessir tveir síðari vetur
hafa bætt það upp."
Hvernig lá leið þín inn í utanríkis-
þjónustuna?
„Ef ég á að svara þessu með að lýsa
skólagöngu minni, þá byrjaði égeins
og önnur börn í Kína í skóla sjö ára
gamall. Ég var í barnaskóla gagn-
Sunnudagur 16. febrúar 1986
anna og Kína nema Sovétmenn fjar-
lægi þessar hindranir. Við lítum því
svo á að það sé Sovétmanna að stíga
næsta skrefið til bættra samskipta."
Á ferli þínum sem starfsmanns kín-
versku utanríkisþjónustunnar hcfur
margt breyst og mikil umbrot orðið
svo sem í menningarbyltingunni.
„Því miður fór það svo á tíu ára
tímabili menningarbyltingarinnar,
1966-1976, að vegna mistaka foryst-
unnar tókst gagnbyltingarsinnuðum
öflum að sölsa undir sig mikil völd og
vinna óhappaverk sem höfðu alvar-
legar afleiðingar í för með sér fyrir
alþýðu landsins. Eorystumenn þessa
gagnbyltingarhóps, sem við köllum
fjórmenningaklíkuna, notfærðu sér
trú almennings á Mao Zcdong til að
afvegaleiða Kínverja af braut
sósíalismans.
Menningarbyltingin naut mikils
stuðnings í upphafi, vegna þess að
hún fór af stað í nafni Mao Zedongs,
og fljótlega fóru margir að efast um
réttmæti baráttunnar og þeim bar-
áttuaðferðum, sem beitt var þar sem
ráðist var með offorsi og valdbeit-
ingu á virta og hæfa embættismenn.
Að lokum tókst að sigrast á klíkunni
sem hafði forystu fyrir menningar-
byltingunni enda hafði allur al-
menningur snúist gegn henni.
Ég tel að eftir menningarbylting-
una, og þó sérstaklega eftir uppgjör-
ið 1979, hafi utanríkisstefna okkar
tekið rétta stefnu, sjálfstæða og frið-
sama, sem við trúum að eigi eftir að
skila miklum árangri."
Hvernig kynntist þú sjálfur menn-
ingarbyltingunni?
„Það var algent í menningarbylt-
ingunni að fólk væri sent úr borgun-
um til sveitanna á svonefnda „7.
maí“ skóla sem kenndir voru við
yfirlýsinguna um upphaf menningar-
byltingarinnar frá 7. maí 1966. Ég
var á slíkum skóla í eitt ár og þar var
lögð áhcrsla á líkamlega vinnu og
svokallaða pólitíska skólun.
Það var eftir þetta að ég hóf störf
hjá V-Evrópudeild utanríkismála-
ráðuncytisins, en þar voru þá mörg
óleyst verkefni, ekki síst vegna þess
að baráttan fyrir réttmætri aðild
Kína að S.Þ. stóðyfir. Viðerum þess
minnugir að ísland studdi málstað
Kína í því máli."
Kína hefur mikið breyst á síöustu
áratugum. Gætir þú borið saman
Kína bernsku þinnar og Kína dagsins
í dag í fáum orðum?
„Það hafa orðið miklar brcytingar
það er rétt, Þegar ég var barn höfðu
Japanar hersetu í Kfna og fjórði ára-
tugurinn var okkur ákaflega erfiður
og það var sérstaklega erfitt að
framfleyta stórum fjölskyldum eins
og fjölskyldunni minni. Mér skilst að
fjórði áratugurinn hafa reyndar líka
verið erfiður fyrir alþýðu manna á
íslandi.
Við áttum í stríði við Japana í átta
ár og á eftir tók við fjögurra til fimm
ára borgarastyrjöld, svo að menn
geta gert sér aðstæðurnar í hugar-
lund. Ég var í menntaskóla þegar
kommúnistar sigruðu í innanlands-
stríðinu 1949. Ég minnist þess að
fólk fagnaði mjög þessum umskipt-
um og þó sérstaklega unga fólkið.
Síðan hafa lífskjör stöðugt batnað
og ástandið núna einkennist af
stöðugleika þar sem allir hafa í sig og
á. Nú er Iögð mikil áhersla á að
tryggja að lífskjör haldi áfram að
batna í framtíðinni. Reynsla okkar
sýnir að til að ná þessu markmiði er
stöðugleiki innanlands nauðsynlegur
og friður á alþjóðavettvangi. Þess
vegna gerum við allt til að efla heims-
friðinn og innanlands reynum við að
tryggja stöðugleika á stjórnmála-
sviðinu með því að ungir og efnilegir
leiðtogar stjórna nú við hlið gamalla
og reyndra forystumanna. Þannig er
áframhald núverandi stefnu tryggt
þótt gömlu leiðtogarnir dragi sig í
hlé."
Áttu von á dveljast lengi á íslandi?
„Það get ég ekki sagt um. Ég hef nú
verið hér í tvö og hálft ár og algengt
er í utanríkisþjónustunni að tíminn í
hverju landi sé þrjú ár. Hvert ég verð
svo sendur og hvenær veit ég ekki
enn.
Mér hefur þótt gott að vera á ís-
landi og fólk hér hefur reynst vera
bæði gott og heiðarlegt. Það er
kannski seintekið í fyrstu, feimið og
inn í sig, en þannig erum við Kín-
verjar gjarnan líka. En við nánari
kynningu kemur í Ijós að íslendingar
eru almennt vingjarnlegir og vinátta
þeirra er traust enda höfum við hjón-
in eignast marga góða vini.
U Quinping: „íslendingar eru kannski seinteknir í fyrstu, feimnir og inn í sig, en þannig
erum við Kínverjar gjarna líka.“ (Tímamynd Sverrir)
- segir sendiráðunautur Kína, Li Quinping,
sem við heimsóttum á gamlaárskvöld
í síðustu viku
fræðaskóla og menntaskóla í Shang-
hai, cn fór svo til Peking í tungu-
málanám í háskóla. Eftir háskóla-
námið tók ég próf sem gaf mér rétt-
indi inn í utanríkisþjónustuna og
einnig konan mín, en henni kynntist
ég í háskólanum.
Já, það er lögð áhersla á að fólk sé
vel að sér í tungumálum sem velst í
utanríkisþjónustuna og helst að fólk
tali mál þess lands þar sem það
starfar. Einn samstarfsmanna minna
er orðinn mjög vel að sér í íslcnsku,
scm hann heíur lagt stund á hér. Ég
veit að auki um sex eða átta manns
heima í Kína sem lagt hafa stund á
íslenskunám. Fimm eða sex íslenskir
stúdentar hafa lært kínversku og um
þessar mundir er einn piltur og ein
stúlka við kínverskunám í Peking. Þá
er kínverskur piltur um tvítugt við ís-
lenskunám við háskólann hérna
núna."
Þegar sendiráð ykkar í Reykjavík
tók til starfa var sendisveitin nuin
fjölniennari en nú er?
„Já fljótlega eftir að stjórnmála-
tengsl voru tekin upp milli íslands og
Kína í desemer 1971, var kínverskt
sendiráð opnað í Reykjavík. Um
þetta leyti var skortur á reyndum
diplómötum sem töluðu erlendar
tungur og því varð að hafa marga
túlka. Þá voru líka sérstakir bílstjór-
ar. En nú aka kínverskir diplómatar
yfirleitt bílum sínum sjálfir og þess
er krafist að þeir kunni a.m.k. eitt
erlcnt tungumál svo að það þarf ekki
eins marga starfsmenn í sendiráðinu
og áður.
Ennfremur hafa verið gerðar ýms-
ar umbætur á rekstri utanríkisþjón-
ustunnar þar sem við leggjum
áherslu á að nýta starfsgetu hvers og
eins betur og á sem hagkvæmastan
hátt. Þannig eru t.d. ekki sendiherr-
ar í öllunt sendiráðum okkar heldur
situr sendiherrann stundum í nálægu
landi. Þpss vegna er sendiherra Kína
á íslandi í Kaupmannhöfn án þess að
það komi neitt niður á samskiptum
ianda okkar. Hann kemur hingað
öðru hverju þegar þurfa þykir og það
hefur rcynst mjög vel.
Við erum nú aðeins sjö manns við
sendiráðið og þar af erum við fimm
sem gegnum diplómatastörfum en
tveir eru verslunarfulltrúar."
Hvað viltu segja uni samskipti ís-
lands og Kína?
„Samskipti landanna eru mjög
góð og ekki um að ræða nein ágrein-
ingsefni sem standa í veginum. Sem
fulltrúi Kínverska alþýðulýðveldis-
ins er það hlutverk mitt að gefa ís-
lenskum ráðamönnum upplýsingar
um kínversk málefni og skiptast á
skoðunum um ýmis alþjóðleg mál
scm viðkoma löndum okkar auk þess
sem sendiráðið leitast við efla efna-
hags og menningartengsl landa okk-
ar og ýmiss konar samstarf á sviði
vísinda og tækni.
Við Kínverjar teljum okkur geta
margt Iært af fslenskri fiskveiðitækni
og nýtingu jarðhita. Ég held að þar sé
grundvöllur fyrir því að auka sam-
skipti okkar mikið."
Að undanförnu hefur verið rætt um
að samskipti Kínverja og Sovét-
manna hafi heldur batnað frá því
sem var?
„Það er rétt að á sumum sviðum
hefur liðkast um og verslunarvið-
skipti hafa aukist mikið að undan-
förnu. En eftir sem áður eru hindr-
anir í veginum fyrir því að stjórn-
málasamskiptin komist í eðlilegt
horf og þar ber hæst þrjár megin-
hindranir sem Sovétmenn verða að
ryðja úr vegi. Þær eru í fyrsta lagi
stuðningur Sovétríkjanna við innrás
Víetnama í Kambódíu, í öðru lagi
mikill hersafnaður Sovétmanna á
norðurlandamærum Kína og í þriðja
lagi innrásarlið Sovétríkjanna í Af-
ganistan.
Það verða varla miklar breytingar
á stjórnmálasamskiptum Sovétríkj-
„Þá má „heyra“
nýja árið nálgast
heima í Kína“