Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1965, Blaðsíða 2

Fjörutíu ár liðin frá
Halaveðrinu mikla
/ febrúar 1925
Mörgum er enn í fersku minni hið mikla ofviðri, sem
geisaði á Halamiðum í febrúar árið 1925. Eftir það óveður,
sem hefur verið kallað Halaveðrið mikla, áttu margir um
sárt að binda. íslenzkir togaramenn fengu þá mikla reynslu
af skipum sinum.
Fiskimiðin kringum landið okkar eru auðug og afla-
sæl. Og það eru þau, sem hafa á síðari tímum verið
undirstaða þeirra afreka, sem unnin hafa verið hér á
landi á sviði verklegra framkvæmda og aukinnar
menningar. Og við þau eru tengdar vonir okkar um
vaxandi menningarafrek á komandi tímum.
En þó að hafið sé örlátt, hefur sú barátta verið
fórnfrek, sem íslenzkir sjómenn hafa háð á þessum
miðum. Margur hefur látið líf sitt í þeirra erfiðu bar-
áttu. Og stundum hefur Ægir verið svo stórtækur í
þeim efnum, að þjóðin hefur öll orðið harmi lostin.
Við þekkjum óteljandi dæmi þess. Og að þessu sinni
verður eins þeirra minnzt.
Það var laugardaginn 7. febrúar árið 1925. Fjöldi
íslenzkra togara var að veiðum út af Vestfjörðum,
flestir á Halamiðum. Þessi fengsælu fiskimið voru þá
nýlega orðin eftirsótt af íslenzkum fiskimönnum. En
þeir voru ókunnir ennþá hinu óvenjulega veðurfari,
sem algengt er á þessum slóðum. Þeir þekktu ekki
ennþá nema að örlitlu leyti hinar straumþungu rastir,
sem þarna myndast svo víða og gera sjólagið svo
óskaplegt, þegar ofviðrin geisa. Hin snöggu veðra-
brigði komu þeim enn á óvart. En á Halamiðum er
það algengt, að veðurhæðin breytist skyndilega á 20
til 30 mínútum, úr 1—2 vindstigum í 10 vindstig eða
meira, með frosthörku og byl. Og þannig var það að
þessu sinni.
Stormur hafði verið um daginn og höfðu flest af
Nokkrir skipstjórar segja hér frá óveð'rinu og erfiðleik-
uin, sem þeir áttu við að stríða. — Greinin birtist áður í
Sjómannadagsblaðinu árið 1944.
skipunum hætt að toga upp úr hádeginu. í eftirmið-
daginn hvessti skyndilega og var á svipstundu komið
ofsaveður, með frosthörku og hríð. Stóð veður þetta
nær óslitið allan sunnudaginn og fram á mánudag.
Eftir það fóru togararnir að tínast smám saman í
höfn, allir meira og minna brotnir og illa útleiknir
eftir veðrið. Voru flestir þeirra tilsýndar eins og
fljótandi hafísjakar, þaktir samfelldri klakabrynju frá
sigluhún niður á þilfar. Öllu, sem lauslegt var ofan
þilja, hafði skolað fyrir borð, á mörgum hafði báta-
þilfarið brotnað og stjórnpallurinn farið af sumum,
allmargir misstu bátana og úr einum brotnaði aftur-
mastrið. Enginn hafði komizt í landvar, áður en of-
viðrið skall á.
Loks var allur togaraflotinn, að tveimur skipum
undanskildum, kominn í höfn. Þeir, sem saknað var,
voru Leifur Heppni, eign hlutafélagsins Alliance og
brezkur togari, Field Marshal Robertson, sem gerður
var út frá Hafnarfirði, (eign Hellyersbræðra frá
Hull). Á hinum fyrrnefnda voru 33 menn, allir ís-
lenzkir, en á hinum síðarnefnda 35 menn, 29 íslenzkir
og 6 brezkir.
Þegar þrír sólarhringar voru liðnir frá því að of-
viðrinu slotaði og ekkert hafði spurst til skipanna,
fóru menn almennt að verða hræddir um að eitthvert
óhapp hefði komið fyrir. Ákvað ríkisstjórnin því, 12.
febrúar, að fá danska varðskipið Fyllu til þess að
bregða sér vestur á firði og reyna að svipast þar um
eftir skipunum. Togarinn Ceresio var sendur frá
VÍKINGUR
36